स्वस्थ गर्भावस्थाका लागि कस्तो हुनुपर्छ शुक्रकीटको गुणस्तर ?

समाजमा बाँझोपनको समस्या महिलामा मात्रै हुन्छ भन्ने भ्रम छ । तर पुरुषमा पनि महिला जत्तिकै समान कमजोरीहरू हुन्छन् । महिला र पुरुषको साझा कारणबाट बाँझोपनको समस्या भइरहेको हुन्छ ।

दम्पतीमा बाँझोपनको ५० प्रतिशत पुरुष कारक जिम्मेवार हुन्छन् । जुन प्रायः खराब जीवनशैली, आनुवंशिक विकार र वातावरणीय कारणले हुन्छ । यीमध्ये शुक्राणु स्वास्थ्य एक महत्त्वपूर्ण कारक हो, जसले गर्भाधानलाई असर गर्छ ।

पुरुष बाँझोपनका धेरै कारणमध्ये शुक्रकीटको संख्या कम हुनु, शुक्रकीटको कम गतिशीलता र असामान्य शुक्राणु आकार विज्ञान सबैभन्दा सामान्य समस्या हो । यदि शुक्राणुको गुणस्तर खराब छ भने यसले प्राकृतिक रूपमा वा सहयोगी प्रजनन् प्रविधिमार्फत गर्भधारण गर्न गाह्रो बनाउँछ ।

गर्भधारणका लागि स्वस्थ शुक्रकीट

सफल गर्भावस्थाका लागि राम्रो र स्वस्थ शुक्रकीट महत्त्वपूर्ण हुन्छ । शुक्राणुको गुणस्तर शुक्राणु गणना, शुक्राणु गतिशीलता र शुक्राणु मोर्फोलोजीद्वारा निर्धारण गर्न सकिन्छ । शुक्रकीटको गुणस्तर वीर्य विश्लेषणमार्फत मूल्यांकन गरिन्छ । जसले पुरुष बाँझोपनका लागि जिम्मेवार अन्तर्निहित समस्या पहिचान गर्न मद्दत गर्छ ।

शुक्राणुको सङ्ख्या

शुक्रकीटको गुणस्तर राम्रो भएको स्वस्थ पुरुषले एक पटक स्खलनमा प्रतिमिलिमिटर कम्तीमा १ करोड ५० लाख शुक्रकीट निकाल्छ । स्खलनमा धेरै कम शुक्रकीट हुनुले गर्भधारण गर्न गाह्रो बनाउन सक्छ । किनकि अण्डालाई उर्वर गर्न कम शुक्रकीट उपलब्ध हुन्छ ।

शुक्राणुको गति

शुक्राणु डिम्बमा पुग्न तिनीहरू महिलाको पाठेघर र फलोपियन ट्युबमार्फत जानुपर्छ । सफल गर्भाधानका लागि स्खलन भएको शुक्रकीटको कम्तीमा ४० प्रतिशत गतिशील हुनुपर्छ । यसक्रममा शुक्राणु संरचना (मोर्फोलोजी)ले पनि महत्त्वपूर्ण भूमिका खेल्छ । सामान्य स्वस्थ शुक्रकीटको अण्डाकार टाउको र लामो पुच्छर हुन्छ, जसले तिनीहरूलाई अगाडि बढाउँछ ।

शुक्राणुको गुणस्तर हरेक व्यक्तिमा फरक हुन्छ । कतिपय अवस्थामा कम शुक्रकीटको गुणस्तर वा कम शुक्रकीटको संख्यामा पनि सफल गर्भाधान प्राकृतिक रूपमा वा प्रजनन उपचारको साथ हुनसक्छ ।

यो पनि पढ्नुहोस

प्राकृतिक र आईभीएफ गर्भधारणमा के छ फरक ? (भिडियो)

शुक्राणु गुणस्तरले आईभीएफ सफलतालाई कसरी असर गर्छ ?

शुक्राणुको गुणस्तरले प्रत्यक्ष रूपमा आईभीएफ र प्रजनन् उपचारको परिणामलाई असर गर्छ । शुक्राणुको गुणस्तर जति उच्च र राम्रो हुन्छ, आईभीएफ र अन्य प्रजनन् उपचार सफलताको सम्भावना त्यति नै बढी हुन्छ ।

निषेचनमा चुनौती

अण्डालाई प्रयोगशालामा कृत्रिम रूपमा निषेचित गरिए पनि शुक्रकीटको गुणस्तर र असामान्यताले अण्डालाई निषेचन गर्न चुनौतीपूर्ण बनाउन सक्छ । शुक्रकीटको गुणस्तर राम्रो नहुँदा प्रविधि सहायक भएपनि गर्भधारणमा समस्या हुनसक्छ । तर यसको मतलब गर्भावस्था सम्भव नै छैन भन्ने पनि होइन ।

सफलता दर

आईभीएफमा शुक्राणु र अण्डाहरू प्रयोगशालामा मिसाइन्छ । शुक्रकीटलाई निषेचनमा मद्दत गर्न सिधै अण्डामा इन्जेक्सन गरिन्छ । त्यसकारण, मृत्युदर, संरचना र गतिमा न्यूनतम प्रभाव हुन्छ । तर यो ग्यारेन्टी हुन सक्दैन ।

गर्भपतनको जोखिम

शुक्राणुको गुणस्तरले गर्भधारणको परिणामलाई गम्भीर रूपमा असर गर्न सक्छ । यसले निषेचनको सम्भावनालाई कम गर्न सक्छ, परिपक्व भ्रूणको विकासलाई असर गर्न सक्छ, कतिपय अवस्थामा गर्भपतनको कारण पनि बन्न सक्छ ।

आनुवंशिक असामान्यता

केही आनुवंशिक शुक्राणु असामान्यताहरूले शुक्रकीट सफलतापूर्वक अण्डामा प्रवेश गर्ने र निषेचन गर्ने सम्भावनालाई कम गर्न सक्छ । यदि गर्भावस्था सफल भयो भने आनुवंशिक असामान्यताहरू बाबुबाट बच्चामा हस्तान्तरण हुनसक्छ । यसले वंशाणुगत आनुवंशिक अवस्था वा विकास समस्या हुनसक्छ ।

यो पनि पढ्नुहोस

आईभीएफबाट जन्माइएका शिशु कति स्वस्थ हुन्छन् ?

राम्रो गर्भावस्थाका लागि शुक्राणुको स्वास्थ्य कसरी सुधार गर्ने ?

धेरै कारकले शुक्राणुको गुणस्तरलाई असर गर्न सक्छ, जीवनशैलीमा केही साधारण परिवर्तन गर्नाले गर्भधारणको सम्भावनालाई उल्लेखनीय रूपमा बढाउन सक्छ । शुक्राणुको गुणस्तर सुधार गर्न यी पाँच कुरामा ध्यान दिनुपर्छ ।

स्वस्थ तौल कायम राख्ने

तौल वृद्धि पुरुष र महिला दुवैको प्रजनन् स्वास्थ्यका लागि प्रत्यक्ष समानुपातिक हो । मोटोपनले शुक्रकीटको गुणस्तर र प्रजनन् क्षमता घटाउन सक्छ । त्यसैले सन्तानको योजना बनाउँदा वा गर्भधारण गर्न कठिनाइको सामना गर्दा, सन्तुलित आहार र नियमित व्यायाम गरेर शरीरको तौललाई सन्तुलित राख्नुपर्छ ।

धुम्रपान त्याग्ने र रक्सीको सेवन कम गर्ने

धुम्रपान र रक्सीको सेवनले शुक्रकीटको गुणस्तर र आयुमा नकारात्मक असर पार्छ । यी कुरा समग्र स्वास्थ्यका लागि पनि हानिकारक हुन्छन् । त्यसैले गर्भधारणको राम्रो नतिजाका लागि धुम्रपान र रक्सीबाट बच्नुपर्छ ।

तनाव नियन्त्रण गर्ने

उच्च तनावको स्तर खराब शुक्राणुको गुणस्तर एकअर्कासँग सम्बन्धित हुन्छ । ध्यान, योग वा परामर्श मार्फत तनाव व्यवस्थापन गर्ने प्रयास गर्नुपर्छ । यी कुरामा ध्यान दिंदा दिंदै पनि तनाव व्यवस्थापन गर्न गाह्रो भएको अवस्थामा विशेषज्ञको सल्लाह लिनुपर्छ ।

यो पनि पढ्नुहोस

कुन-कुन कारणले हुन्छ पुरुष र महिलामा बाँझोपन ?

राम्रो निद्रा लिने

पुरुषको शरीरमा बन्ने सेक्स हर्मोन टेस्टोस्टेरोन स्तर र शुक्राणुको गुणस्तर सुधार गर्न हरेक रात ७-८ घण्टा सुत्ने लक्ष्य राख्नुपर्छ । चाँडै ओछ्यानमा जाने, शरीरलाई पूर्णरूपमा आराम दिन नियमित सुत्ने तालिका बनाउनुपर्छ ।

विषाक्त पदार्थको सम्पर्कमा नआउने

कीटनाशक र भारी धातुहरू जस्ता विषाक्त पदार्थबाट टाढा रहनुपर्छ । जसले शुक्राणुको गुणस्तरलाई असर गर्न सक्छ । प्राकृतिक रूपमा वा सहायक प्रजनन् प्रविधिमार्फत गर्भधारण गर्ने सम्भावना बढाउन एक्सपोजरबाट बच्नुपर्छ ।

आईभीएफ र अन्य प्रजनन् उपचार सफलताका लागि शुक्राणुको गुणस्तर महत्त्वपूर्ण हुन्छ । वीर्यको गुणस्तरसँग सम्बन्धित सामान्य सरोकारलाई अक्सर साधारण जीवनशैली परिवर्तन गरेर सम्बोधन गर्न सकिन्छ । यद्यपि, गम्भीर अवस्थामा जटिलताहरू बुझ्न र सही उपचार विकल्प पत्ता लगाउन विशेषज्ञको सल्लाह लिनुपर्छ ।

गर्भधारण गर्ने प्रयास गर्दा पुरुष र महिला दुवैले आफ्नो समग्र स्वास्थ्यलाई प्राथमिकता दिनुपर्छ ।  सन्तुलित जीवनशैली कायम गर्नुपर्छ र आवश्यक भएमा चिकित्सकीय सुझाव खोज्नुपर्छ ।

यो पनि पढ्नुहोस

पुरुषमा वीर्यको कमी हुँदा पनि गर्भधारणमा समस्या