‘नेपालको चासोमा चीनको सकारात्मक रेस्पोन्स छ’

१४ भदौ, काठमाडौं । प्रधानमन्त्री केपी शर्मा ओलीले  भारत र चीनबीच नेपालको भूमिबाट व्यापार अघि बढाउने सहमतिप्रति चीनमा शनिबार भएको द्विपक्षीय भेटवार्तामा असहमति जनाएका छन् ।

दुई मुलुकले गरेको सहमतिबारे चीनलाई असहमति दर्ज गर्नुपर्न आवाज उठिरहेका बेला चीन भ्रमणका रहेका प्रधानमन्त्री ओलीले त्यो कुरा उठाएका छन् ।  भ्रमणमा जानुअघि ओलीले यो विषयमा कुरा उठाउने जानकारी दिएर गएका थिए ।

चीनका राष्ट्रपति सी चिनफिङसँगको दुईपक्षीय र एक्ला-एक्लै भएको भेटमा ओलीले यो कुरा उठाएका हुन् । भेटपछि प्रधानमन्त्रीको भनाई उद्धृत गर्दै प्रधानमन्त्रीको सचिवालयले जारी गरेको प्रेस नोटमा यो कुरा उल्लेख छ ।

परराष्ट्र सचिव अमृत राईको भनाई उदृत गर्दै प्रधानमन्त्रीको सचिवालयले जारी गरेको प्रेस नोटमा ‘नेपाली भूमि  लिपुलेकलाई व्यापारिक मार्ग बनाउने विषयमा चीन र भारतबीच भएको सहमतिको विषयमा राष्ट्रपति सीसँग प्रधानमन्त्री ओलीले स्पष्टरुपमा आपत्ति राख्नुभएको कुरा परराष्ट्र मन्त्रालयका सचिव अमृतबहादुर राईले जानकारी दिनुभयो‘ भन्ने उल्लेख छ ।

प्रधानमन्त्री ओलीले ऐतिहासिक तथ्यहरू ले लिपुलेक नेपालको भूमि भन्ने स्थापित भएकाले यो तथ्यलाई चीनले पनि बुझेर नेपाललाई सहयोग गर्नुपर्ने कुरा राखेका थिए ।  सन् १८१६ को सुगौली सन्धि बमोजिम महाकाली पूर्वका सबै भूभागहरू सार्वभौम मुलुक नेपालको भएको स्पष्ट रहेकोले यो भूमिको विषयमा चीनले नेपालले सहयोग गर्नुपर्ने ओलीले बताएका थिए ।

प्रधानमन्त्रीको भ्रमण र आज भएको द्विपक्षीय कुराकानीबारे चीनका लागि नेपाली राजदूत कृष्णप्रसाद ओलीले अनलाइनखबरसँग कुराकानी गरेका छन् । लिपुलेकका विषयमा  परराष्ट्र सचिवको भनाइको रुपमा जे कुरा आएको छ त्यो नै आधिकारिक कुरा भएको उनले बताए । उनले प्रधानमन्त्री र राष्ट्रपति सीबीच छुट्टै कुरा पनि भएको जानकारी दिए । यो विषयमा हामीले राजदूतावासबाट पनि आधिकारिक धारणा ल्याएका छौं । 

राजदूत ओलीसँग गरिएको कुराकानी :

आज प्रधानमन्त्री केपी शर्मा ओली र चीनका राष्ट्रपति सी चिनफिङबीच द्विपक्षीय भेटवार्ता कसरी अघि बढेको थियो ? के कुरा भयो ?

दुईपक्षीय सम्बन्धको बारेमा  राम्ररी कुराकानी भएका छन् । रणनीतिक खालका र नीतिगत प्रकारका उच्चस्तरीय कुराहरू भए । अहिलेसम्म चीन र नेपालबीच द्विपक्षीय विश्वास र सरसहयोगमा आधारित सम्बन्ध रहेको र त्यसलाई अझै दरिलो बनाउँदै जाने कुरा भएको छ ।

अन्तर्राष्ट्रिय तहमा पनि नेपाल र चीनबीचमा जे जति कुरा भएका छन् त्यसलाई पनि कसरी सम्बोधन गर्ने भन्ने सैद्धान्तिक कुराकानी भएका छन् । दिगो विकासका लक्ष्य कसरी हासिल गर्ने ? जलवायु परिवर्तनबारे कुरालाई कसरी सम्बोधन ? गर्ने भन्ने कुरा भएको छ ।

भारत र चीनबीच हालै भएको नेपालको भूमि हुँदै व्यापार सम्झौता गर्ने भन्ने सहमतिबारे चाहिँ दुई पक्षीय भेटमा कसरी कुरा भएको थियो ? नेपालले त्यो कुरा कसरी राख्यो ?

खास कुरा त हाम्रो परराष्ट्र सचिव अमृतबहादुर राईले जे कुरा (प्रधानमन्त्रीले लिपुलेककोबारे स्पष्ट रुपमा आपत्ति) बाहिर भन्नु भएको छ त्यो कुरा नै फर्मल्ली त्यहाँ भेटमा पनि भएको हो । योबारेमा त्यहाँ मजाले कुरा भएको छ । हामीले पनि बेइजिङ राजदूतावासबाट जारी गरेको विज्ञप्तिमा पनि यो कुरा उल्लेख गरेका छौं ।

सम्माननीयज्यूले मुलुकको हितका लागि हुने के–के काम हुन् भन्नुभएको छ । राष्ट्रिय स्वाधीनता, स्वतन्त्रता इत्यादीलाई हृदयंगम गरेर जे कुरा राख्नुभएको छ, ती अत्यन्त सकारात्मक कुरा छन् । मुलुकको विकास गर्ने कुरा, दुईपक्षीय सम्झौतालाई बढी उचाइमा लैजाने कुराहरू छन् । एकदम सौहार्द्धपूर्ण भेट र कुराकानी भएको छ ।

नेपालले कुरा राख्दा चीनतर्फबाट चाहिँ यो विषयमा के रेस्पोन्स भयो त ?

उहाँहरूको तर्फबाट पनि यसलाई सबै मिलेर समाधान गर्दै जानुपर्छ भन्नुभएको छ । यो विषयमा सकारात्मक कुरा भएको छ । हाम्रोतर्फबाट कन्सर्न राख्नुपर्ने विषयमा कन्सर्न राखिएको छ । त्यसमा सकारात्मक रेस्पोन्स भएको छ ।

प्रधानमन्त्री ‌ओलीको योभन्दा अघिको भ्रमणमा नेपाल र चीनबीच बीआरआई फ्रेमवर्कमा सहमति भएको थियो । त्यो विषयमा चाहिँ आज कसरी कुरा उठ्यो ?

बीआरआईको विषयमा जे काम भइरहेका छन् ती कामहरू अघि बढाउने, ट्रान्स हिमालयन कनेक्टिभिटीलाई अघि बढाउने कुरा आज पनि भएका छन् ।

बीआरआई फ्रेमवर्कको सहमतिपछिका प्रगतिबारे पनि आज केहि समीक्षा भयो ?

त्यो बारेमा स्पेसिफिक रुपमा पस्नेभन्दा पनि समष्टिगत रुपमा मात्र कुरा भयो ।

दुईपक्षीय ‌औपचारिक भेटघाटबाहेक अन्य पनि केही भएको थियो ?

सुरूमा झण्डै २५ मिनेट दुईपक्षीय कुराकानी भयो । त्यसपछि सम्माननीय प्रधानमन्त्री र महामहिम राष्ट्रपतिबीच एक्लाएक्लै पनि २० मिनेट कुराकानी भयो । यी भेटमा हाम्रा आपसी हितकै कुरा भए । नेपालप्रति उहाँहरूको सद्भाव सँधै छ । यो कुरा अहिले पनि प्रकट भयो ।

 प्रधानमन्त्रीको चीनको बसाईका क्रममा द्विपक्षीय अरु भेटघाटका के–के सेड्युल बनेका छन् ?

हामीले योजना बनाइरहेका छौं । तयारी चलिरहेका छन् । भोलि भियतनामका प्रधानमन्त्री मालदिभ्सका राष्ट्रपतिसँगको भेटघाट छ । त्यस्तै लाओस, कम्बोडियादेखि रुसका राष्ट्रपतिसम्मको भेटघाटका कार्यक्रम बनेका छन् ।

सबै भेट बेइजिङ कि त्यान्जिनमा हुँदैछन् ?

केही भेट बेइजिङका लागि तय छन् । केहि त्यान्जिनमा पनि हुन्छन् । धेरै चाहिँ त्यान्जिनमै हुन्छन् ।

बेइजिङको विजय परेडमा सहभागी हुने बेलामा रुसका राष्ट्रपति भ्लादिमिर पुटिनहरूसँग पनि सामूहिक भेट हुन्छ कि एकल भेटघाट पनि तय भएको छ ?

भेटघाट सिंगल पनि हुन्छ ।