९ मंसिर, काठमाडौं । सार्क मुलुकभित्र आन्तरिक व्यापार बढाउने भन्दै विभिन्न सन्धि सम्झौता भएपनि नेपालको कुल व्यापार घाटाको अधिकांश हिस्सा यीनै मुलुकमा रहेको छ ।
गत आर्थिक वर्ष २०७०/०७१ मा नेपालको कुल व्यापार घाटामध्ये ६७ प्रतिशत सार्क मुलुकसँग रहेको छ । यस अवधिमा मुलुकको 
कुल व्यापार घाटा ६ खर्ब ३१ अर्ब ४१ करोड ५७ लाख रुपैयाँमध्ये ४ खर्ब २२ अर्ब १५ करोड २९ लाख रुपैयाँ सार्क मुलुकसँग रहेको छ ।
नेपाल व्यापार तथा निर्यात प्रवर्द्धन केन्द्रका अनुसार भारतसँग सबैभन्दा बढी ४ खर्ब २२ अर्ब ८८ करोड ६९ लाख रुपैयाँ व्यापार घाटा रहेको छ । भारतबाहेक अन्य सार्क मुलुकसँगको व्यापार सामान्य नाफामा रहेको हुँदा कुल सार्क व्यापार घाटा भारतसँगको व्यापार घाटाभन्दा केही कम देखिएको हो ।
गत आर्थिक वर्षमा विभिन्न देशमा ९१ अर्ब ३६ करोड १० लाख रुपैयाँ बराबरको वस्तुहरु निर्यात गरिएको छ । त्यसमध्ये सार्क मुलुकमा मात्र ६३ अर्ब ३१ करोड ३३ लाख रुपैयाँ बराबरको बस्तुहरु पुगेको छ ।
कुल आयात भने सो अवधिमा ७ खर्ब २२ अर्ब ७७ करोड ६७ लाख रुपैयाँ बराबर रहेको छ । जसमध्ये सार्क मुलुकबाट मात्र ४ खर्ब ८५ अर्ब ४६ करोड ६२ लाख रुपैयाँ बराबरको वस्तुहरु आयात गरिएको छ ।
सार्क मुलुकसँग भएको विगत दश वर्षको आयात-निर्यात अवस्था हेर्दा ४ वटा मुलुकसँग व्यापार नाफामा रहेको देखिन्छ भने ३ मुलुकसँग घाटामा रहेको देखिन्छ । भारत, पाकिस्तान, श्रीलंकासँग व्यापार घाटा रहेको छ भने अफगानिस्तान, माल्दिभ्स, भुटान, बंगलादेशसँग नेपालको व्यापार नाफामा रहेको छ ।
सार्क मुलुकसँग विगत दश वर्षमा भएको व्यापार अवस्था (स्रोतः TEPC)
बंगलादेशसँगको व्यापार अवस्था (रुपैयाँमा)
| Fiscal Year | Export (000) | Import (000) | Balance (000) |
|---|---|---|---|
| F.Y 2004/05 | 290,877 | 205,707 | 85,170 |
| F.Y 2005/06 | 234,323 | 104,646 | 129,677 |
| F.Y 2006/07 | 521,499 | 286,477 | 235,022 |
| F.Y 2007/08 | 4,664,363 | 491,211 | 4,173,152 |
| F.Y 2008/09 | 4,710,402 | 418,014 | 4,292,388 |
| F.Y 2009/10 | 3,373,718 | 764,830 | 2,608,887 |
| F.Y 2010/11 | 3,471,938 | 1,104,150 | 2,367,788 |
| F.Y 2011/12 | 2,578,080 | 1,502,817 | 1,075,262 |
| F.Y 2012/13 | 2,730,217 | 2,174,027 | 556,189 |
| F.Y 2013/14 | 2,140,486 | 1,728,648 | 411,838 |
भुटानसँगकाे व्यापार अवस्था (रूपैयाँमा
| Fiscal Year | Export (000) | Import (000) | Balance (000) |
|---|---|---|---|
| F.Y 2004/05 | 149,568 | 31,636 | 117,932 |
| F.Y 2005/06 | 238,275 | 127,301 | 110,974 |
| F.Y 2006/07 | 310,958 | 119,478 | 191,480 |
| F.Y 2007/08 | 142,688 | 136,425 | 6,263 |
| F.Y 2008/09 | 194,826 | 352,367 | -157,541 |
| F.Y 2009/10 | 1,554,824 | 133,152 | 1,421,673 |
| F.Y 2010/11 | 425,484 | 112,234 | 313,249 |
| F.Y 2011/12 | 543,836 | 249,412 | 294,425 |
| F.Y 2012/13 | 333,879 | 273,078 | 60,801 |
| F.Y 2013/14 | 99,532 | 353,201 | -253,669 |
माल्दिभ्ससँगकाे व्यापार अवस्था (रूपैयाँमा)
| Fiscal Year | Export (000) | Import (000) | Balance (000) |
|---|---|---|---|
| F.Y 2004/05 | 437 | 120 | 317 |
| F.Y 2005/06 | 47 | 45 | 2 |
| F.Y 2006/07 | 1,028 | 106 | 922 |
| F.Y 2007/08 | 89 | 311 | -222 |
| F.Y 2008/09 | 4,007 | 71 | 3,936 |
| F.Y 2009/10 | 289 | – | 289 |
| F.Y 2010/11 | 461 | 927 | -466 |
| F.Y 2011/12 | 1,688 | 510 | 1,178 |
| F.Y 2012/13 | 21,881 | 32 | 21,849 |
| F.Y 2013/14 | 5,042 | 12 | 5,030 |
पाकिस्तानसँगकाे व्यापार अवस्था (रूपैयाँमा)
| Fiscal Year | Export (000) | Import (000) | Balance (000) |
|---|---|---|---|
| F.Y 2004/05 | 229,368 | 166,847 | 62,521 |
| F.Y 2005/06 | 186,228 | 191,380 | -5,152 |
| F.Y 2006/07 | 126,944 | 171,455 | -44,511 |
| F.Y 2007/08 | 80,681 | 179,766 | -99,085 |
| F.Y 2008/09 | 86,003 | 248,893 | -162,890 |
| F.Y 2009/10 | 78,971 | 281,240 | -202,269 |
| F.Y 2010/11 | 142,338 | 293,747 | -151,409 |
| F.Y 2011/12 | 225,907 | 266,286 | -40,380 |
| F.Y 2012/13 | 139,886 | 344,581 | -204,695 |
| F.Y 2013/14 | 86,976 | 350,200 | -263,224 |
श्रीलंकासँगकाे व्यापार अवस्था (रूपैयाँमा)
| Fiscal Year | Export (000) | Import (000) | Balance (000) |
|---|---|---|---|
| F.Y 2004/05 | 5,612 | 33,859 | -28,247 |
| F.Y 2005/06 | 2,207 | 52,019 | -49,812 |
| F.Y 2006/07 | 3,123 | 46,192 | -43,069 |
| F.Y 2007/08 | 35,147 | 24,929 | 10,218 |
| F.Y 2008/09 | 161,544 | 58,224 | 103,320 |
| F.Y 2009/10 | 100,263 | 54,773 | 45,490 |
| F.Y 2010/11 | 7,568 | 151,788 | -144,220 |
| F.Y 2011/12 | 22,162 | 85,066 | -62,904 |
| F.Y 2012/13 | 5,438 | 159,295 | -153,856 |
| F.Y 2013/14 | 2,525 | 688,119 | -685,594 |
अफगानिस्तानसँगको व्यापार अवस्था (रूपैयाँमा)
| Fiscal Year | Export (000) | Import (000) | Balance (000) |
|---|---|---|---|
| F.Y 2004/05 | 5,899 | 74 | 5,825 |
| F.Y 2005/06 | 457 | 221 | 236 |
| F.Y 2006/07 | 12,461 | 6,184 | 6,277 |
| F.Y 2007/08 | 922 | 25,323 | -24,401 |
| F.Y 2008/09 | 2,346 | 6,225 | -3,879 |
| F.Y 2009/10 | 973 | 7,384 | -6,412 |
| F.Y 2010/11 | 4,394 | 255 | 4,139 |
| F.Y 2011/12 | 97,884 | 300 | 97,584 |
| F.Y 2012/13 | 606,660 | 9,004 | 597,655 |
| F.Y 2013/14 | 1,520,370 | 787 | 1,519,583 |
भारतसँगको व्यापार अवस्था (रुपैयाँमा)
| Fiscal Year | Export (000) | Import (000) | Balance (000) |
|---|---|---|---|
| F.Y 2004/05 | 38,916,900 | 88,675,500 | -49,758,600 |
| F.Y 2005/06 | 40,714,700 | 107,143,100 | -66,428,400 |
| F.Y 2006/07 | 41,728,800 | 115,872,300 | -74,143,500 |
| F.Y 2007/08 | 38,555,700 | 142,376,500 | -103,820,800 |
| F.Y 2008/09 | 43,574,482 | 165,119,002 | -121,544,520 |
| F.Y 2009/10 | 39,902,811 | 214,261,109 | -174,358,298 |
| F.Y 2010/11 | 42,868,108 | 259,162,277 | -216,294,169 |
| F.Y 2011/12 | 50,933,222 | 321,346,419 | -270,413,196 |
| F.Y 2012/13 | 51,788,460 | 397,957,920 | -346,169,460 |
| F.Y 2013/14 | 59,458,375 | 482,345,300 | -422,886,925 |
