कहिले एकदमै खुसी हुनु त कहिले चिन्ताग्रस्त हुनु सामन्य होइन । यसले बाइपोलार डिसअर्डरको संकेत गर्छ । यो एक जटिल मानसिक समस्या हो, जसले मानिसलाई आत्माहत्या गर्न समेत उक्साउँछ ।
मेनिया वा खुसीको चरण
यस चरणमा मानिस स्वंम आत्माविश्वासले भरिपूर्ण ठान्छन् । यदि उनीहरुमा निम्न लक्षण देखिए, तुरुन्तै चिकित्सककहाँ देखाउनुपर्छ ।
– एकदमै खुसी व्यक्त गर्ने, जो उनको हाउभाउबाट प्रकट हुन थाल्छ । जस्तो कि, खुसीले उपि|mने, पैसा बाँड्ने ।
– हरेक क्षण गीत सुनेको सुन्यै गर्ने ।
– रातभर जागा रहने ।
– छिटो छिटो कुरा गर्ने । तर, कुनैपनि कुरामा ध्यान नदिने ।
बाइपोलार डिसअर्डरमा दुई किसिमको स्थिती रहन्छ । एक उदासी र अर्को प्रशन्नता । उदासी हुनेमा व्यक्ति यतिधेरै डिप्रेस हुन्छ कि आत्माहत्या गर्नेसम्म सोंचमा पुग्न सक्छन् । खुसीको चरणमा चाहि उनीहरुमा बढी नै आत्माविश्वास झल्कन्छ । र, जे पनि गर्न तम्सिहाल्छन् । दुबै स्थितीमा मानिसले आफ्नो नियन्त्रण गुमाउँदै जान्छ । यसको असर केहि हप्ता, महिना वा बर्षसम्म रहिरहन्छ ।
डिप्रेसनको चरण
बाइपोलर डिसअर्डरको दोस्रो चरणमा डिप्रेसन हुन्छ । यसमा व्यक्ति सधै निरास र दुखी देखिन्छ । यदि कसैमा निम्न लक्षण देखिए चिकित्सककहाँ पुर्याउनुपर्छ ।
– हरेक कुरामा आफ्नै हानी हुने कुरा गर्नु । मर्ने मनासय प्रकट गर्नु ।
– कार्यलय एवं आफ्नो काममा एकदमै दुखित र निरास देखिनु ।
– भविष्यका लागि सधै चिन्तित देखिनु ।
– एकदमै आक्रमक हुनु ।
– खुसीको माहौलमा पनि उदास हुनु ।
– तौल घटबड भैरहनु ।
– आफुले आफैलाई अपराधी महसुष गर्नु ।
के हो यसको कारण ?
यस बिरामीको कुनै कारण हुँदैन । कहिले जेनेटिक त कहिले न्यूरोट्रान्समिटर असन्तुलित हुने, एबनर्मल थाइराइड फक्सन, चिन्ताको कारण यस्तो हुन्छ ।
के छ त उपचार ?
बाइपोलार डिसअर्डर उपचार संभव छ र पीडितलाई सामन्य अवस्थामा फर्काउन सकिन्छ । यसका लागि मनोचिकित्सकको सल्लाह आवश्यक हुन्छ ।
– नियमित रुपले औषधीको सेवनले यस किसिमको बिरामी ठीक हुन्छ ।
– यस किसिमको व्यक्तिका लागि पर्याप्त निन्द्रा आवश्यक हुन्छ ।
– औषधीका साथै नियमित थेरापी पनि लिनुपर्छ ।
– आफ्नो दुनियाँ छाडेर दोस्रोसँग कुराकानी गर्ने, घुलमिल हुने, घुमफिर गर्ने अभ्यास गराउनु पर्छ ।
– प्रतिदिन व्यायाम र ध्यान गराउनु पर्छ ।
मिथक
धेरैले ठान्ने गरेका छ नि बाइपोलर डिसअर्डर ग्रसित व्यक्ति सामन्य जीवन व्यत्तित गर्न सक्दैनन् । तर, यो एकदमै गलत हो । विशेषज्ञका अनुसार यस किसिमको बिरामी उचित उपचार पाएपछि सामन्य अवस्थामा र्फकन्छ । सबै किसिमको जिम्मेवारी बहन गर्छन् ।
सयमा एक जना यस किसिमको समस्याबाट ग्रसित हुन्छ । सामन्यतः २० बर्ष उमेर पछि यस्ता रोगले समात्छ । तर कहिले कहिं १४ बर्षपछि पनि बाइपोलार डिसअर्डरले गाँज्न सक्छ ।
