+

स्वस्थ बच्चा जन्माउन गर्भवतीले यी कुरामा ध्यान दिनुपर्छ

२०७९ साउन  २५ गते ११:५० २०७९ साउन २५ गते ११:५०
स्वस्थ बच्चा जन्माउन गर्भवतीले यी कुरामा ध्यान दिनुपर्छ

काठमाडौं । जब कुनै महिला गर्भवती हुन्छिन्, उनले सबैभन्दा पहिले सोच्ने कुरा भनेको बच्चा स्वस्थ जन्मियोस् । त्यसो त गर्भावस्था महिलाको लागि एकदमै जटिल समय हो । यो बेला स-साना कुरामा ध्यान नदिए निकै जोखिमपूर्ण अवस्थाको समेत सामना गर्नुपर्ने हुनसक्छ ।

त्यसैले, स्वस्थ बच्चा र स्वस्थ आमाका लागि यो संवेदनशील समयमा गर्भवती महिला र परिवारका अन्य सदस्यले विशेष ख्याल राख्नुपर्छ । स्वस्थ बच्चा जन्माउनका लागि गर्भवती महिलाले के के कुरामा ध्यान दिनुपर्छ भन्ने विषयमा स्त्री तथा प्रसूतिरोग विशेषज्ञ डा. ज्योति अग्रवालको सुझाव यस्तो छ ः

नियमित स्वास्थ्य परीक्षण

बच्चाको योजना बनाएपछि सबैभन्दा पहिला त महिलाले आफ्नो स्वास्थ्य जाँच गराउनुपर्छ । जाँच गर्दा स्वास्थ्यमा केही समस्या देखियो भने त्यसको राम्ररी उपचार गरेर बच्चा जन्माउने योजना गर्न सकिन्छ ।

गर्भवती महिला पहिलो पटक परीक्षणका लागि अस्पताल जाँदा नै थाइराइड र मधुमेहको जाँच गरिन्छ । थाइराइड र मधुमेह भएका महिलाहरूले पनि बच्चा जन्माउन सक्छन्, तर उपचारबाट रोगको अवस्था घटाएपछि मात्र । उनीहरुले यसपछि मात्रै गर्भधारणको योजना योजना बनाउनुपर्छ ।

बच्चाको योजना गर्नु बनाउनुअघि वा गर्भवती भइसकेपछि महिलाले नियमित परीक्षण गर्दा उनीहरू कुन स्थितिमा छन् र बच्चाको अवस्था के छ भन्ने कुराको जानकारी लिन सकिन्छ । त्यसैले नियमित परीक्षण गर्न छुटाउनु हुँदैन ।

अल्ट्रासाउन्ड

गर्भमा रहेको बच्चा विकलाङ्ग छ कि भन्ने कुरा थाहा पाउन अल्ट्रासाउन्ड गरिन्छ । गर्भवती भएको ६ हप्ताभित्र पहिलो अल्ट्रासाउन्ड गरिन्छ । पहिलो अल्ट्रासाउन्डले बच्चा पाठेघरभित्र बसेको छ कि छैन, कतिवटा बच्चा बसेको छ गर्भमा, बच्चाको मुटु राम्ररी चलेको छ कि छैन, तौल कस्तो छ लगायतका कुरा पहिलो अल्ट्रासाउन्डमा थाहा हुन्छ ।

त्यसपछि दोस्रो अल्ट्रासाउन्ड १२ हप्तामा गरिन्छ । यसमा ‘डाउन सिन्ड्रोम’को स्क्रिनिङ गरिन्छ । ‘डाउन सिन्ड्रोम’ जन्मजात अवस्था हो । जुन बच्चा गर्भमै हुँदा विकसित भइसकेको हुन्छ । यो एक खालको बौद्धिक तथा शारीरिक अपाङ्गता हो, जसका कारण बच्चाको शारीरिक तथा मानसिक अवस्थामा भिन्नता देखा पर्छ । बच्चामा हुन सक्ने बनावटी खराबी पनि यो समयमा पत्ता लगाउन सकिन्छ ।

१८ देखि २२ हप्ताभित्रमा अर्को महत्त्वपूर्ण एनोमली स्क्यान गर्नुपर्छ । बच्चामा कुनै बनावटी खराबी छ वा छैन भनेर हेर्नु र त्यसको पहिचान गर्नु यसको मुख्य उद्देश्य हो । टाउकोदेखि खुट्टासम्म सबै एक–एक अंगमा भएको खराबी यो स्क्यानमा हेरिन्छ ।

खानपानमा ध्यान

गर्भवती महिलाले खानपानमा पनि विशेष ध्यान दिनुपर्ने हुन्छ । गर्भावस्थामा कुनै पनि खानेकुरा पेटभरि खानु हुँदैन । समय–समयमा थोरै थोरै गरेर खानुपर्छ । जंकफुड र प्याकेट फुड भन्दा पनि घरमै बनेको ताजा खानेकुरा खानुपर्छ ।

पिरो, अमिलो र पचाउन गाह्रो हुने खानेकुरा खानु हुँदैन । खाना खाएपछि आधा घण्टा हिंडडुल गर्नुपर्छ । बेलुकाको खाना सुत्नु भन्दा दुई घण्टा अघि खानुपर्छ । हरियो सागपात, फलफूलको सेवन बढी मात्रामा गर्ने र प्रोटिन भएको खाना जस्तै उम्रेको गेडागुडी, दूध, दही, माछा, मासु आदि अन्य बेला भन्दा अलि बढी खानुपर्छ ।

सप्लिमेन्ट’को सेवन  

गर्भवती हुने योजना बनाएका महिलालाई केही ‘सप्लिमेन्ट’ दिने गरिन्छ । अनिवार्य रूपमा ‘फोलिक एसिड’ दिइन्छ । यो बच्चा जन्मिनु भन्दा तीन महिनाअघिदेखि खान सुरु गरेर गर्भवती भएको तीन महिनासम्म खानुपर्छ । गर्भवती महिलालाई सुरुको तीन महिना ‘भिटामिन बी कम्प्लेक्स’ पनि दिइन्छ ।

फोलिक एसिडले बालबालिकामा ‘न्युरेटिक डिफेक्ट’ हुन नदिन महत्त्वपूर्ण भूमिका खेल्छ । बच्चाको टाउको, स्पाइनल कर्ड नबन्ने, कर्डको पछाडि ट्युमरजस्तो देखिने समस्या हुन दिंदैन ।

यसका साथै गर्भवतीलाई विभिन्न खालका भिटामिन पनि दिइन्छ । भिटामिनहरूको सन्तुलनले बच्चालाई विकलाङ्ग हुनबाट बचाउँछ । पहिलो तीन महिनापछि आइरन र क्याल्सियमको सप्लिमेन्ट पनि दिइन्छ । यी दुवै ९ महिनासम्मै दिइन्छ ।

जीवनशैली परिवर्तन          

गर्भवती हुनुअघि जीवनशैली सुधार गर्नु पनि उत्तिकै आवश्यक र महत्त्वपूर्ण हुन्छ । गर्भवती आमाबुवा दुवैले धुम्रपान मद्यपान गर्नु हुँदैन । किनकि आमाले धुम्रपान नगरे पनि बुवाले गरेको धुम्रपानको धुँवाले पनि आमा र बच्चा दुवैलाई असर गर्न सक्छ ।

बुबाले धुम्रपान मद्यपान छोड्न सक्दैनन् भने पनि आमाले त छोड्नै पर्छ किनकि गर्भवती महिलाले धुम्रपान मद्यपान गर्नाले बच्चामा खराबी देखिने सम्भावना हुन्छ ।

गर्भवती महिलाले कम्तीमा पनि ६ देखि ८ घण्टा राम्ररी निदाउनुपर्छ  । कुनै पनि प्रकारको तनाव लिनु हुँदैन । सकेसम्म हिल भएको जुत्ता चप्पल नलगाउने र भारी सामान उठाउनु हुँदैन । कुनै समस्या भए हेल्चेक्राइँ गरेर बस्नु हुँदैन, तुरुन्त अस्पताल गएर चिकित्सकको सल्लाह लिनुपर्छ ।

गर्भवती महिला स्वस्थ बच्चा
लेखक
सुमित्रा लुईटेल
यो खबर पढेर तपाईलाई कस्तो महसुस भयो ?
Khusi chhu

खुसी

Dukhi chhu

दुःखी

Achammit chhu

अचम्मित

Utsahit Chhu

उत्साहित

Akroshit Chhu

आक्रोशित

प्रतिक्रिया

भर्खरै पुराना लोकप्रिय

फिचर

मिर्गौलालाई स्वस्थ राख्न अपनाउनैपर्ने कुरा

मिर्गौलालाई स्वस्थ राख्न अपनाउनैपर्ने कुरा

यसरी कम गर्न सकिन्छ अनुहारको चाउरीपन

यसरी कम गर्न सकिन्छ अनुहारको चाउरीपन

पिसाबमा रगत आउँछ, कारण के हुनसक्छ ?

पिसाबमा रगत आउँछ, कारण के हुनसक्छ ?

वैदेशिक रोजगारीमा रहेका श्रमिकमा के-कस्ता स्वास्थ्य समस्या देखिन्छन् ?

वैदेशिक रोजगारीमा रहेका श्रमिकमा के-कस्ता स्वास्थ्य समस्या देखिन्छन् ?

रुघाखोकीले सतायो ? फ्लुभिड हुनसक्छ

रुघाखोकीले सतायो ? फ्लुभिड हुनसक्छ

घुँडा दुखाइको उपचारमा पीआरपी थेरापी कति उपयोगी ? (भिडियो)

घुँडा दुखाइको उपचारमा पीआरपी थेरापी कति उपयोगी ? (भिडियो)