+

मधुमेहको बिरामीले सुगर फ्री खानेकुरा ढुक्कले खान मिल्छ ?

२०८० जेठ  २१ गते १३:०४ २०८० जेठ २१ गते १३:०४
मधुमेहको बिरामीले सुगर फ्री खानेकुरा ढुक्कले खान मिल्छ ?

काठमाडौं । अहिले बजारमा सुगर फ्री बिस्कुट, कोक, मिठाईलगायत विभिन्न खानेकुरा उपलब्ध छन् । मधुमेहको बिरामी तथा अन्य बिरामी र बुढाबुढीलाई भेट्न पनि हामी सुगर फ्री बिस्कुट लिएर जान्छौं । सुगर फ्री खानेकुरा स्वास्थ्यका लागि लाभदायक हुन्छ भन्ने लाग्छ हामीलाई ।

बजारमा पाइने सुगर फ्री खानेकुरा साँच्चै स्वस्थकर छ त ? मधुमेहका बिरामीले कस्तो खानपान अपनाउनुपर्छ ? यिनै विषयमा केन्द्रित रहेर वरिष्ठ मधुमेह, थाइराइड तथा हार्मोनरोग विशेषज्ञ डा. दीपेन्द्र कार्कीसँग गरिएको कुराकानीको सम्पादित अंश :

मधुमेहका बिरामीले खानपानमा किन बढी ध्यान दिनुपर्छ ?

सामान्यतया हामीले खाएको खाना ग्लुकोजमा परिणत हुन्छ । यसले शरीरलाई इनर्जी प्रदान गर्छ । तर मधुमेह भइसकेपछि उक्त ग्लुकोज इनर्जीको रूपमा परिणत हुन सक्तैन । र, शरीरमा विभिन्न समस्या देखा पर्छ । यसबाट बच्न मधुमेहका बिरामीले विशेषगरी खानपानमा ध्यान दिनुपर्छ ।

हामीमध्ये धेरैलाई यस्तो रोग लागेमा के खाने के नखाने थाहा नहुन सक्छ । जसले गुलियोबाट टाढा हुँदाहुँदै पनि हाम्रो रगतमा भने सुगरको मात्रा कम हुनुको सट्टा झन् बढ्छ ।

सुगर फ्री खानेकुरा स्वस्थकर हुन्छ ?

सुगर फ्री खानेकुरामा ‘एडेड सुगर’ अतिरिक्त चिनी प्रयोग भएको हुँदैन । तर यसको मतलब यस्ता खानेकुरा कार्बोहाइड्रेटबाट मुक्त हुँदैनन् । जसले यस्ता खानेकुराको सेवनले पनि शरीरमा सुगरको लेभल बढ्छ । त्यसैले सुगर फ्री खानेकुरा स्वस्थकर हो भनेर ढुक्कले खान सकिंदैन ।

यस्ता खानेकुरा कसरी गुलियो हुन्छ ?

सुगर फ्री खानेकुरामा साकारीन, सुक्रोजलगायत कृत्रिम सुगर मिसाइएको हुन्छ । यिनीहरूमा कम्प्लेक्स कार्बोहाइड्रेट हुन्छ । जसले गर्दा यो सामान्य चिनीजस्तो शरीरमा छिटो सोसिंदैन र दिसापिसाबमार्फत बाहिर निस्कन्छ र शरीरमा सुगरको लेभल धेरै बढ्दैन । तर अतिरिक्त चिनी भने छिट्टै शरीरले सोस्ने भएकाले सुगर बढ्छ ।

डा. दीपेन्द्र कार्की

मधुमेहका बिरामीले सुगर फ्री खानेकुरा ढुक्कले खान मिल्छ त ?

सामान्यतया व्यक्तिले बजारमा पाइने सबै प्रकारका जंकफुड, प्याकेट फुड र कोल्ड ड्रिंक खाइरहेका हुन्छन् । व्यक्तिलाई एक्कासि मधुमेहको समस्या देखियो भने उसलाई यस्ता खानेकुरा चटक्कै  छोड्न गाह्रो हुन्छ । यस्तोमा कहिलेकाहीं असाध्यै यस्ता खानेकुरा खान मन लाग्यो भने अतिरिक्त सुगरको मात्रा भएको भन्दा सुगर फ्री खानु उपयुक्त हुन्छ । तर सधैं खान भने हुँदैन । किनकि यस्ता खानेकुरामा कार्बोहाइड्रेट त हुन्छ नै, जसले सुगर बढाउँछ ।

मधुमेहका बिरामीले कस्तो खानपान अपनाउने ?

प्याङ्क्रियाजले यथेष्ट मात्रामा इन्सुलिन नामक हार्मोनको विकास गर्न नसक्दा वा शरीरले उत्पादन गर्ने इन्सुलिनलाई शरीर आफैंले प्रयोग गर्न नसक्दा मानिसलाई मधुमेह हुने गर्छ ।

हाइपरग्लाइसेमिया वा रगतमा सुगरको मात्रा बढ्नु नै मधुमेहको मुख्य कारण हो । मधुमेह भएका व्यक्तिले आफ्नो स्वास्थ्यमा ध्यान दिन नसके त्यसले उनीहरूको आँखा, मुटु, किड्नी, नसालगायत शरीरका विभिन्न अंगलाई असर पार्न सक्छ । यसबाट बच्न मधुमेहका बिरामीले आफ्नो खानपान र जीवनशैलीमा ध्यान दिनु निकै आवश्यक हुन्छ ।

खानामा कार्बोहाइड्रेटयुक्त खाना चामल, गहुँ, मकैलगायत अन्न कम खानुपर्छ । एउटा प्लेटलाई लिएर त्यो प्लेटलाई तीन भागमा विभाजन गरेर एक भाग कार्बोहाइड्रेट सानो कचौराको एक कचौरा भात वा दुई वटा रोटी खान सकियो । दुई भाग मिक्स खानेकुरा खानुपर्छ । तरकारी, फलफूल, गेडागुडी, माछामासुजस्ता प्रोटिन र रेसायुक्त खानेकुराको मात्रा खानुपर्छ ।

उच्च रेसादार र म्याग्नेसियमयुक्त खाना जस्तै, काजु, बदाम, फर्सीको बीउ, हरियो तरकारी आदि खान सकिन्छ ।

खानपान र जीवनशैली सुधारेर मधुमेहको औषधि छुटाउन सकिन्छ ?

मधुमेहलाई नियन्त्रणमा राख्न जीवनभर नै औषधि खानुपर्ने हुन सक्छ । तर केही यस्ता केस पनि छन्, जसले आफ्नो जीवनशैली र खानपिनमा सुधार गरेर औषधि छाडेका छन् । औषधि छोड्न मिल्छ भनेर चिकित्सकको सल्लाहबिना आफूखुसी औषधि छाड्न भने मिल्दैन, यसले झन् नराम्रो असर गर्न सक्छ ।

सुगर नियन्त्रणमा आयो भनेर व्यक्तिले औषधि छाडेपछि फेरि खानपान र जीवनशैली बिग्रियो भने समस्या फेरि दोहोरिन सक्छ यो कुरामा पनि सचेत हुनुपर्छ ।

मधुमेहका बिरामीले ध्यान दिनुपर्ने कुरा के के हुन् ?

औषधिको सेवन गरिरहेका बिरामीले पनि खानपानमा ध्यान दिनुपर्छ र दैनिक व्यायाम गर्नुपर्छ । औषधि मात्र खाएर मधुमेह नियन्त्रण हुँदैन । मधुमेहको समस्या भएका व्यक्तिलाई हृदयघात हुने र पक्षघात हुने सम्भावना धेरै हुन्छ । त्यसैले मधुमेहको बिरामी पुरुष ४० वर्षमाथि र महिला ४५ वर्षभन्दा माथिका छन् भने डाक्टरको सल्लाहमा कोलेस्टेरोलको औषधि पनि अनिवार्य खानुपर्छ ।

कतिपय अवस्थामा बिरामीले कोलेस्टेरोल जाँच गरेर यसको लेभल ठीक छ, किन औषधि खाने भनेर आफूखुसी औषधि छाड्नुहुन्छ । तर त्यसो गर्नु गलत हो किनकि कोलेस्टेरोलको औषधिले हृदयघात र पक्षघातबाट जोगाउने हो ।

मधुमेहको औषधिको सेवनले मिर्गौला बिग्रिन्छ भन्ने सोच हुन्छ तर त्यो भ्रम मात्र हो । मधुमेहको औषधिले मिर्गौला खराब हुँदैन । मधुमेह रोग नियन्त्रणमा नहुँदा रोग आफैंले चाहिं मिर्गौला बिगार्न सक्छ । त्यसैले औषधि खान डराउनु पर्दैन ।

खानेकुरा डा. दीपेन्द्र कार्की मधुमेह
लेखक
सुमित्रा लुईटेल
यो खबर पढेर तपाईलाई कस्तो महसुस भयो ?
Khusi chhu

खुसी

Dukhi chhu

दुःखी

Achammit chhu

अचम्मित

Utsahit Chhu

उत्साहित

Akroshit Chhu

आक्रोशित

प्रतिक्रिया

भर्खरै पुराना लोकप्रिय

फिचर

डाक्टरले अस्पतालको नेतृत्व गर्ने भए व्यवस्थापनको तालिम लिनुपर्छ(भिडियो)

डाक्टरले अस्पतालको नेतृत्व गर्ने भए व्यवस्थापनको तालिम लिनुपर्छ(भिडियो)

प्रदूषित वायुले गर्भको शिशुलाई गम्भीर असर

प्रदूषित वायुले गर्भको शिशुलाई गम्भीर असर

गर्भवती भएको कसरी थाहा पाउने ?

गर्भवती भएको कसरी थाहा पाउने ?

मस्तिष्क मृत्यु के हो ? ‘कोमा’ भन्दा के फरक छ ?

मस्तिष्क मृत्यु के हो ? ‘कोमा’ भन्दा के फरक छ ?

रक्तनली सम्बन्धी समस्या र समाधानको उपाय (भिडियो)

रक्तनली सम्बन्धी समस्या र समाधानको उपाय (भिडियो)

गर्भाधानका लागि के कस्तो स्वास्थ्य परीक्षण गर्ने ?

गर्भाधानका लागि के कस्तो स्वास्थ्य परीक्षण गर्ने ?