‘दिगो आईसीटी उद्योग र अनुकुल इकोसिस्टमका लागि ५जी स्पेक्ट्रमको प्रयोग बढाऔं’

नेपालले सन् २०२२ मा ५जी परीक्षण गर्ने तयारी गरिरहेको छ । डिजिटल विकासको प्रमुख आधारको रूपमा ५जी प्रविधिले एज कम्प्युटिङ, क्लाउड कम्प्युटिङ, इन्टरनेट अफ थिंग्स, आर्टिफिसियल इन्टेलिजेन्स (एआई) र ठूला डाटा जस्ता उन्नत डिजिटल प्रविधिहरूलाई एकीकृत गर्न सघाउने छ । जसले अर्थव्यवस्था र समाजको डिजिटल रूपान्तरणका लागि नयाँ विधि, मार्ग र विचारहरू प्रदान गर्नेछ ।

५जीको व्यावसायिक विकासले विश्वव्यापी डिजिटलाइजेशन प्रक्रियालाई पनि गहिरो प्रभाव पार्नेछ । जीएसएमएको मोबाइल इकोनोमी रिपोर्ट अनुसार ५जीले २०३० मा विश्वव्यापी जीडीपीमा अमेरिकी डलर ९६१ बिलियन योगदान गर्नेछ । २०२२ को पहिलो त्रैमासिक सम्म ८० भन्दा बढी देश र क्षेत्रहरूले व्यावसायिक रूपमा ५जी सेवाहरू सुरु गरिसकेका छन् । २ मिलियन बेस स्टेशनहरूबाट ७०० मिलियनलाई सेवा दिइरहेका छन्।

२०२२ एशिया-प्रशान्त क्षेत्रमा ५जीको विकास र सफलता हासिल गर्ने वर्ष पनि हो । दक्षिण कोरिया, थाइल्याण्ड, फिलिपिन्स, इन्डोनेसिया, सिङ्गापुर, माल्दिभ्स र बंगलादेशले मुख्य शहरहरूमा ५जी प्रयोग गरिरहेका छन् । थाइल्यान्डमा २०२१ सम्ममा एनबीटीसीको पछिल्लो तथ्यांक अनुसार कुल जनसंख्याको ७७ प्रतिशतले ५जी प्रयोग गरिरहेका छन् ।

२०२२ को सुरुमा एसिया-प्यासिफिकमा ५जी ग्राहकहरूको संख्या ५४ मिलियन पुगेको छ । जीएसएमएले एसिया-प्यासिफिकमा ५जी ग्राहकको प्रवेश २०२५ सम्म १४ प्रतिशत र अग्रगामी बजारहरूमा ४० प्रतिशतभन्दा बढी हुनेछ भन्ने भविष्यवाणी गरेको छ ।

यसका साथै विभिन्न देशहरूले स्मार्ट स्वास्थ्य सेवा, उत्पादन, कृषि, बन्दरगाह र स्मार्ट शहरहरू लगायत हजारौं उद्योगहरूमा डिजिटल रूपान्तरण सक्षम पार्न ५जीको सक्रियतापूर्वक प्रयोग गरेका छन् । यी सबैले एसिया-प्यासिफिक क्षेत्रमा ५जीको विस्तार हुने संकेत गर्दछ ।

५जीका लागि प्राइम गोल्डेन फ्रिक्वेन्सी ब्यान्डहरू, ३.५ गिगाहर्ज, २.६ गिगाहर्ज, र ७०० मेगाहर्ज सहित, अन्य प्रविधिहरू, जस्तै उपग्रहहरू, प्रसारण र टेलिभिजनहमा प्रयोग भइरहेका छन् । तसर्थ, ५जी स्पेक्ट्रमको व्यवस्थित प्रावधानलाई गति दिनु दीगो क्षेत्रीय आईसीटी उद्योग वातावरण र समानजस्यपूर्ण इकोसिस्टम निर्माण गर्ने एक महत्वपूर्ण उपलब्धी हुनेछ ।

५जीको महत्वपूर्ण उपलब्धि

डीओयू(डेटा अफ यूसेज) २०२५ मा प्रति महिना ३९ जीबीप्रति प्रयोगकर्ता र २०३० मा २५० जीबी भन्दा बढी हुनेछ भन्नेआईटीयूको अनुमान छ । हालको मासिक एमबीबी डाटा ट्राफिक एसिया प्यासिफिकका अधिकांश देशहरूमा, विशेष गरी एसियनमा, प्रति व्यक्ति २० जीबी नाघेको छ । कम्बोडिया र लाओसमा अझ ३० जीबी नाघेको छ । ठूलो डाटा माग विश्वव्यापी अन्य क्षेत्रहरु भन्दा पहिले आउनेछ।

यस चुनौतीलाई सम्बोधन गर्न एसिया-प्यासिफिक क्षेत्रमा ५जी रुचाइएको प्रविधि हो र स्पेक्ट्रम यस प्रविधिको समाधान हो । जीएसएमए र कोलेगोको एसिया-प्यासिफिक प्रमुख शहरहरूको मूल्यांकन र भविष्यवाणी अनुसार, प्रत्येक देशले सिमलेस, हाई-एक्स्पिरियन्स र किफायती ५जी सेवाहरू प्रदान गर्न आगामी १० वर्षमा औसतमा २००० मेगाहर्ज मिड-ब्यान्ड (१-१० गिगाहर्ज) स्पेक्ट्रम आरक्षित गर्न आवश्यक छ ।

हाल, मोबाइल अपरेटरहरूलाई वितरण गरिएको वायरलेस मिड-ब्यान्ड स्पेक्ट्रम अधिकांश देशहरूमा १००० मेगाहर्ज भन्दा कम छ । जस्तै इन्डोनेसियामा ३६० मेगाहर्ज, थाइल्याण्डमा ४५० मेगाहर्ज, कम्बोडियामा ४६४ मेगाहर्ज र श्रीलंकामा ५०५ मेगाहर्ज । हालको आपूर्ति र २००० मेगाहर्ट्जको ब्यान्डविथ मागबीच ठूलो अन्तर छ। त्यसकारण, ३.५, २.६, २.३, र ४.९ गिगाहर्जको मिड-ब्यान्ड स्पेक्ट्रमलाई विचार गर्न र विभिन्न देशहरूमा बढ्दो डाटा आवश्यकताहरू पूरा गर्न व्यवस्थित रूपमा प्रदान गर्न आवश्यक छ । थप रूपमा, अन्तर-उद्योग समन्वय र फ्रिक्वेन्सी क्लियरेन्स र माइग्रेसन तयारीहरू अग्रिम बनाउन आवश्यक छ । मार्च ३१, २०२२ मा, बंगलादेशले २.६ र २.३ गिगाहर्ज फ्रिक्वेन्सी ब्यान्डहरूमा १९० मेगाहर्ज ५जी स्पेक्ट्रमको लिलामी पूरा गर्‍यो ।

यसले निरन्तर ठूलो ब्यान्डविथको रिफर्मिङलाई समर्थन गर्दछ, ४जी को तुलनामा प्रति मेगाहर्ट्ज एकाइ मूल्य ५८ प्रतिशतले घटाउँछ र स्थगित भुक्तानी अवधि ५ वर्षबाट १० वर्षसम्म विस्तार गर्दछ । प्रोत्साहन उपायहरूको श्रृंखलाले ५जी को द्रुत विकासको लागि अनुकूल नीति वातावरण सिर्जना गरेको छ।

मिड-ब्यान्ड बाहेक, ७०० मेगाहर्ज लो ब्यान्ड पनि एक आदर्श ५जी फ्रिक्वेन्सी ब्यान्ड हो जसमा इन्डोनेसिया, कम्बोडिया, बंगलादेश, श्रीलंका, र नेपाल, इत्यादि समावेश छ । यसले गतिशील स्पेक्ट्रम साझेदारी प्रविधिको साथ एउटै नेटवर्क मार्फत ४जी प्लस ५जी डुअल सेवाहरू प्रदान गर्न सक्छ । यो विश्वव्यापी मोबाइल ब्रोडब्यान्ड सेवाहरू ल्याउन र शहरी र ग्रामीण क्षेत्रहरू बीचको डिजिटल विभाजनलाई पुल गर्ने मुख्य कभरेज ब्यान्ड हो।

समग्रमा, अर्थतन्त्र र समाजमा ५जीको प्रभावको पूर्ण रिलिज ५जी प्रविधि र अनुप्रयोगहरूको तीव्र विकासमा निर्भर गर्दछ। यो लक्ष्य हासिल गर्न, सरकारको निर्देशनमा, टेलिकम अपरेटरहरू, आपूर्तिकर्ताहरू, एकेडेमीहरू, सामग्री प्रदायकहरू, र उद्योगहरू प्रयोगकर्ता आवश्यकताहरू सञ्चार गर्दै, र एकीकृत, समन्वयित, उच्च-प्रदर्शन, र ऊर्जा कुशल ५जी उत्पादनहरू र सेवा मोडेलहरू अन्वेषण गर्दै क्रमशः एकजुट हुन्छन् । आगामी पाँच वर्ष एशिया- प्यासिफिक क्षेत्रमा ५जी उद्योगको विकासको लागि अझै पनि महत्वपूर्ण अवधि हुनेछ । यस क्षेत्रमा दिगो र सामंजस्यपूर्ण इकोसिस्टम निर्माण गर्न विभिन्न नीतिहरूको कार्यान्वयनलाई प्रवर्द्धन गर्न सम्पूर्ण उद्योगहरूले अझै पनि मिलेर काम गर्न आवश्यक छ।

६ गिगाहर्ज अर्को १० वर्षमा ५जीको लागि अपरिहार्य विकल्प

३.५ गिगाहर्ज गिगाहर्ज, २.६ गिगाहर्ज, २.३ गिगाहर्ज, र ४.९ गिगाहर्ज संसारका रुचाइएका र परिपक्व ५जी प्राइम मिड-ब्यान्डहरू हुन् । तिनीहरूले ५जी विकासको प्रारम्भिक चरणको लागि कुल ८०० मेगाहर्ज ब्यान्डविथ प्रदान गर्दछ । त्यसको आधारमा, हामीले मिड-ब्यान्डहरूमा २००० मेगाहर्जको कुल आवश्यकता पूरा गर्न आगामी ५ देखि १० वर्षमा दीर्घकालीन सेवा विकासको लागि अर्को स्पेक्ट्रम ब्यान्ड खोज्न र रिजर्भ गर्न आवश्यक छ ।

अप्रिल २०२२ मा आठौं एशिया- प्यासिफिक स्पेक्ट्रम सम्मेलनमा, चीन, थाइल्याण्ड, कम्बोडिया, इन्डोनेसिया, जर्मनी, फिनल्याण्ड र जीएसएमए जस्ता अन्य उद्योग संगठनहरूका नियामकहरू त्यो सहमतिमा पुगे।

६ गिगाहर्ज अन्तिम र एक मात्र विकल्प हो जुन “प्रत्येक देशमा २ गिगाहर्ज मिड-ब्यान्डविथ” पुग्न सक्छ। आईएमटीका लागि ६ गिगाहर्जले उद्योगमा व्यापक सहमति जितेको छ । आईटीयू, जीएसएमए, जीटीआई, र ३जीपीपी सक्रिय रूपमा ६ गिगाहर्ज आईएमटी अनुसन्धानलाई बढावा दिन्छ। अग्रणी अन्तर्राष्ट्रिय अपरेटरहरू, जस्तै- भोडाफोन डेउच टेलेकम, ओरेन्ज, टेलेफोनिका, चाइन मोबाइल र अक्षयताले आईएमटीका लागि ६ गिगाहर्ज लाई विश्वव्यापी हर्मोनाइज्ड स्पेक्ट्रम रणनीतिको रूपमा समर्थन गर्दछ।

एशिया प्यासिफिक क्षेत्रमा, थाइल्याण्ड, इन्डोनेसिया, मलेसिया, कम्बोडिया, लाओस र सिंगापुरले आईटीयू डब्ल्यूआरसी-२३ ढाँचा अन्तर्गत ६ गिगाहर्ज आईएमटी को अध्ययन र पहिचानमा सक्रिय रूपमा भाग लिइरहेका छन् । हामी विश्वास गर्छौं कि ६ गिगाहर्ज एशिया प्यासिफिक क्षेत्रमा ५जी र ५.५जी (५जी एडभान्स) विकासको लागि प्रमुख ब्यान्ड बन्नेछ ।

ह्वावे यस क्षेत्रका सरकारहरू, अपरेटरहरू र उद्योग संगठनहरूसँग ६ गिगाहर्ज आईएमटी को विश्वव्यापी मापदण्डको रूपमा अनुसन्धान र परीक्षणलाई समर्थन गर्न इच्छुक छ । यसले सम्पूर्ण उद्योगलाई मापदण्डहरू एकताबद्ध गर्न र इकोसिस्टमलाई बढावा दिन, समय अगाडिको भविष्यलाई रेखांकित गर्न र नयाँ डिजिटल र बौद्धिक संसारतर्फ अघि बढ्न प्रवर्द्धन गर्नेछ ।

(लेखक चाङ चङ्चुन ह्वावे एसिया-प्यासिफिका पब्लिक रिलेसन डिपार्टमेन्ट, ह्वावे टेकनोलोजिज कम्पनी लिमिटेडका निर्देशक हुन् ।)