+

मूला पाचन प्रणालीका लागि रामवाण नै हो ?

२०७९ मंसिर  १३ गते १३:१७ २०७९ मंसिर १३ गते १३:१७
मूला पाचन प्रणालीका लागि रामवाण नै हो ?

‘ह्या मूला’ । कसैलाई हियाएर बोलाउनु परेमा हामी यसै भन्छौं । तर हाम्रो खाद्य भण्डारमा मूलाको विशिष्ट स्थान छ । पोषणविद्हरु भन्छन्, पाचन प्रणालीका लागि मूला रामवाण नै हो । त्यससँगै मूलाका अरु थुप्रै विशेषता छन् । जस्तो यसलाई काँचै खान सकिन्छ, पकाएर खान सकिन्छ, भण्डारण गरेर राख्न सकिन्छ ।

तपाईंले सलादको रुपमा मूला खान सक्नुहुन्छ । यसलाई तरकारी बनाएर खाए पनि गज्जब हुन्छ । मासु वा आलुमा मिसाउँदा उत्तिकै स्वादिलो हुन्छ । सिलौटोमा कुच्याएर सिलाम वा तिलको छोपसँग ताजा अचार बनाउँदा भयो । तेल, खुर्सानी मिसाएर बोत्तलमा राख्न सकियो । सिन्की बनाएर वर्षभर स्वाद फेर्न सकियो ।

पेट सफा राख्ने, कब्जियत हटाउने

मूलाको खास विशेषता भनेको यसले पेटलाई सफा राख्ने हो । सलादको रुपमा तपाईं नियमित मूला खानुहुन्छ भने तपाईंले आफ्नो पेट हल्का अनुभव गर्नुहुनेछ । त्यसैगरी नियमित मूला खाँदा पायल्स जस्ता मलद्वारसम्बन्धी समस्या पनि नहुने चिकित्सकहरुको भनाइ छ ।

मूला सजिलै पच्ने खानेकुरामा पर्छ । यसमा प्रशस्त मात्रामा फाइबर हुने भएकाले यसले खानेकुरा सजिलै पचाउँछ । यसको सेवनले पाचन प्रक्रियालाई राम्रो बनाएर कब्जियत र पायल्सको समस्या पनि कम गर्छ । मूलामा प्रशस्त मात्रामा पानी हुने भएकाले यसको सेवनले शरीरमा पानीको आपूर्ति पूरा गर्छ ।

के पाइन्छ मूलामा ?

मूलाको मुख्य विशेषता भनेको यसमा भएको फाइबर, खनिज र भिटामिन हो । यसमा फोलिक एसिड तथा एन्थोस्यानिन्स प्रशस्त मात्रामा पाइन्छ जसले शरीरलाई राम्रोसँग काम गर्नमा मद्दत गर्नुका साथै अन्य थुप्रै फाइदा पुर्‍याउँछ ।

मूलाको दैनिक सेवनले वजन घटाउने, मांसपेशी मजबुत बनाउने, कलेजो स्वस्थ राख्ने र रोग प्रतिरोधी क्षमता पनि बढाउँछ ।

पेटदेखि छालासम्मलाई फाइदा

पाचन प्रणालीसम्बन्धी समस्यामा मूला एकदमै उपयोगी हुन्छ । साथै मधुमेहको समस्यामा मूला उपयोगी हुन्छ । मूलामा हुने फाइबरले रगतमा सुगरको मात्रा कम गर्ने काम पनि  गर्छ । यसको दैनिक सेवनले मधुमेहलाई नियन्त्रण गर्न सहयोग गर्छ ।

रातो मूलामा ‘कक्रोटिनोयड’ भन्ने तत्त्व पाइन्छ, यसमा भिटामिन सी पनि पाइन्छ । जसले  छालालाई नरम बनाइराख्न सहयोग गर्छ । मूलामा विभिन्न खनिज पदार्थ हुन्छन्, जसले हाम्रो शरीरलाई दैनिक रूपमा आवश्यक पर्ने खनिज पदार्थ पनि पूर्ति गर्छ ।

मूलालाई कस्तो रुपमा खान सकिन्छ ?

मूलाको मुख्य सिजन भएको अहिलेको जाडो सिजन हो । चिसो मौसममा अन्य सिजनभन्दा धेरै मात्रामा पाइने भए पनि आजभोलि प्रायः हरेक सिजनमा मूला पाइन्छ ।

मूलालाई मुख्यगरी सलाद, अचार र तरकारीको रूपमा खान सकिन्छ । यसलाई विभिन्न तरकारीमा मिसाएर पनि खान सकिन्छ ।

मूला काँचै खानु राम्रो हुन्छ । काँचै सलादको रूपमा खाँदा यसमा भएको प्राकृतिक गुण नष्ट हुँदैन । पकाएर खाँदा यसमा भएको फाइबरको मात्रा घट्छ । सिसीमा खाँदेर राखेको मूलाको अचार भन्दा तुरुन्त बनाएको अचार बढी लाभदायी हुन्छ ।

कस्तो स्थितिमा मूला खान हुँदैन ?

पेटमा ग्यास भरिने समस्या छ भने मूला नखानु उचित हुन्छ । मूलाको सिसीमा खाँदेर बनाइएको अचार ग्यास्ट्रिकको समस्या र पायल्सका बिरामीले खानु उचित हुँदैन । त्यस बाहेक अन्य सबै समस्यामा मूला खान मिल्छ । प्रायः सबै खानेकुरा कुनै न कुनै स्वास्थ्य समस्यामा खान मिल्दैन । तर मूला प्रायः बार्नु पर्दैन ।

(पोषणविद् न्यौपानेसँग सुमित्रा लुइटेलले गरेको कुराकानीमा आधारित)

पाचन प्रणाली मूला
लेखक
अशेष न्यौपाने
यो खबर पढेर तपाईलाई कस्तो महसुस भयो ?
Khusi chhu

खुसी

Dukhi chhu

दुःखी

Achammit chhu

अचम्मित

Utsahit Chhu

उत्साहित

Akroshit Chhu

आक्रोशित

प्रतिक्रिया

भर्खरै पुराना लोकप्रिय