प्रा. डा. दीपेन्द्र श्रेष्ठ वरिष्ठ नाक कान घाँटीरोग विशेषज्ञ
कानेगुजीले कसरी कानको सुरक्षा गर्छ ?
२०७९ फागुन ३ गते १६:५७
प्रा. डा. दीपेन्द्र श्रेष्ठ वरिष्ठ नाक कान घाँटीरोग विशेषज्ञ
कानमा जम्ने कानेगुजीलाई फोहोर मानिन्छ । जसकारण दैनिक रुपमा कानेगुजी झिक्न कान कोट्याउने बानी धेरैको हुन्छ । त्यति मात्र नभई बच्चालाई समेत रुवाएर भएपनि कानेगुजी फोहोर हो भन्ने हिसाबले निकालिदिने गरिन्छ । यसरी दैनिकजसो कानेगुजी झिक्नु कानको स्वास्थ्यको दृष्टिकोणले फाइदाजनक होइन ।
कान स्वस्थ राख्न कानमा कानेगुजी हुनुपर्छ । यो बच्चादेखि वृद्धसम्मको लागि आवश्यक कुरा हो । कानमा हुने कानेगुजीले विभिन्न किसिमको फाइदा गरिरहेको हुन्छ ।
कानेगुजीले कानको सरसफाइ गर्ने काम गर्छ । कहिलेकाहीं लड्दा बाहिरी कानको जालीमा चोट लागे पनि कानेगुजी भएकै कारण कानको जालीभित्र चोट लाग्न दिंदैन । यदि कानेगुजी छ भने कानभित्र कीरा पसेमा जालीलाई धेरै क्षति गर्न सक्दैन ।
कान कोटाइहाल्यो भने पनि जालीभित्र पर्ने असरलाई कानेगुजीले रोक्न सक्छ । कानमा हुनसक्ने सानोतिनो संक्रमण कानेगुजीमा हुने एन्टीबायोटिक र एन्टी फंगल तत्वले निको पार्छ ।
कानेगुजी अत्यधिक भएर कानको जालीलाई नै अवरोध गरेर कान नै नसुन्ने अवस्था छ भने मात्र चिकित्सक वा पारामेडिक्सको सहयोगमा औषधि हालेर सुरक्षित किसिमले निकाल्नुपर्छ । जथाभावी आफैंले कान कोट्याएर निकाल्न हुँदैन । आफैं निकाल्दा थोरै मात्र निकाल्न सकिन्छ । र, ९० प्रतिशत निकाल्न खोज्दा कानेगुजी झनै कानको भित्रीभागमा धकेलिन्छ । परिमाणस्वरूप कानेगुजी कडा हुँदै बढ्दै जान्छ ।
कानको समस्याबाट कसरी जोगिने ?
कान संवेदनशील अंग हो । कानको रोग पनि ठूलो स्वास्थ्य समस्या हो भनेर लिनुपर्छ । कानमा संक्रमण हुन नदिने र भएमा बेवास्ता नगर्ने, उच्च ध्वनि हुने ठाउँमा बस्नुहुँदैन । हेडफोनमा लामो समयसम्म ठूलो स्वरमा संगीत सुन्नु हुँदैन । कन्सर्ट र रेस्टुरेन्टमा हुने लाइभ म्युजिकको आवाज लामो समयसम्म सुन्नु, हेडसेटमा चर्को आवाज सुन्नु, लामो समयसम्म म्युजिक ठूलो पारेर सुन्नु, र ठूलो ठूलो आवाज आउने ठाउँमा काम गर्नु कानको लागि हानिकारक हुन्छ । यसले सुन्ने क्षमता कम गराउँछ । त्यसबाहेक कानको समस्याबाट जोगिन बेलाबेलामा कानको परीक्षण गराइरहनुपर्छ ।
कानबारे ५ वैज्ञानिक तथ्य
-कानेगुजी खैरो, सुन्तला, रातो, पहेंलो फरकफरक रंगको हुन्छ।
-कानेगुजी सुख्खा र भिजेको दुईखालको हुन्छ। प्रत्येक व्यक्तिको कानेगुजीको प्रकार वंशाणुगत हुन्छ। कानेगुजीकै मद्दतले मानवशास्त्रीले कस्तो रहनसहनबाट आएको भनेर पत्ता लगाउन सक्छन्।
-कानेगुजी वास्तवमै फोहोर होइन। यो प्राकृतिक रूपमा माइक्रोबियल हो जसले जीवाणु संक्रमणलाई रोक्न मद्दत गर्छ।
-कानेगुजीको संरचनामा फ्याटी एसिड, स्क्वालेन, कोलेस्टेरोलहरु मृत कोषिकासँग मिसिन्छ।
-कानेगुजीमा प्राकृतिक चिप्लो पदार्थ हुन्छ। जसको नरमपनले कानलाई चिलाउने र सुख्खापन हुनबाट जोगाउँछ।
(प्रा. डा. श्रेष्ठ नाक, कान तथा घाँटीरोग विशेषज्ञ हुन् । उनी वीर अस्पतालको नाक, कान तथा घाँटीरोग विभागका पूर्वविभागीय प्रमुख हुन् । डा. श्रेष्ठले त्रिवि चिकित्साशास्त्र अध्ययन संस्थान, शिक्षण अस्पतालबाट ईएनटीमा एमएस गरेका छन् । इन्टरनेसनल फेडेरेसन अफ हेड एण्ड नेक सोसाइटी र मेमोरियल स्लोन केटरिङ क्यान्सर सेन्टर अमेरिकाबाट हेड एण्ड नेक सर्जरी र ओन्कोलोजीमा फेलोसिप पूरा गरेका छन् ।)
तस्वीर/भिडियो : आर्यन धिमाल/अनलाइनखबर
प्रतिक्रिया 4