+

च्याउमा के पाइन्छ, कसरी खाने ?

२०८० वैशाख  ३१ गते १२:४७ २०८० वैशाख ३१ गते १२:४७
Shares
च्याउमा के पाइन्छ, कसरी खाने ?

च्याउ भिटामिन र खनिज पदार्थको राम्रो स्रोत हो । च्याउ खाँदा विभिन्न रोग लाग्नबाट पनि बच्न सकिन्छ । अध्ययनअनुसार विश्वमा एक लाख ४० हजार प्रकारका च्याउ पाइनेमा १०० प्रकारका च्याउ खान उपयुक्त तथा स्वस्थ मानिन्छ ।

अहिले बजारमा कन्ये, गोब्रे (डल्ले), सिताके, ग्यानोदर्मा (रातो च्याउ), कोर्डिसेप्स मिलिटारिस, कोर्डिसेप्स एसपी, लायन्स मेन (हेरिसियम), इसारिया जापोनिका, इसारिया सिकादा, इनोकिताके, माइटाके (परिक्षणको क्रममा) किङ ओएस्टरलगायत प्रकारका च्याउ पाइन्छन् । यीमध्ये ग्यानोदमा (रातो च्याउ) औषधिको रुपमा प्रयोग गरिन्छ ।

च्याउमा के पाइन्छ ?

च्याउमा धेरै भिटामिन र खनिज पदार्थ पाइन्छ । च्याउमा पाइने पोषणको मात्रा यसको खेती गर्ने तरिकामा पनि भर पर्छ । यसमा च्याउमा फाइबर, प्रोटिन, भिटामिन सी, फोलेट, आइरन, जिंक र म्यांगनिजको राम्रो स्रोत हो । त्यस्तै भिटामिन डी, थियामिन, रिबोफ्लेभिन, नियासिन, भिटामिन बी, प्यान्टोथेनिक एसिड, फस्फोरस, पोटासियम, कपर र सेलेनियम च्याउमा पाइन्छ ।

च्याउका फाइदा

च्याउमा एन्टिअक्सिडेन्ट अत्यधिक हुन्छ, जसले विभिन्न रोग लाग्नबाट बचाउन सहयोग गर्छ । यसले माइक्रोबियल र फंगल संक्रमणलाई हटाउँछ । यसले शरीरका कोषिकालाई मर्मत गर्ने र शरीरलाई हानि गर्ने फ्री र्‍याडिकलबाट बचाउँछ ।

त्यस्तै यसमा भएको फलाम र फोलिक एसिडले हेमोग्लोबिनको स्तर सामान्य राख्छ । यसले रक्तअल्पता हुन दिंदैन । यसमा भरपुर मात्रामा प्रोटिन पाइने भएकाले मोटोपन भएका व्यक्तिलाई पनि च्याउन फाइदाजनक हुन्छ । त्यस्तै च्याउ फाइबरयुक्त भएकाले यसले पाचन प्रक्रिया पनि राम्रो बनाउँछ ।

त्यस्तै च्याउमा भएको बीटा ग्लाइसिन र लिनोलिक एसिडले क्यान्सरबाट बचाउन मद्दत गर्छन् । साथै च्याउमा भएका एन्जाइमहरूले कोलेस्टेरोलको मात्रा घटाएर मुटुलाई स्वस्थ राख्न सहयोग गर्छ । यसमा भएको भिटामिन बी २ र भिटामिन बी ३ ले मेटाबोलिजमलाई राम्रो बनाउँछ ।

बेफाइदा पनि छन्

च्याउका केही बेफाइदा पनि छन् । धेरै च्याउ खाएमा एलर्जी हुन सक्छ । जसकाराण शरीरमा फोका आउने हुन्छ । केही च्याउ विषालु पनि हुन्छन् । यस्ता विषालु खाएमा दम, बान्ता, बेहोस हुने र वाकवाकी लाग्ने गर्दछ । त्यस्तै पुरानो र बासी च्याउ सेवन गर्दा फुड पोइजनिङ हुन सक्छ । साथै कुनै विषादी च्याउको सेवनले मृत्यु समेत हुन सक्छ । त्यसैले च्याउ किन्दा सावधानी अपनाएर ताजा च्याउ मात्र खानुपर्छ ।

मधुमेहका बिरामीका लागि च्याउ स्वास्थ्यवद्र्धक हुन्छ । किनकि यसमा बोसो, कार्बोहाइड्रेट र सुगर हुँदैन । च्याउ खाँदा इन्सुलिन निर्माणमा पनि मद्दत पुग्छ । यद्यपि गम्भीर रुपमा बिरामी भएका व्यक्तिलाई च्याउ खानु लाभदायक हुँदैन ।

कसरी खाने ?

ताजा च्याउ फ्राइ वा तरकारी वा अन्य सागसब्जी पकाएर खान सकिन्छ । मासु नखानेहरुको लागि प्रोटिन लागि उपयुक्त मानिन्छ । यो हप्तामा बढीमा दुई पटकसम्म खाँदा लाभदायिक हुन्छ । यसमा सबै तत्वहरु अत्याधिक पाइने भएकाले सन्तुलित रुपमा मात्र खानुपर्छ । धेरै खाएमा हानीकारक हुन सक्छ ।

च्याउ पकाउने बेला हल्का वा मनतातो पानीमा राखेर धोएर पकाउँदा यसमा भएका खनिज पदार्थ नष्ट हुँदैन । तर धेरै तातो पानीमा धुँदा भने त्यसमा भएको खनिज पदार्थ नाश हुन सक्छ ।

(कुराकानीमा आधारित)

च्याउ स्वास्थ्य
अनुश्री आचार्य
लेखक
अनुश्री आचार्य
पोषणविद्

अध्ययन : एमएससी (पोषण र आहारशास्त्र), साइबरजया विश्वविद्यालयमा चिकित्सा विज्ञानमा पीएचडी स्कलर, अष्ट्रेलियाबाट आहारसम्बन्धी ६ महिनाको तालिम । हाल काठमाडौंको नयाँ बानेश्वरस्थित भेनस अस्पतालमा आहारविद्को रुपमा कार्यरत

यो खबर पढेर तपाईलाई कस्तो महसुस भयो ?
Khusi chhu

खुसी

Dukhi chhu

दुःखी

Achammit chhu

अचम्मित

Utsahit Chhu

उत्साहित

Akroshit Chhu

आक्रोशित

प्रतिक्रिया

भर्खरै पुराना लोकप्रिय

फिचर

डाक्टरले अस्पतालको नेतृत्व गर्ने भए व्यवस्थापनको तालिम लिनुपर्छ(भिडियो)

डाक्टरले अस्पतालको नेतृत्व गर्ने भए व्यवस्थापनको तालिम लिनुपर्छ(भिडियो)

प्रदूषित वायुले गर्भको शिशुलाई गम्भीर असर

प्रदूषित वायुले गर्भको शिशुलाई गम्भीर असर

गर्भवती भएको कसरी थाहा पाउने ?

गर्भवती भएको कसरी थाहा पाउने ?

मस्तिष्क मृत्यु के हो ? ‘कोमा’ भन्दा के फरक छ ?

मस्तिष्क मृत्यु के हो ? ‘कोमा’ भन्दा के फरक छ ?

रक्तनली सम्बन्धी समस्या र समाधानको उपाय (भिडियो)

रक्तनली सम्बन्धी समस्या र समाधानको उपाय (भिडियो)

गर्भाधानका लागि के कस्तो स्वास्थ्य परीक्षण गर्ने ?

गर्भाधानका लागि के कस्तो स्वास्थ्य परीक्षण गर्ने ?