यौनरोग के हो र कसरी सर्छ ? (भिडियो)

यौन जीवनका कुरा खुलेर बहस गर्ने परिपाटी छैन, हामीकहाँ । त्यसैले यौनजन्य समस्या भएर पनि त्यसबारे सोधीखोजी गरिदैन । नतिजा, यौनजन्य रोग भित्रभित्रै लुकाएर बस्ने प्रवृत्ति व्यापक छ ।

जब समस्या जटिल बन्छ, तब मात्र उपचारका लागि धाउने गरिएको छ । खासमा नेपालीलाई के कस्ता यौनरोगले सताउने गरेका छन् ? ती रोगको जड के हो ? लक्षण के हो ? उपचार के छ ?

नेपालीहरुलाई के कस्ता यौनरोगले बढी सताएको छ ?

हामीकहाँ मूख्यगरी गोनोरिया, क्राइमोडिया, भिरिङ्गी, यौनाङ्गको मुसा, ट्राइकोमोनियस जस्ता रोग बढी देखिएको छ ।

यीमध्ये असुरक्षित यौन सम्पर्कबाट धेरैमा यौनरोग सरेको छ । गोनेरिया, ट्राइकोमोनियस र क्राइमोडिया यस्तै रोग हो । यी रोगहरु फरक भएपनि लक्षण र उपचार एकै हुन्छ ।

लक्षण के छ ? 

यौनाङ्गबाट सेतो पानी बग्ने, चिलाउने, कतिपयको यौनाङ्ग गन्हाउने हुन्छ ।

यी रोगहरुको जोखिम ? 

महिलामा गोनेरिया संक्रमण भएमा त्यो अन्य अंगमा फैलने जोखिम छ । गर्भवतीमा यस्तो रोग छ भने जन्मने शिशुमा पनि त्यो संक्रमण सर्ने खतरा छ । यदि नवजात शिशुलाई गोनेरियाको संक्रमण भयो भने आँखामा समस्या आउने र समयमा उपचार नभए दृष्टि गुम्ने जोखिम छ ।

पुरुषहरुमा कस्तो समस्या ?

पुरुषहरुमा यौनाङ्गबाट पीप आउने, अण्डकोष सुन्निने हुन्छ ।

भिरिङ्गी कसरी हुन्छ ?

यो पनि नेपालमा धेरै देखिएको यौनजन्य रोग हो । ट्रेपोनेमा प्यालिडम भन्ने एक किसिमको किटाणु हुन्छ, जसबाट यो संक्रमण हुन्छ । भिरिङ्गीको चाडै उपचार गरिएन भने त्यसले मस्तिष्क, स्नायु प्रणाली र मुटुसहितको अंगमा हानि गर्छ ।

यौनाङ्गमा मुसा आउने भनेको के हो ?

कतिपयको यौनाङ्गमा स–सना गिर्खा आउँछ । यो पनि एक किसिमको यौनरोग नै हो । खासगरी यौनाङ्गमा मुसा भएकासँग शारीरिक सम्बन्ध भएमा यस्तो रोग सर्छ । यो पुरुष र महिला दुबैमा हुनसक्छ ।

असुरक्षित यौन व्यवहारले मात्र यौन रोग लाग्ने हो ?

मूख्य त त्यही नै हो । हामीहरु जानेर वा नजानेर असुरक्षित यौन सम्बन्ध राखिरहेका हुन्छौं । जस्तो कण्डम नलगाउने, जथाभावी यौनसाथी बनाउने, जथाभावी सुईको प्रयोग गर्ने, अप्राकृतिक यौन सम्बन्ध बनाउने, यौनाङ्गको सरसफाई नगर्ने ।

यावत् स्थितीमा एकजनाबाट अर्कोमा सजिलै यौनरोग सर्न सक्छ । मलद्वार, मुख आदिमा समेत मैथुन गर्ने जुन प्रवृत्ति छ, त्यो पनि खतरनाक नै हुन्छ ।

लागुऔषध लिनेहरुले एउटै सुई धेरैले लिने गर्छन् । यस्तो अवस्था कसैलाई यौनरोग छ भने दोस्रोमा त्यो सर्न सकछ ।

यस्तो रोग कुन उमेर समूहमा बढी ?

यसमा उमेर भनेर तोक्न मिलेन । खासगरी युवाअवस्थामा मान्छेहरु बढी यौनमा सक्रिय हुने गर्छन् । १५ देखि ४५ बर्षको उमेर समूह यौनको सक्रिय अवधि हो । यसबीचमा यौनरोग सर्छ भनेर सहज अनुमान लगाउन सकिन्छ ।

यौनरोग लाग्नसाथ अस्पताल आउँदैनन्

प्राय हामी यौनको कुरामा खुल्दैनौं । त्यसैले रोग लागेपनि लाज वा डरले लुकाउने प्रवृत्ति एकदमै छ । गाउँघरतिर त अस्पतालको पहुँच हुँदैन र आफ्नो उपचारमा गोपनियता अपनाउने सुविधा पनि नहुन सक्छ । यस्तो अवस्थामा रोग लुकाउन बाध्य हुन्छन् र त्यसैको कारण एकदमै जटिल स्थितीमा पनि पुग्न सक्छन् ।

सुरुवाती यौनरोगको लक्षण

यौनरोगको लक्षण सहजै थाहा पाउन सकिन्छ । लक्षण बिना पनि यौनरोग हुनसक्छ, जुन परीक्षणबाट थाहा हुन्छ । सामान्यत यौनाङ्गमा घाउ आउने, फोका आउने, पीप जम्ने, सेतो पानी बग्ने जस्ता समस्या यौनरोगको हुनसक्छ ।

कुन अवस्थामा अस्पताल जाने त ?

यौनसम्पर्क भएको केही दिनपछि यौनाङ्ग दुख्यो, अत्याधिक चिलायो, पिसाब पोल्यो, पहिले पनि आफ्नो पार्टनरलाई यौनरोग छ वा असामान्य किसिमको घाउहरु देखियो भने तत्कालै अस्पताल जानुपर्छ ।

खासगरी असुरक्षित यौन सम्पर्क गर्ने, धेरै यौनसाथी बनाउनेहरुमा यसको जोखिम बढी हुने भएकाले उनीहरुले बेलाबखत यौनरोगको परीक्षण गराउनुपर्छ ।

यसको पहिचान तथा उपचार

लक्षण अनुसार त्यसको रोग पहिचान गर्न सकिन्छ । जस्तै गोनोरियामा पिप र मैलो पानीबाट परीक्षण गरिन्छ । भिरिङ्गीमा टीपीएच ए र भिडिआरएलको परीक्षण रगतबाट गरिन्छ । एचआइभीको लागि एन्टीजेन परीक्षण गर्न सकिन्छ । ट्राइकोमोनियस भएमा माइक्रोसकोपीबाट परीक्षण हुन्छ ।

यौनरोगको उपचार जति चाडै ग¥यो, उत्तिनै राम्ररी निको हुन्छ । रोग पत्ता लागेमा एन्टिबायोटिक औषधि र एन्टिभाइरल सुई दिन सकिन्छ । संक्रमित भएको पत्ता लगाइसकेपछि संक्रमितको पार्टनरलाई पनि ट्रेसिङ गरेर उपचार गर्न सकिन्छ ।

उपचार गरिएन भने के कस्तो जटिलता ?

गोनोरिया हुँदा समयमै उपचार भएनभने ज्वरो आउने, ग्रन्थीहरु फुल्ने, गर्भवती भएमा सन्तानलाई सर्ने जस्ता जटिलता देखिन सक्छ बाजोपन हुने सम्भावना हुन्छ । पुरुषको हकमा अन्डकोष दुख्ने सुनिने र बाझोपन देखिने हुनसक्छ । भिरिंगी हुँदा संक्रमण फैलिदै मस्तिष्क, रक्तनलीमा समस्या ल्याउँछ । भिरिंगी पनि सन्तानमा सर्न सक्छ ।

(छाला तथा यौनरोग विशेषज्ञ डा. पुडासैनी सिभिल अस्पताल र बीएससीसी स्किन एण्ड हेयर क्लिनिकमा कार्यरत छन् )