दुखाइ व्यवस्थापनमा अकुपञ्चर कति प्रभावकारी ? (भिडियोसहित)

अकुपञ्चर पद्धति नयाँ शब्द होइन । नयाँ उपचार प्रविधि पनि होइन । यो त परम्परागत चिनियाँ उपचार पद्धति हो । जुन तीन हजार वर्षदेखि चीन लगायत कैयौं देशमा उपयोग भइरहेको छ । पुरानो उपचार पद्धति भए पनि यसबाट मिल्ने उपचारबारे बिस्तारै बिस्तारै मानिस जानकार हुँदैछन् ।

यो यस्तो पद्धति हो, जसमा कुनै औषधि विना बिरामी निको हुन्छन् । औषधि नमिसाई गरिने यो उपचार सुरक्षित पनि छ ।

कस्तो रोगमा प्रभावकारी ?

टाउकोदेखि पैतालासम्मको जुनसुकै दुखाइ कम गर्ने क्षमता यो विधिमा छ । विशेषगरी दीर्घ दुखाइ माइग्रेनको टाउको दुखाइ, हाडजोर्नी सम्बन्धी दुखाइ कम्मर दुखाइ, हड्डी खिइँदा हुने दुखाइमा यो लाभदायक हुन्छ ।

के हो अकुपञ्चर ?

अकुपञ्चर दुई शब्दले बनेको छ । अकु भनेको सुई र पञ्चर भनेको छेड्नु हो । शरीरमा धेरै खालका अकुपञ्चर बिन्दु हुन्छन् । ती बिन्दु पत्ता लगाएर सुईले घोचेर गरिने उपचार अकुपञ्चर हो ।

दुखाइ व्यवस्थापनमा कसरी काम गर्छ ?

अकुपञ्चरको सिद्धान्त क्षी शब्दको प्रयोग हुन्छ । क्षी भनेको शक्तिको स्तर (एनर्जी लेभल) हो । सम्पूर्ण शरीरमा मेरिडियन भन्ने बाटो हुन्छ । त्यो बाटो हुँदै सो क्षी प्रवाह भइरहेको हुन्छ । क्षी प्रवाह गर्ने अकुविन्दु शरीरमा हुन्छन् । विशेषज्ञले शरीरको कुनै भागमा भएको दुखाइ कम गर्न शरीरमा रहेको सो अकुपञ्चर बिन्दु पत्ता लगाउँछन् ।

बिन्दु पत्ता लगाएर त्यसमा त्यसमा ‘फिलिफर्म’ नामक सियोले घोचिन्छ । यसरी अकुपञ्चर बिन्दुहरूमा सुईले क्षीलाई रिलिज गर्ने, केन्द्रीय स्नायु प्रणाली र मांसपेशीलाई प्रभाव पार्नुका साथै शरीरका धेरै भागमा रगतको प्रवाह पनि बढाउने, इन्डोरफिन हर्मोन रिलिज गराई प्राकृतिक पेन किलरको काम गर्छ । जसले गर्दा दुखाइ कम हुँदै निको हुन्छ । स्नायुट्रान्समिटर र मांसपेशी जाम हुने समस्यालाई पनि कम गर्छ ।

सेरोटोनिन, डोपामाइन भनेको दिमागलाई खुसी पार्ने हर्मोन हो । यसरी ती बिन्दुमा घोच्दा यी हर्मोनको निष्कासन बढ्छ । जसले दिमागलाई पनि आराम दिन्छ ।

के कस्ता दुखाइ कम हुन्छ ?

महिनावारीमा हुने पीडा, माइग्रेनको दुखाइ, शरीरको कुनै भागमा नसा च्यापिंदा हुने दुखाइ, हड्डी खिइँदा हुने दुखाइ, सायटिका, कम्मर तथा ढाड दुखाइ, मांसपेशी तथा कुहिनोमा हुने दुखाइ कम हुन्छ ।

दुखाइ व्यवस्थापनको चरण

अकुपञ्चरको पनि चरण हुन्छ । यो प्रक्रियाले एकैपटकमा निको पार्न सक्दैन । रोगको गम्भीरता र प्रकृति अनुसार अकुपञ्चरको चरण कति पटक गर्ने निर्भर रहन्छ । जस्तो कि माइग्रेनको समस्या छ भने ६ देखि सात पटक अकुपञ्चर गरे पुग्छ । तर हड्डी वा नसा च्यापिएको अवस्थामा भने १० देखि १५ चरण गर्नुपर्छ । यस्तो समय केही लम्बिन पनि सक्छ ।

त्यस्तै, पक्षघातको केसमा एक महिना वा सोभन्दा बढी लाग्न सक्छ । पुरानो र जीर्ण रोगमा धेरै समय लाग्छ ।

के हुन्छ प्रक्रिया ?

अकुपञ्चर गर्नुअघि समस्या मात्र होइन । यसअघि स्वास्थ्य परीक्षण गरिएको एक्स-रे लगायत सम्पूर्ण रिपोर्ट लैजानु उपयुक्त हुन्छ । यसले समस्या अनुसार अकुपञ्चर गर्न सहज हुन्छ । तर रिपोर्ट हेर्दा शल्यक्रिया गर्ने खालको केस छ भने अकुपञ्चर गर्नुअघि शल्यक्रिया गर्न सुझाइन्छ ।

अकुपञ्चर गर्न पहिला बिरामीलाई बेडमा सुताइन्छ । त्यसपछि अकुबिन्दुमा सुईले घोचिन्छ । करिब आधा घण्टा वा सोभन्दा बढी यो प्रक्रिया गरिन्छ ।

सुईले घोच्दा दुखाइ कतिको हुन्छ ?

यसमा प्रयोग हुने सुई निकै मसिनो २.५ एमएम डायोमिटरको हुन्छ । त्यसकारण खासै दुखेको अनुभव हुँदैन । कहिलकाहीं संवेदनशील बिन्दुमा राख्दा हल्का दुखाइ हुन्छ । जुन कमिलाले टोकेको वा चिमोटेको जस्तै हुनसक्छ ।

साइड–इफेक्ट

अकुपञ्चरको साइड-इफेक्ट शून्य बराबर छ । यदि दक्ष तथा अनुभवी चिकित्सकले अकुपञ्चर गर्ने हो भने नतिजा प्रभावकारी र प्रक्रिया सुरक्षित हुन्छ । कुनै साइड-इफेक्ट पनि हुँदैन । तर अकुपञ्चर गर्ने व्यक्तिसँग योग्यता र अनुभव कम छ भने साइड-इफेक्ट देखिन सक्छ । जसमा अकुपञ्चर गरेको ठाउँमा सुन्निने, निलो हुने र दुख्ने समस्या हुन्छ ।

कसले नगर्ने ?

गर्भवतीको पहिलो वा अन्तिम चरण, मदिरा सेवन गरेको समय तथा सरुवा रोगमा गर्न मिल्दैन ।

दीर्घरोगको औषधि लिइरहेकाले अकुपञ्चर गर्न मिल्छ ?

अकुपञ्चर यस्तो पद्दति हो, जुन सबै चिकित्सा पद्धतिसँग मिसाउन मिल्ने भएकाले दीर्घरोग भएकाले पनि गर्न सक्छन् । तर रगत पातलो हुने समस्या छ भने रगत जाने सम्भावना हुन्छ । यस्तो अवस्थामा भने विशेष सावधानी अपनाएर मात्र गर्न सकिन्छ ।

तस्वीर, भिडियो : शंकर गिरी/अनलाइनखबर

यो पनि पढ्नुहोस

घुँडा खिइने समस्या कसरी थाहा पाउने ? (भिडियोसहित)