के तपाईं पनि कल सेन्टरमा जस्तै चौबिसै घण्टा काम मात्र गर्नु हुन्छ ? काम बाहेक जीवनमा अन्य कुनै कुरा तपाईंको लागि महत्व राख्छ कि राख्दैन ? अथवा धेरै काम भएको कारणले तपाईंले अन्य कुरामा ध्यान दिन पाइरहनु भएको छ कि छैन ? बिदाको  दिन सबैतिर रमाइलो वातावरण छ, तर तपाईको ईमेल खुल्ला छ, कागजपत्र यत्रतत्र […]

जनै पूणिर्मा अथवा रक्षा बन्धन नेपालका साथ-साथै भारतमा पनि ठूलो उल्लासका साथ मनाइने गरिन्छ । नेपालमा जनै पूणिर्मा भनेर मनाइने यो पर्वमा पुरुषहरुले एक दिन अगाडिबाट नै चोखो खाएर भोलिपल्ट बिहान नुहाएर मन्त्रसहित जनै लगाउँछन् । साथै हरेक कुराबाट रक्षा होस् भन्ने उद्देश्यले पुरोहितको हातबाट रक्षा बन्धन बाँधेर यो पर्व मनाइन्छ । भारतमा यो पर्वमा […]

घरको काममा श्रीमति जति उत्कृष्ट हुन्छिन्, त्यति श्रीमान्हरु हुँदैनन् । श्रीमतीतले घरको हरेक स-साना कुराहरुलाई सहि तरिकाले व्यवस्थापन गरेकी हुन्छिन् तर श्रीमान्लाई ती सबै कामका बारेमा त्यति ज्ञान नै हुँदैन । तर घरको कामको बारेमा श्रीमतीलाई झै श्रीमान्लाई पनि ज्ञान भयो भने श्रीमतीको उनुपस्थितिमा श्रीमान्लाई ती काम गर्न सहज हुन्छ । श्रीमान्लाई घरको बारेमा कुनै […]

पुराना सबै कठिनाइ त छँदैछ, साथै नयाँ कठिनाइ पनि थपिएको छ । पुराना कठिनाई हटिसकेको छैन । बुद्धको समयमा वा कृष्णको समयमा मान्छेका लागि जुन समस्या थियो, त्यो आज पनि छ । त्यती नै छ । त्यसमध्ये एउटा पनि समस्या हटिसकेको छैन । किनभने हामीले जुन समस्याको समाधान खोज्यौं, त्यो समाधान सिद्ध भएन । हाम्रो […]

अँ त, तपाईंको उमेर ढल्किसक्यो ? अर्थात ४५-५० बर्ष काटिसक्नुभयो । तपाईं भन्नुहोला, ‘अब जवानी गयो । वैंश गयो । बुढो भइयो ।’ यो तपाईंको उमेरको गणना हो । तपाईं जस्तै हरेक मान्छे उमेरका यि हरेक अंकबाट गुज्रन्छन् । तर, उमेरको अंक गुज्रदैमा कोही बुढो हुन्छन् ? हामीलाई आफ्नो युवावय असाध्यै पि्रय लाग्छ । हामी […]

सरकारले घर भाडामा बसेको कर लिने कानूनलाई कडाइका साथ लागू गरेपछि अहिले शहरमा घर भाडामा बस्नुअघि भाडामा बस्ने तथा घर धनीबीच विभिन्न प्रकारका सम्झौता गर्नु पर्ने अघोषित नियम समेत लागू भएको छ । घर भाडामा बस्नुअघि दुबै पक्षले एक प्रकारको सम्झौता गर्नु पर्छ, त्यसलाई चलनचल्तिको भाषामा रेन्ट एग्रिमेन्ट पनि भनिन्छ । रेन्ट एग्रिमेन्ट भन्नाले कुनै […]

अहिलेका बालबालिकाले कुनै आफन्त, अग्रज भेटेमा स्वतस्फूर्त नमस्कार गर्दैनन् । वा गर्न जान्दैनन् । हामीले भन्नुपर्छ, ‘फलानोलाई नमस्कार गर ।’ हजुरबा, हजुरआमालाई श्रद्धा गर्नुपर्छ भनेर पनि उनीहरुलाई सिकाउनुपर्छ । कसको अगाडि कस्तो शिष्टचार पालना गर्नुपर्छ भनेर बुझाउनुपर्छ । अर्थात अहिलेका बालबालिका पारिवारिक संस्कारबाट विमुख हुँदै गएका छन् । त्यसो त आजको व्यस्त जीवनमा हरेक अभिभावकलाई […]

अब बालबच्चालाई जन्म दिएर मात्र अभिभावक बन्न सकिदैन । उनीहरुलाई पालनपोषण गरेर मात्र अभिभावकको अभिभारा पुरा हुँदैन । उनीहरुलाई पढाएर मात्र अभिभावकको दायित्व पूर्ण हुँदैन । खासमा त बालबालिकालाई उचित किसिमको अभिभावकत्व दिनुपर्छ । बालबच्चा हुर्काउनु, बढाउनु आफ्नो ठाउँमा छ । उनीहरुलाई शिक्षा-दिक्षा दिलाउनु पनि आफ्नो ठाउँमा छ । त्यो भन्दा महत्वपूर्ण चाहि अब हुर्कने […]

तपाईंले ख्याल गर्नुभएको छ महिना दिनमा तपाईं के-के कुरा खरिद गर्नुहुन्छ ? दाल, चामल, नुन, तेल, मरमसला, साबुन, सागसब्जी । यी दैनिक आवश्यक्ताका सामाग्री भए । यससँगै हामीलाई बेलाबखत नयाँ लुगा फेर्न मन लाग्छ, लुगा खरिद गर्छौं । बेलाबखत पुस्तक पढ्न मन लाग्छ, पुस्तक खरिद गर्छौं । बेलाबखत घरबाहिरको खानेकुराको तलतल लाग्छ, खानेकुरा खरिद गर्छौं […]

जसरी छोरी जवान भएपछि विवाह गरेर ज्वाइँको हातमा सुम्पिनु पर्छ, त्यसैगरी छोरा पनि जवान भएपछि बुहारीलाई सुम्पिनु पर्छ । छोरी विवाह भएर अर्काको घर जान्छे, छोरा आफ्नो आँखा अगाडि हुन्छ, फरक त्यति हो । के विवाह भएपछि आफ्नो छोरा र छोरीको मायामा कमी आउछ र ? वास्तवमा विवाहपछि पनि छोरा-छोरीको माया उस्तै हुन्छ । अझ […]

मानिसलाई आवश्यक पर्ने कुराहरु मध्ये समाज पनि एक हो । मानिस समाजमा बस्न चाहान्छ र रमाउछ पनि । समाजमा बस्न उसले धेरै नियम-कानूनहरु पनि पालना गर्नु पर्छ । त्यहि नियम-कानून भित्र विवाह पनि पर्दछ । कतिपय अवस्थामा हामी एक्लै जीवन बिताउन सक्षम र चाहाना हुँदाहुँदै पनि समाजका लागि विवाह गर्नु पर्ने बाध्यता हुन्छ । हाम्रो […]

कहिले काहीँ हामी कुनै पनि काम थाल्नुभन्दा अगाडि धेरै तनाव लिने गर्छौं, जसका कारण त्यो काम राम्रोसंग हुन पाउँदैन । तनावका कारण त्यो काम कसरी गर्ने भन्ने सोच्न सकिरहेको हुँदैन । तपाइर्ं क्षमतावान हुँदा-हुँदै पनि तनावका कारण आफ्नो कार्य-कुशलता देखाउन सक्नु हुन्न । यसले गर्दा तपाईंलाई असफलता प्राप्त हुन्छ, जसले तपाईंको तनाव झन बढ्न सक्छ […]

दुई अञ्जान युवा-युवती जब विवाह बन्धनमा बाँधिन्छन्, उनीहरुबीचको सम्बन्ध अन्य सम्बन्धभन्दा नजिक र महत्वपुर्ण हुन्छ । विवाह भएको केही समय त यो सम्बन्धमा केवल माया र प्रेम मात्र हुन्छ, तर समय बित्दै जजाँदा बिस्तारै यो सम्बन्धमा मनमुटावले पनि स्थान लिन थाल्छ । हुन त एउटी श्रीमतीले आफ्नो श्रीमान् सधै रोमान्टिक होस् भन्ने चाहान्छिन् । तर,  […]

जीवनमा एउटा व्यक्ति जन्मेपछि उसको जन्म संगैं अनेक सम्बन्धहरुको पनि जन्म हुन्छ । उ कसैको सन्तान, दाइ, भाइ, दिदी, बहिनी जस्ता धेरै सम्बन्धमा जोडिन्छ । उ हुर्कदै जाँदा अझ बढि सम्बन्धहरु पनि हुर्कन थाल्छ । जसमा साथीको सम्बन्ध अति नै महत्वपूर्ण हुन्छ । यो सम्बन्धको लागि कुनै उमेर, लिंग अथवा आर्थिक, सामाजिक पक्षहरु ध्यान दिनु […]

कुनै पनि नाता-सम्बन्धमा माया, प्रेम र विश्वास आवश्यक पर्छ । जुन सम्बन्धमा माया र विश्वास हुँदैन, त्यो सम्बन्धको आयु लामो हुँदैन । माया-प्रेमले सम्बन्धलाई बलियो बनाउँछ भने विश्वासले सम्बन्धलाई अटूट बनाउँछ । तर हिजो-आज सम्बन्धलाई धन-सम्पति र पैसामा तुलना गर्न थालिएको छ । पैसाले आपसी प्रेम र विश्वासमा चोट पुर्‍याउँछ, एक-अर्काप्रति शंका गर्न र दूरी […]

बाआमालाई आश्रममा राख्छौ, घरमा कुकुर पाल्छौं अँध्यारो तिम्रो मनमा छ, दियो मन्दिरमा बाल्छौं । कसैले रचेको यी पंक्ती वर्तमान समाजको यर्थाथ हो । धेरै छोराछोरीका निम्ति आफ्ना आमाबुवा ‘बोझ’ भएको छ । त्यही बोझ बिसाउन उनीहरु आमाबुवालाई बृद्धाश्रममा छाड्ने गर्छन् । हिजो छोराछोरी जुन आमाबुवा साथ खोज्थे, आज तिनै आमाबुवा निकटता पनि रुचाउँदैनन् । हिजो […]

भनिन्छ, आफूलाई चाहानेहरुको मनमा बस्नका लागि उनीहरुको पेट हुँदै अघि बढ्नु पर्छ । त्यसैले त खाना बनाउनु अर्थात कुकिङलाई पनि आफैंमा एउटा अद्भुत कला मानिन्छ । हाम्रो समाजमा कतिपय त्यस्ता व्यक्तिहरु छन्, जो सौखले खाना बनाउँछन् भने अर्कोतिर खाना बनाउने कलालाई पेशा नै बनाउनेहरु पनि प्रसस्त छन् । बलिउडमा त केही त्यस्ता कलाकारहरु छन्, जो […]

कुनै अपरिचित/परिचित युवायुवती भेट हुन्छ । उनीहरुको भेट प्रेममा बद्लिन्छ । प्रेम सम्बन्धलाई विवाहमा रुपान्तरण हुन्छ । एक युवा, एक युवती आपसमा दम्पती बन्छन् । उनीहरुको घर बन्छ । परिवार बन्छ । एउटा बेग्लै संसार बन्छ । प्रेम नगरी विवाह गर्ने प्रचलन अझ पुरानो हो । अहिलेपनि यथावत छ । नितान्त अपरिचित युवा र युवतीबीच […]

समाजको आधुनिकिरणसँग हाम्रो जीवनशैलीमा पनि थुप्रै परिवर्तन आएका छन् । यसले एकातिर हामीलाई जीवन जीउन सहज त भएको छ, तर यहि आधुनिकरणसंगै आएका विकृतीहरुका कारण समाजमा दिन-दिनै नराम्रा घटनाहरु समेत सार्वजनिक हुन थालेका छन् । तीमध्ये एक हो-लिभ इन रिसेशनशीप । त्यस्ता जोडी, जो विवाह नगरी श्रीमान्-श्रीमतीको रुपमा रहन्छन्, त्यो सम्बन्धलाई लिभ इन रिलेशनशीप भनिन्छ […]

संका गर्नु । कसैको बानी, व्यवहार, बोली, काम, प्रवृत्ति, चालढाल हेरेर त्यसमाथि आफ्नो धारणा बनाउनु । संका गर्नु अर्थात एक हिसाबले अनुमान गर्नु । अड्कल गर्नु । त्यसैले संका सधै सही हुन्छ भन्ने हुँदैन । नेपालीमा उखान छ, ‘संकाले लंका जलाउँछ ।’ संका गर्नु आफैमा दुर्गुण होइन । संकाले नै हरेक कुराको तथ्य खोज्छ । […]

यदि कुनै व्यक्तिले अरुको बारेमा कुरा गरेर बस्छ भने हामी त्यो व्यक्तिलाई काम नभएको मान्छे भन्ने गर्छौ । उ प्रतिको हाम्रो दृष्टिकोण नै फरक हुन्छ । हुन पनि आजको व्यस्त समयमा कसैको कुरा गरेर बस्नका लागि साच्चि नै फुर्सद नै हुनु पर्छ । किनभने अहिलेको व्यस्त जीवन शैलीमा मानिसलाई आफुसँग सम्बन्धित कुराहरु सुन्न र गर्न […]