बिस्तारै जाडो बढ्न थालेको छ । जाडोले हामीलाई यति गाह्रो पार्छ कि यसबाट बच्न हामी विभिन्न तरिकाहरु अपनाउँछौं । जाडोको लागि भनेर अहिले बजारमा तातो लुगा र जुत्ताहरु उपलब्ध हुन थालिसकेको छ । जसको प्रयोगले थोरै भएपनि तातोको अनुभव हुन्छ । अहिले महिला र पुरुष दुवै बाहिरी कामकाजमा व्यस्त हुन्छन् । त्यसैले पहिला जस्तो घाम […]

तुलसीलाल सिंह उमेरले ६७ वर्षका भए । ललितपुको प्रयाग पोखरी नजिकै जन्मिएका उनी तिनै व्यक्ति हुन् जो हालको लगनखेलमा रहेको विशाल चौरमा भेँडा र भैंसी चराउन जान्थे । भेँडा चराउन जाँदा चौरमा भेँडा छाडेर कता कता हराएको घटना सिंहको स्मरणमा ताजै छ । लगनखेलमा त्यति ठूलो चौर त छैन । तर, त्यही चौरमा फुटबल खेलेको […]

मंसिर महिनाको सुरुवातसँगै विवाहको मौसम पनि सुरुवात हुन्छ । आउँदो मंसिरमा पनि कतिले लगनगाँठो कस्ने तयारी गर्नुभएको होला । विवाह भन्नासाथ ब्याण्ड बाजा, जुत्ता लुकाउने, मेहेन्दी जस्ता विभिन्न कुराहरु दिमागमा छाउन थाल्छ । अझ नव विवाहिताहरुको लागि त यो कुनै उत्सव नै हुन्छ । किनभने उनीहरु कसरी राम्रो देखिने, कसरी सबैको ध्यान आफूतिर आकर्षित गर्ने […]

मुलुकको राजधानी, काठमाडौं । प्रमुख प्रशासनिक केन्द्र । कुनै कामकाज वा घुमफिरका लागि तपाईं जब काठमाडौं प्रवेश गर्नुहुनेछ, धुलो र धूँवाको कुइरिमण्डलले छोप्नेछ । पट्यारलाग्दो जाम, चर्को होहल्ला, अस्तव्यस्त शहर देखेर तपाईंलाई दिक्क लाग्नेछ । फराकिलो फाँट, सलल बग्ने कञ्चन खोलानाला, छर्लङ्ग देखिने हिम-चुचुरा । कुनैबेला काठमाडौं भूस्वर्ग जस्तै थियो । तर, जथाभावी घर-निर्माण एवं […]

मानिसलाई मनपर्ने कुराहरुमध्ये सपिङ गर्नु पनि एक हो । विशेष गरेर महिलाहरुलाई सपिङ गर्न अत्यन्त रमाइलो लाग्छ । उनीहरु सपिङ गरेर कहिल्यै थाक्दैनन् । तर, यदि तपाईं उत्साहित भएर केही नसोची सपिङ गर्ने र पछि पछुताउने बानी बढ्दै गएको छ भने यसलाई कम्पल्सिव बाइङ डिसअडर हुन सक्छ । यो के हो र यसको पहिचान कसरी […]

साँझपख तपाईं काठमाडौंकाु मुटु रत्नपार्क वरपर पुग्नु भयो भने वातावरण बेग्लै देख्न सक्नु हुनेछ । कुनै बेला साँझ छिप्पिएपछि सडक वरपर देह व्यापारका लागि मोल-मोलाइ भैरहेको दृष्य खुलेआमा देखिन्थे । पछिल्लो अवधिमा भने त्यस्ता दृष्यहरु देखिन केही कम भएको छ । के त्यसो भए शहरमा देह व्यापारको धन्दा निर्मूल भएको हो र ? किन हुन्थ्यो, […]

प्रहरी अहिले हिरो हुन थालेका छन्, सिनेमाको पर्दामा । थुप्रै सिनेमा छन्, जसमा वर्दीधारी हिरोले भ्रष्ट नेता, ठग ठेकेदार, सिल्ली साहु-माहजन र कामचोर कर्मचारी लाई तह लगाउँछन् । असत्य र अन्यायको जगमा चकचकी मच्याउँने गुण्डालाई रामधुलाई हान्छन् । प्रहरी महानिरीक्षक सर्वेन्द्र खनालले पनि बेलाबखत यस्तै ‘हिरोइज्म’ देखाउने गरेका छन् । कहिले ‘म्याच फिक्सिङ’ को काण्डमा […]

निजीकरणको नाममा शिक्षा र स्वास्थ्यको सबै तालाचाबी निजी क्षेत्रलाई दिएको भए सायद यतिबेला भक्तपुर नगरपालिका पनि अरु धेरै स्थानीय तह जस्तै सरकारसँग कर्मचारीलाई खुवाउने तलबको लागि हारगुहार गरिरहेको हुन्थ्यो होला । तर, भक्तपुरले त्यो चाहेन । बरु मनाङमा जन्मिएर इन्जिनियरिङ पढ्न चाहनेहरुको होस् या कर्णालीबाट कम्प्युटर इन्जिनियरिङको सपना पूरा गर्न चाहनेको लागि होस् । सबैलाई […]

तपाईंले सर्वजनिक यातायातमा यात्रा गर्दा निर्धारित भाडा बाहेक सह–चालकले आफुखुसी ‘सर्भिस शुल्क’ असुल्छ ? ‘भ्याट’ वापतको रकम माग्छ ? तपाईंले कुनै पसलेकहाँ गएर सरसमान खरिद गरेपछि के उनले तपाईंलाई ‘सेवा सुल्क’ भन्दै अतिरिक्त पैसा माग्छ ? कुनै किसानबाट सागसब्जी किनिरहँदा उनले तपाईंबाट आफ्नो उत्पादन बाहेकको पैसा असुल्छ ? पक्कै पनि तपाईं यसरी ठगिनुभएको छैन । […]

काठमाडौंमा अन्धधुन्द रुख-बिरुवा काटिदैछ । कतै बाटो विस्तारको लागि त, कतै शहरी विकासका लागि । एकातिर काठमाडौं विश्वकै प्रदूषित शहरको रुपमा बदनाम हुँदैछ भने अर्कोतिर विकासे योजनाले काठमाडौंलाई रुखो र उजाड बनाउँदै गएको छ । जबकि विकास निर्माणका लागि रुख-बिरुवा काट्नैपर्छ, मास्नैपर्छ भन्ने छैन । यस्ता थुप्रै उदाहरण छन्, जहाँ रुख बिरुवा विनास नगरी रहरलाग्दा […]

काठमाडौं आसपासको कुनै डाँडामा उक्लिएर हेर्नुहोस्, शहरको हालत देखेर तपाईंको मन उकुसमुकुस हुनेछ । घरै-घरको थुप्रोमाथि मडारिएको धूँवा र धुलोको तह देखेपछि तपाईंको मुखबाट विस्मयको आवाज फुत्कनेछ, ‘हैट, धुँलो र धुवाँभित्र गुम्सिएर बसिएको रहेछ ।’ कचौरा जस्तो काठमाडौं उपत्यकामा ३३ लाखभन्दा बढी मान्छे कोचिएका छन् । त्यसमाथि गाडी, कल-कारखाना, इर्ंटाभट्टी आदिले यो उपत्यकालाई साँघुरो मात्र […]

आफ्नो मिल्ने साथीहरुसँग एकहप्ताभन्दा धेरै कुनै शिविरमा बस्ने गरी जानुपर्दा तपाईं के–के लिएर जानुहुन्छ ? यात्रा अवधि भरको लागि खाने खाना, बस्नको लागि आवश्यक सामग्री, लगाउने कपडा र यस्तै अरु । त्यही शिविर जस्तै हो अन्तरिक्षमा जाने मानिसको यात्रा पनि । सबै झिटिगुण्टाहरु बोकेर गएका मानिसहरुले आफू त्यहाँ बस्ने समयसम्मको लागि खाना पनि सबै लैजानु […]

अनुष्का श्रेष्ठ के बन्न चाहन्थिन् ? पिता बैंकिङ क्षेत्रमा । आमा फेसन डिजाइनर । उनले भेउ पाइरहेकी थिइनन्, ‘मैले कुन बाटो रोज्ने ?’ अनुष्का अष्ट्रेलियामा गइन् र पिताको पदचाप पच्छ्याइन् । अर्थात् बैंकको जागिर खान थालिन् । तर, त्यसमा उनको मन हराभरा भएन । बरु आमाको रुचीसँग मिल्दोजुल्दो बाटो समाइन् । अर्थात्, मिस नेपालको बाटो […]

नेपाली समाजमा अहिले ग्रीन टी पिउने लहर छ । ग्रीन टीलाई स्वादका लागिभन्दा पनि स्वास्थ्यका लागि पिउने गरेको पाइन्छ । कसैले तौल घटाउन, कसैले मधुमेह नियन्त्रण गर्न, कसैले क्यान्सरको जोखिमबाट बच्न ग्रीन टी पिइरहेका छन् । ग्रीन टीको उपभोक्ता बढेसँगै बजारमा थरीथरीका ग्रीन टी ल्याइएको छ । उपभोक्ताले बजारमा उपलब्ध ग्रीन टी खरिद गरेर सेवन […]

तुलसी बहुगुणी वनस्पती हो । भनिन्छ, यसले वायु शुद्धीकरणमा भूमिका खेल्छ । यसको औषधीय महत्व त हामीलाई थाहै छ । जब हामीलाई घाँटी दुख्छ, ज्वरो आउँछ, रुघा लाग्छ, पानीमा तुलसीको पात पकाएर खान दिइन्छ । शरीर अस्वस्थ्य भएको बेला मात्र होइन, सामान्य अवस्थामा पनि तुलसी सेवन गर्न सकिन्छ । नियमित रुपमा तुलसी सेवन गर्दा रोग […]

एक्लै यात्रा गर्नु अगाडि धेरै कुराहरुको तयारी हुनु आवश्यक हुन्छ । जसमा बजेट सबैभन्दा आवश्यक कुरा हो । त्यसैले आज हामी तपाईंलाई एक्लै यात्रामा जानु अगाडि कसरी बजेटको योजना बनाउने ? बजेट बनाउनु पर्छ सर्वप्रथम एउटा त्यस्तो बजेट बनाउनु पर्छ, जसमा  यातायात, होटल तथा खानामा कति खर्च गर्नु हुन्छ भन्ने कुराको योजना बनाउनु पर्छ ।  […]

आमा-छोरीको सम्बन्ध निकै नै मायालु तथा अनौठो हुन्छ । उनीहरु दुबैले केही नबोलिकनै एक-अर्काको मनको कुरा बुझिसक्छन् । तर, उमेर एउटा त्यस्तो अफ्ट्यारो खुड्किलो हो, जहाँ आमाले आफ्नी छोरीसँग केही अलग कुराहरु पनि सेयर गर्नु पर्ने हुन्छ । ती कुराहरु प्रायः हरेक आमाले आफ्नो किशोरी अवस्थामा पुगेकी छोरीसँग गर्नुपर्छ । त्यसले सम्बन्धलाई त मजबुत बनाउँछ […]

पञ्चे बाजा बजाएर, लगनगाँठो बाँधेर वा आवश्यक विधी–विधान पुरा गरेर मात्र अहिले विवाह पुरा हुँदैन । विवाहको शैली र स्वरुप बद्लिएको छ । विवाहलाई स्मरणिय र रोमाञ्चक बनाउन अनेकन तौर–तरिका अपनाउन थालिएको छ । जस्तो कि, भिडियोग्राफी–फोटोग्राफी । विगतमा पनि विवाहको भिडियो बनाउने, फोटो खिच्ने प्रचलन नभएको होइन । यद्यपि अहिले यसको प्रयोग अरु व्यापक […]

अन्तरिक्ष यात्रीहरुको दिनचर्या कस्तो हुन्छ ? कसरी बस्छन् ? अन्तरिक्षमा बस्न पृथ्वीमा जस्तो सजिलो छैन । अन्तरिक्षमा अन्तरिक्ष यात्रीहरूको शरीर पृथ्वीबासीको जस्तो सन्तुलित हुँदैन । पृथ्वीमा हाम्रो शरीरको भारलाई तल्लो शरीर र खुट्टाहरूले थेगेको हुन्छ । यसरी सन्तुलित हुँदा हाम्रो हड्डी र मांसपेशीहरु बलियो भइराख्छन् । तर, अन्तरिक्षमा यसको प्रक्रिया भिन्न हुन्छ । त्यहाँ अन्तरिक्ष […]

जो कोहीले पनि चार्डपर्व, विवाह–व्रतबन्धहरु धुमधामसँग मनाउने गर्छन् । त्यस्ता अवसरमा पाहुनाहरु आएको हामीलाई रमाईलो लाग्छ । हामी पाहुनालाई भगवानको दर्जा दिने गर्छौं । ‘अतिथि देव भवः’ भन्ने कथनलाई आत्मसात गरेर हामी घरमा आएका पाहुनालाई सकेको आदर–सत्कार गर्छौं । तर, कहिलेकाहीँ हामीले चाहेर पनि पाहुनालाई आवश्यक सुविधा दिन सक्दैनौं । पाहुनालाई खाने–बस्नेको विशेष प्रबन्ध हुनु […]

भक्तपुरबाट काठमाडौंको दूरी कति छ ? पैदल हिँडेरै एकाध घण्टामा काठमाडौं–भक्तपुर आउजाउ गर्न सकिन्छ । भक्तपुर र काठमाडौं सीमा जोडिएको छ । कचौरा जस्तो यो उपत्यकामा एक कुनादेखि अर्को कुनासम्म पुग्न कठिन छैन, त्यो पनि हिँडेरै । तर, भक्तपुरमा यस्ता पात्र समेत भेटिन्छन्, जसले आजको मितिसम्म काठमडौं टेकेका छैनन् । वर्षौं–वर्षसम्म पनि । अचम्म लाग्नु […]