+

फाइबर के हो, यसले कसरी पेट सफा गर्छ ?

२०७९ चैत  ७ गते १७:५८ २०७९ चैत ७ गते १७:५८
फाइबर के हो, यसले कसरी पेट सफा गर्छ ?

जब जब स्वस्थ खानपानको कुरा आउँछ, फाइबर छुट्दै छुट्दैन । भनिन्छ, ‘फाइबरयुक्त खानेकुरा खानुपर्छ ।’ फाइबर एक प्रकारको कार्बोहाइड्रेट हो, जुन वनस्पतिजन्य खानेकुराबाट पाइन्छ ।

यो मुख्यतया फलफूल तथा सब्जीहरू मार्फत पाइन्छ, जुन हाम्रो शरीरमा पच्न सक्दैन । फाइबर पचाउन नसकिने भएपनि यसले हाम्रो पाचन प्रक्रियामा सुधार गर्छ । फाइबर मुख्यतया दुई प्रकारको हुन्छ, घुलनशील र अघुलनशील ।

घुलनशील फाइबर

यो फाइबर पानीमा घुलनशील हुन्छ । जुन पानीसँग मिसिएर हाम्रो पाचन प्रणालीमा जेल जस्तो पदार्थ बनाउँछ, जसले पाचनमा मद्दत गर्छ । यसले रगतमा कोलेस्टेरोल र ग्लुकोजको मात्रा कम गर्छ । घुलनशील फाइबर तौल घटाउन पनि उपयोगी हुन्छ । मुख्य रूपमा  सिमी, स्याउ, गाजर, जौ आदिमा पाइन्छ ।

अघुलनशील फाइबर

यस प्रकारको फाइबर पानीमा घुलनशील हुँदैन, त्यसैले यो पाचन प्रणालीमा टाँसिन्छ । यो पेट भर्न अर्थात् भोक शान्त गर्न प्रयोग हुन्छ । यसले दिसाको मात्रा बढाउँछ र दिसा उत्सर्जनलाई बढावा दिन्छ । जसले गर्दा कब्जियत, पायल्सको समस्या हुन दिंदैन । अघुलनशील फाइबर गहुँको चोकर, नट र तरकारी आदिमा पाइन्छ ।

फाइबरको स्रोत

गहुँको चोकर, खैरो चामल, ड्राइ फ्रुट्स, गेडागुडी, हरियो तरकारी, बोक्रासहितको फलफूल, सलाद, सम्पूर्ण अन्न, ओट्स, चियासिड र आलस फाइबरको राम्रो स्रोत हो ।

फाइबरले पेटमा के काम गर्छ ?

घुलनशील फाइबर पानीमा घुल्छ । यो पानीसँग मिसिएर हाम्रो पाचन प्रणालीमा जेल जस्तो पदार्थ बनाउँछ, जसले पाचनमा मद्दत गर्छ । अघुलनशील फाइबर पाचन प्रणालीमा टाँसिन्छ । यो पेट भर्न अर्थात् भोक शान्त गर्न प्रयोग हुन्छ । यसले दिसाको मात्रा बढाउँछ र दिसा उत्सर्जनलाई बढावा दिन्छ । जसले गर्दा कब्जियत र पायल्सको समस्या हुन दिंदैन ।

फाइबरको सेवन गरेर हामीले क्यालोरी त पाउँदैनौ । तर यो हाम्रो शरीरलाई आवश्यक पर्छ र स्वास्थ्यको लागि लाभदायक पनि छ ।

शरीरलाई कति चाहिन्छ फाइबर ?

५० वर्षको उमेरभन्दा कम उमेरका महिलालाई दैनिक २५ ग्राम र पुरुषलाई ३८ ग्राम फाइबर चाहिन्छ । ५० वर्षभन्दा बढी उमेरका महिलालाई दैनिक २१ ग्राम फाइबर भए पुग्छ भने पुरुषलाई ३० ग्राम भए पुग्छ ।

फाइबर धेरै खाँदा के हुन्छ ?

फाइबर धेरै मात्रामा खाने भनेको एकदमै असामान्य कुरा हो । भेगन डाइट र काँचो खानेकुरा धेरै खाने व्यक्तिले मात्र फाइबरको मात्रा धेरै खान्छन् । फाइबरले हाम्रो शरीरको पानीलाई सोस्ने भएकाले धेरै फाइबर खाँदा कब्जियत हुने, पेट फुल्ने, पेट भारी हुने जस्ता समस्या देखिन्छ ।

नेपाली खानामा फाइबरको उपस्थिति कति ?

नेपालीले सामान्यतय खाने खानामा फाइबरको उपस्थिति राम्रै पाइन्छ । बिहान सातु खाने गरेका छौं भने यो फाइबरको लागि राम्रो स्रोत हो । त्यसैगरी दाल, भात, तरकारीमा पनि फाइबर हुन्छ । फलफूल र रोटीमा पनि राम्रै फाइबर पाइन्छ । त्यसैले हामी नेपालीले खाने चारै प्रकारका खानामा फाइबरको उपस्थिति राम्रो छ भन्न सकिन्छ ।

तर प्रशोधित खाना, जंकफुड र फास्टफुड मात्रै खाने बानी छ भने चाहिं त्यो लाभदायक हुँदैन । त्यसमा फाइबरको मात्रा हुँदैन ।

फाइबरको कमीले शरीरमा मोटोपन, कब्जियत, ग्यास, पेट सम्बन्धी अल्सरजस्ता रोगको जोखिम हुन्छ । आन्द्राको क्यान्सर, पायल्स, मुटुरोग पनि फाइबरको कमीले हुन सक्छ ।

खाना फाइबर
लेखक
प्रतिमा सेन केसी, पोषणविद्
यो खबर पढेर तपाईलाई कस्तो महसुस भयो ?
Khusi chhu

खुसी

Dukhi chhu

दुःखी

Achammit chhu

अचम्मित

Utsahit Chhu

उत्साहित

Akroshit Chhu

आक्रोशित

प्रतिक्रिया

भर्खरै पुराना लोकप्रिय

फिचर

मिर्गौलालाई स्वस्थ राख्न अपनाउनैपर्ने कुरा

मिर्गौलालाई स्वस्थ राख्न अपनाउनैपर्ने कुरा

यसरी कम गर्न सकिन्छ अनुहारको चाउरीपन

यसरी कम गर्न सकिन्छ अनुहारको चाउरीपन

पिसाबमा रगत आउँछ, कारण के हुनसक्छ ?

पिसाबमा रगत आउँछ, कारण के हुनसक्छ ?

वैदेशिक रोजगारीमा रहेका श्रमिकमा के-कस्ता स्वास्थ्य समस्या देखिन्छन् ?

वैदेशिक रोजगारीमा रहेका श्रमिकमा के-कस्ता स्वास्थ्य समस्या देखिन्छन् ?

रुघाखोकीले सतायो ? फ्लुभिड हुनसक्छ

रुघाखोकीले सतायो ? फ्लुभिड हुनसक्छ

घुँडा दुखाइको उपचारमा पीआरपी थेरापी कति उपयोगी ? (भिडियो)

घुँडा दुखाइको उपचारमा पीआरपी थेरापी कति उपयोगी ? (भिडियो)