मुखको सरसफाइमा ध्यान नपुर्याउँदा दीर्घरोगको जोखिम
डा. सुवास घिमिरे ओरल म्याक्जिलोफेसियल सर्जन
डा. विनय भट्टराई मधुमेह, हार्मोन तथा थाइराइड रोग विशेषज्ञ
मधुमेहमा चुरोट पिउँदा हुन सक्छ यस्तो जोखिम
२०७९ चैत ११ गते १०:०५
डा. विनय भट्टराई मधुमेह, हार्मोन तथा थाइराइड रोग विशेषज्ञ
धुम्रपान जोकोहीका लागि पनि हानिकारक हुन्छ । एक सर्को चुरोट तान्दा सात हजारभन्दा बढी हानिकारक केमिकल मानिसको शरीरमा प्रवेश गर्छन् भनिन्छ । त्यसमध्ये पनि २५० केमिकल निकै खतरनाक हुन्छन् ।
त्यसैले स्वस्थ व्यक्तिका लागि पनि हानिकारक हुने चुरोटले कुनै रोगबाट पीडितलाई कति असर गर्ला ? अझ मधुमेहका बिरामीका लागि चुरोट खानु भनेको मृत्युको मुखमा धकेल्नु जस्तै हो ।
हामीले खाएको खानेकुराबाट रगतमा ग्लुकोज बन्दछ । गुल्कोजको मात्रा बढी भएपछि मधुमेह रोग लाग्ने हो । प्याङ्क्रियाजबाट उत्पादन हुने इन्सुलिनमार्फत कार्बोहाइड्रेटलाई कोषिकाहरुमा छिराएर शरीरले शक्ति पाउँछ र त्यो इन्सुलिनको उत्पादन कम भयो वा उत्पादन हुन छोड्यो भने मधुमेह हुन्छ ।
धुम्रपान र मधुमेह
धुम्रपानले इन्सुलिनको स्तर कायम राख्न गाह्रो हुन्छ । चुरोटमा पाइने निकोटिन शरीरमा प्रवेश गरेपछि यसको मात्रा बढ्दै जाँदा इन्सुलिनको प्रभाव कम हुन्छ । रगतमा गुल्कोजकोे मात्रा नियन्त्रण गर्न इन्सुलिनको मात्रा बढी चाहिन्छ तर चुरोटमा हुने निकोटिनले ग्लुकोज पु¥याउने कोषिकाहरुलाई सुनाउँछ । जसले इन्सुलिन छिर्न पाउँदैन र भएका इन्सुलिनले काम गर्न सक्दैन ।
जस्तोसुकै प्रकारको मधुमेह भएपनि धुम्रपानले मधुमेहलाई व्यवस्थापन गर्न गाह्रो बनाउँछ । अत्यधिक चुरोट पिउँदा इन्सुलिन प्रतिरोधी भइदिन्छ र औषधिले पनि काम गर्न छोड्छ । र, यसले हाई डोजको औषधि दिने अवस्था आउँछ ।
धुम्रपानले मधुमेह भएका व्यक्तिको सम्पूर्ण शरीरमा नराम्रो असर गर्छ । यो मानिसको प्रारम्भिक मृत्युलाई निम्तो दिनु जस्तै हो । यदि मधुमेह भएका व्यक्ति धुम्रपान गर्छन् भने उनीहरुलाई जुनसुकै बेला हृदयघात हुन सक्छ ।
आँखामा असर : धुम्रपानको धुवाँमा पाइने रसायनले धुम्रपान गर्नेको आँखाका लागि विषाक्त हुने आँखाका कोषिकाहरुमा नोक्सान पु¥याउँछ । यी जोखिम हुनुको साथै मधुमेह भएका व्यक्तिमा धुम्रपानका कारण रेटिनामा रगतको प्रवाहमा कमी आउँछ र त्यहाँ अक्सिजन ठीकसँग पुग्दैन । यो अवस्थाले आँखामा रेटिनोप्याथी गराउन सक्छ ।
घाउ छिटो भरिंदैन : कुनै पनि चोटपटक लाग्दा केही समयपछि घाउ विस्तारै निको हुँदै जान्छ तर धुम्रपान गर्नेहरुमा भने निको पार्ने प्रक्रियालाई सुस्त बनाउँछ । घाउ र चोटका छिटो फैलिन्छन् । र, छिटो निको हुन सक्दैन ।
मिर्गौलामा असर : धुम्रपानले उनीहरुमा मिर्गौला फेल र स्नायुसम्बन्धी रोगको जोखिम बढाउछ । चुरोट पिउनाले मधुमेहका बिरामीमा अल्बुमिनको कमी हुने सम्भावना बढ्छ ।
मधुमेह अनियन्त्रित : मधुमेहका बिरामीले रगतमा चिनीको मात्रा सधैं कम राख्ने प्रयास गर्छन् तर धुम्रपानले रगतमा ग्लुकोजको मात्रा ह्वात्तै बढाउँछ । तब औषधिले पनि यसको प्रभाव कम गर्न सक्दैन ।
रक्तचाप र मुटुरोगको जोखिम : धुम्रपानले धमनीलाई कडा पार्ने काम गर्ने भएकाले यसबाट हुने क्षति दोब्बर हुने हुँदा मुटुको समस्या, रक्तचाप पनि बढाउँछ । मधुमेहका बिरामीले चुरोट पिउँदा इन्सुलिन प्रतिरोध हुन्छ, जसले गर्दा रगतमा ग्लुकोजको मात्रा अनियन्त्रित हुन्छ । यो मुख्यतया घातक हृदयघात वा कोरोनरी हृदयरोगको जोखिम बढी हुन्छ । धुम्रपानका कारण मुटुमा जम्मा हुने निकोटिनले रक्तनलीमा क्षति पु¥याउँछ ।
डिप्रेसन : जब मानिस डिप्रेसनको सिकार हुन्छ, तब मात्र उसले धुम्रपानको बारेमा सोच्छ, त्यसपछि उसलाई धुम्रपानको लत लाग्न थाल्छ । डिप्रेसनमा रहनु मधुमेह भएका व्यक्तिका लागि बढी हानिकारक हुन्छ ।
यौन दुर्बलता : धुम्रपान गर्नेहरुमा यौन दुर्बलताको समस्या हुन सक्छ । यदि मधुमेहका बिरामी हो भने यसलाई झनै बढावा दिन्छ । यसबाहेक मधुमेहका बिरामीमा निकोटिनको मात्राले अनिद्रा, तनाव, मोटोपन बढ्ने, क्यान्सर र मधुमेहका जटिलता झनै जोखिम देखिने सम्भावना प्रबल हुन्छ ।
(डा. भट्टराई मधुमेह तथा थाइराइड विशेषज्ञ हुन् । उनीसँग मनिषा थापाले गरेको कुराकानीमा आधारित)
प्रतिक्रिया 4