२०८१ साउन २२ गते १४:३९ 
अनिच्छित गर्भ रोक्नका लागि महिलाले गर्भनिरोधक चक्की अर्थात् बर्थ कन्ट्रोल पिल्स सेवन गर्छन् । गर्भ निरोधक चक्कीमा महिलाको शरीरमा हुने इस्ट्रोजेन र प्रोजेस्टेरोन हुने गर्छ । यी हर्मोनहरूले महिलाको डिम्बाशयमा डिम्बको वृद्धि विकास नियन्त्रण गर्छ । गर्भ निरोधक चक्कीबाट प्राप्त हुने अधिक बाह्य हर्मोनका कारण डिम्बको वृद्धि विकासमा नकारात्मक असर पुग्न गई गर्भ रहने भय हुँदैन ।
साथै यो औषधिले पाठेघरबाट उत्पादन हुने तरल पदार्थलाई बाक्लो बनाउँछ । जसले गर्दा शुक्राणु डिम्बवाहिनी नलीसम्म समयमै पुग्न कठिन हुन्छ ।
मासिक धर्मको चक्रलाई कायम राख्न यो चक्की नियमित रुपमा सेवन गर्नुपर्छ । यदि कुनै दिन गर्भनिरोधक चक्की सेवन गर्न भुलियो भने के गर्ने ? यसलाई सेवन गर्न चिकित्सकको सल्लाह चाहिन्छ कि चाहिंदैन ?
महिनावारी भएको कुन दिनबाट गर्भनिरोधक चक्की सुरु गर्ने ?
पहिलो पटक यो चक्की सुरु गर्न आँटेको हो भने महिनावारी भएको पाँच दिनभित्र सुरु गर्न सकिन्छ । अधिकतर गर्भनिरोधक चक्की पनि २८ दिनको हुन्छ भने केही २१ दिनको ।
२८ दिने चक्कीमा २१ दिन हर्मोन हुन्छ र बाँकी सात चक्कीमा आइरन हुन्छ । यस्तो खाले पिल्स चक्की सेवन गरिरहेको हो र २८-२८ दिनमा महिनावारी हुन्छ भने एउटा प्याकेट सकिएपछि अर्को किनेर खान सकिन्छ । २१ दिने चक्की खाएको हो भने महिनावारी भएको तीनदेखि पाँच दिनभित्र फेरि सुरु गर्नुपर्छ ।
कुन समयमा खानु प्रभावकारी ?
दैनिक रुपमा गर्भनिरोधक चक्की सेवन गर्दा जुनसुकै समयमा भन्दा पनि सकेसम्म एउटै समयमा गर्नुपर्छ । यसले गर्दा हर्मोन सन्तुलनमा रहन्छ । चक्की लिने समय बढीमा एक वा दुई घण्टा तल माथि हुनु राम्रो हुन्छ । तर यो समय निकै घटबढ भएमा गर्भवती हुने सम्भावना बढ्छ ।
आकस्मिक र गर्भनिरोधक चक्कीमा के फरक छ ?
यो विषयमा धेरैजसो महिला द्विविधाग्रस्त हुन्छन् । अनिच्छित गर्भ रोक्न महिनाभरि सेवन गर्ने चक्की गर्भनिरोधक चक्की हो । कुनै सुरक्षा विधि नअपनाई यौन सम्बन्ध बनाउँदा सम्भावित गर्भबाट बच्न दिइने चक्कीलाई आकस्मिक चक्की भनिन्छ ।
आकस्मिक गर्भनिरोधक चक्कीमा हर्मोनको मात्रा सामान्यभन्दा बढी हुन्छ । हर्मोन बढी भएकै कारणले यो गर्भनिरोधका लागि प्रभावकारी मानिन्छ । त्यसैले आकस्मिक गर्भनिरोधक चक्कीको प्रयोग आकस्मिक वा कहिलेकाहीं मात्र प्रयोग गर्नु उत्तम हुन्छ ।
कुनै दिन खान छुटे के गर्ने ?
दैनिक सेवन गर्नुपर्ने यो चक्की सकेसम्म छुटाउनु हुँदैन । महिनावारीको पहिलो दिनबाट औषधि सेवन गरेको छ र पहिलो हप्तामा कुनै दिन औषधि छुट्यो भने अर्को दिन दुईवटा चक्की सेवन गर्दा हुन्छ । पहिलो हप्तामा नै दुईवटा चक्की छुट्यो भने दुई दिन दुई-दुईवटा चक्की सेवन गर्नुपर्छ ।
तेस्रो हप्तामा दुई दिनभन्दा बढी औषधि छुट्यो भने औषधिसँगै अन्य गर्भ निरोधक उपाय (जस्तै कण्डम) पनि अपनाउनुपर्छ । लगातार सात चक्की छुट्यो भने औषधि सेवन नै बन्द गरेर अन्य भरपर्दो उपाय अपनाउनुपर्छ र अर्को पटक महिनावारीपछि पिल्स चक्की पुनः खान सुरु गर्न सकिन्छ ।
गर्भनिरोधक चक्की सेवन गर्न चिकित्सकको सल्लाह चाहिन्छ कि चाहिंदैन ?
गर्भनिरोधक चक्की औषधि पसलमा सजिलै उपलब्ध हुने भएकाले धेरैले चिकित्सकको सल्लाह विना नै सुरु गर्छन् । तर यसको पनि साइड-इफेक्ट हुने भएकाले जोसुकैले यसको प्रयोग गर्न मिल्दैन । चिकित्सकको सल्लाहमा सुरु गरियो भने यसबाट हुने साइड-इफेक्टबाट बच्न सकिन्छ । त्यसैले चिकित्सकको सल्लाहमा नै सुरु गर्नु राम्रो हुन्छ ।
कुन अवस्थामा यो चक्की खान हुन्न ?
टाउको दुख्ने, स्तनमा मासु पलाएको, मोटोपन, उच्च रक्तचाप, मधुमेह, हाइपर कोलेस्टेरोल, मुटुको समस्या र ३५ वर्षभन्दा माथिका महिलालाई पिल्स चक्की सेवन नगर्ने सल्लाह दिइन्छ । पाठेघरको मुख वा पाठेघरको क्यान्सरको जोखिम भएकाले भने प्याप जाँच वा क्युरेट गराएर मासु जाँचपछि मात्र यस्तो चक्कीको सेवन गर्नुपर्छ । स्वास्थ्य सामान्य अवस्थामा भएका महिलाले पनि यसको सेवन अघि चिकित्सकको सल्लाह लिनु बुद्धिमानी हुन्छ ।
उच्च रक्तचाप, मधुमेह र मुटुरोगको औषधि खाइरहेकाहरूले यो चक्की खान मिल्दैन । कुनै-कुनै एन्टिबायोटिक, छारेरोग विरुद्धको औषधि सेवन गरिरहेको बेलामा पनि यो चक्की खान मिल्दैन ।
चिन्ताको वियष के छ भने स्वास्थ्यकर्मीको सल्लाह बेगर आफूखुसी पिल्स चक्की सेवन गर्ने अनि केही साइड-इफेक्ट देखिएलगत्तै पिल्स चक्की सेवन गर्न छाडेर, गर्भ रह्यो भन्ने समस्या लिएर अस्पताल आउनेको संख्या उल्लेख्य छ ।
प्रतिक्रिया 4