यो पनि पढ्नुहोस
डा. दीपेश शाक्य वरिष्ठ नसारोग विशेषज्ञ
घाँटीमा किन आउँछ गिर्खा ?
२०८० माघ २६ गते १३:१६
डा. दीपेश शाक्य वरिष्ठ नसारोग विशेषज्ञ
शरीरका विभिन्न अंगमा गिर्खा आइरहेको हुन्छ । अझ घाँटीमा अन्य अंगमा भन्दा बढी गिर्खा आएको देखिन्छ । घाँटीमा छालाको भित्र सानोदेखि ठूलो र नरमदेखि कडा खालको गिर्खा आउने गर्छ । सानो आकारको गिर्खा आएमा हेलचेक्र्याइँ गरी त्यत्तिकै छाडिदिने धेरैको बानी हुन्छ ।
तर घाँटीमा आउने यस्ता गिर्खा दीर्घकालीन समस्याको लक्षण पनि हुनसक्छ । घाँटीमा आउने गिर्खालाई तीन चरणमा विभाजन गर्न सकिन्छ- सामान्य, मध्यम र दीर्घकालीन ।
सामान्य चरण
भाइरल संक्रमण अर्थात् ज्वरो, रुघाखोकीले घाँटीमा गिर्खा आउन सक्छ । त्यस्तै दाँतमा कीराले खाएको छ, गिजामा पिप जमेको छ, गिजा सुन्निएको अवस्थामा पनि घाँटीमा गिर्खा आउन सक्छ । कानभित्र पिप जमेमा र टाउको छालामा संक्रमण वा टाउकोमा चायाको कारण घाउ वा पिप जमेमा पनि घाँटीमा गिर्खा आउन सक्छ । यस्तो अवस्थालाई सामान्य रुपमै लिंदा हुन्छ ।
रुघाखोकी लाग्ने, ज्वरो आउने, टाउको दुख्ने, जीउ दुख्ने, घाँटी दुख्ने समस्याका कारण आउने गिर्खा सम्बन्धित रोगको उपचार गराएमा आफैं ठीक हुन्छ ।
मध्यम चरण
क्षयरोगको कारण पनि घाँटीमा गिर्खा आएको हुनसक्छ । घाँटीको गिर्खासँगै ज्वरो आउने, सुत्दा चिट्चिट् पसिना आउने, खोकी लाग्ने वा कहिलेकाहीं खोकी नलाग्न पनि सक्छ, खान मन नलाग्ने, तौल घट्दै जाने लक्षण देखापर्छ ।
कसरी पहिचान गर्ने ?
यसमा गिर्खा दुख्ने वा नदुख्ने दुवै हुनसक्छ । दुई-तीनवटा गिर्खा एकै ठाउँमा जमेर वा टाँसिएर बसेका र छुँदा अलि नरम खालका हुन्छन् ।
दीर्घकालीन
क्यान्सररोगका कारण पनि घाँटीमा गिर्खा आउने गर्छ । रगतको क्यान्सर, पेट तथा फोक्सो, ग्रन्थीको क्यान्सर पनि गिर्खाको रूपमा घाँटीमा आउन सक्छ । थाइराइड अर्थात् हार्मोनको गडबडीले पनि गिर्खा आउन सक्छ ।
कसरी पहिचान गर्ने ?
लामो समय रहने रोग जस्तै क्यान्सरमा दुख्ने र नदुख्ने दुवै खालका गिर्खा हुनसक्छ । केही क्यान्सरमा गिर्खा टाँसिएको हुँदैन तर घाँटीमा छुट्टाछुट्टै गिर्खा धेरै आएको हुन्छ । छुँदा रबरजस्तो तर अलि कडा खालको पनि हुन्छ । त्यस्तै कहिलेकाहीं क्यान्सरबाट आउने गिर्खा छालामा टाँसिएको पनि हुनसक्छ ।
उपचार
घाँटीमा मात्र नभई शरीरको जुनसुकै ठाउँमा गिर्खा आएमा पनि जनरल फिजिसियनलाई जाँच गराउनुपर्छ । त्यसपछि मात्र के कारणले गिर्खा आएको हो त्यसको उपचार हुन्छ । घाँटीमा आउने गिर्खाको समयमा उपचार गरिएन भने गिर्खा पाक्ने, पिप जम्ने समस्या हुनसक्छ । शल्यक्रियासमेत गर्नुपर्ने हुनसक्छ ।
के–के जाँच गर्नुपर्छ ?
रगत जाँच : रगतमा केही खराबीका कारण गिर्खा आएको हो कि भनेर रगत जाँच गरिन्छ ।
अल्ट्रासाउण्ड : के कारणले गिर्खा आएको थाहा पाउन अल्ट्रासाउण्ड गर्नुपर्ने हुन्छ ।
जटिल किसिमको गिर्खा भएमा गिर्खाबाट पानी निकालेर जाँच गर्नुपर्ने हुन्छ । जसलाई फाइन निडल एस्पिरेशन साइटोलोजी (एफएनएसी) भनिन्छ ।
यसबाहेक बिरामीको आवश्यकताअनुसार बायोप्सी, एक्सरे, सिटी स्क्यान गर्नुपर्ने हुन्छ ।
प्रतिक्रिया 4