Online Khabar

आहार तथा पोषण

के अण्डामा लुकेको छ ब्रम्हाण्डको रहस्य ?

अण्डालाई मानिसहरुले यसकारण लिन्छन् कि यो हजारौं वर्षदेखि मानव अस्तित्वको केन्द्र हो । तर पनि यो अण्डा नै त हो भनेर मानिसहरुले त्यति गम्भीरताका साथ लिंदैनन् । यदि क्याल्सियम...

धेरै पान खाँदा आउन सक्छन् यस्ता समस्या

पानको पातको प्रयोग नेपाल, भारत लगायत दक्षिण एसियाली मुलुकमा धेरै हुने गर्दछ । यसलाई पान मसला बनाएर खाने प्रचलन विशेषगरी नेपालको तराई र भारतमा धेरै छ । बहुउपयोगी लहरेदार...

छोटो समयमै शरीरको तौल बढाउन यस्तो बनाउनुस् खाना तालिका

काठमाडौं । एक वयस्क मानिसलाई दिनमा १५ सय क्यालोरी शक्ति चाहिन्छ । यदि १३ सय क्यालोरी भन्दा कम भएमा शरीरको ऊर्जा पनि कम हुँदै जान्छ । जसकारण मानिस दुब्लाउँदै...

कार्बोहाइड्रेटको कमी हुँदा गम्भीर रोगको जोखिम

‘चामल खाँदै नखानुहोस्, आलु छुनै हुन्न ।’ यस्तै प्रचार गर्दै कतिपयले मोटोपन नियन्त्रण गर्ने सूत्र दिइरहेका छन् । चामल र आलु कार्बोहाइड्रेटको प्रमुख स्रोत हुन् । कार्बोहाइड्रेटयुक्त खानेकुराले मोटोपन...

अनुश्री आचार्य पोषणविद्

जिममा होइन भान्सामा बन्छ सुगठित शरीर

‘एब्स आर मेड इन द किचेन, नट द जिम ।’ तपाईं चाहे तर्तरी पसिना चुहाउनुहोस् वा कडा व्यायाम गर्नुहोस् । बेतोडले दौडनुहोस् वा बेपत्तासँग उफ्रनुहोस् । तर, पुट्ट पेट...

कुन-कुन खानेकुरामा पाइन्छ भिटामिन ए, के छ फाइदा ?

काठमाडौं । भिटामिन र मिनरल मानव शरीरका लागि अत्यावश्यक तत्व हुन् । यी तत्वले शरीरलाई फाइदा पुर्‍याउँछ । भिटामिन ए ले हड्डीलाई मजबुत बनाउने, घाउ पुर्ने तथा रोग प्रतिरोधात्मक...

उच्च रक्तचापका बिरामीले दही खान मिल्छ ?

काठमाडौं । व्यस्त जीवनशैली, मानसिक तनाव र कम शारीरिक गतिविधिका कारण पछिल्लो समय उच्च रक्तचापका बिरामी बढिरहेका छन् । उच्च रक्तचापका कारण मस्तिष्कघात, प्यारालाइसिस र निद्रा नलाग्ने जस्ता समस्या...

स्वाद र पौष्टिक तत्व नमर्ने गरी कसरी पकाउने तरकारी ?

काठमाडौं । हाम्रो भान्सामा विभिन्न प्रकारका सागसब्जीको प्रयोग हुन्छ । टमाटर, पालक, लौका जस्ता तरकारी पोषणले भरिपूर्ण हुन्छन् भने धनियाँ र कढीपत्ता औषधिको रुपमा पनि प्रयोग गर्न गरिन्छ ।...

कस्तो र कति नुन खाँदा स्वास्थ्यलाई फाइदा गर्छ ?

काठमाडौं । नुन खानाका लागि सोडियमको प्रमुख स्रोत हो । हाम्रो शारीरिक प्रक्रियामा विभिन्न किसिमले सोडियमको आवश्यकता परेको हुन्छ । कोशिकाले ठीकसँग काम गर्नका लागि शरीरमा रहेको तरल पदार्थ...

किन कार्बोहाइड्रेट पाइने खानेकुराबाट टाढा हुँदैछन् मानिसहरु ?

६ फागुन, काठमाडौं । मानिसहरुले आफूलाई स्वस्थ राख्न विभिन्न पौष्टिक तत्व भएका खानेकुरा खाने गर्छन् । शरीरका लागि विभिन्न पौष्टिक तत्व मिलाएर खानुपर्ने पोषणविद् बताउँछन् । समय परिवर्तनसँगै भान्सामा...

यसरी ताजा राख्न सकिन्छ फलफूल र तरकारी

पाकेको केराको फेदलाई प्लाष्टिक वा आल्मुनियम फोइलले मोडेर अलग-अलग गरी राखेमा धेरै समयसम्म ताजा रहन्छ । केरा, स्याउ काटेर कागतीको रस मिलाएमा ताजा नै देखिन्छ । पुदिना, धनियाँलाई नधोइकन...

जाडोमा च्यवनप्राश खाँदा के फाइदा ?

४ पुस, काठमाडौं । साना–ठूला सबै मानिसका लागि पोषणयुक्त चीज हो, च्यवनप्राश । हाम्रो स्वास्थ्यको रोग प्रतिरोधी क्षमता बढाउन भूमिका खेल्ने च्यवनप्राश विभिन्न कम्पनीले उत्पादन गर्ने गरेका छन् । अहिले...

खानपान शिष्टाचार : बालबालिकालाई सिकाउनुपर्ने केही कुरा

हरेक परिवारको आफ्नै मर्यादा र संस्कार हुन्छ । यसैले समग्र परिवारलाई एकढिक्का बनाइराख्छ । परिवारका सदस्यलाई सही मार्गदर्शन गर्ने, स्वस्थ, सन्तुलित, सुखी राख्नमा पारिवारिक संस्कारले खास भूमिका खेल्छ ।...

हाम्रो शरीरको अंगसँग मिल्दो यि १४ खानेकुरा, जो सोही अंगका लागि कति लाभदायक

हामीले दैनिक जीवनमा प्रयोग गर्ने कतिपय तरकारीहरु हाम्रो शरीरका विभिन्न अंगहरुसँग मिल्दोजुल्दो हुन्छन् । ती अंगसँग मिल्ने तरकारीहरुको पौष्टिक विशेषता छुट्टाछुट्टै हुन्छ । यस्ता थुप्रै खानेकुरा छन्, जो हाम्रो...

निरोगी जीवनका लागि जान्नैपर्ने खानपानको पाँच सर्त

खाना नै औषधि हो । र, विष पनि । अर्थात स्वस्थ्यकर, पोषिलो, सुपाच्य, मौसमी खानपानले शरीरलाई निरोगी र जवान राख्छ । तर, खराब खानपानले शरीरलाई रोगी र जीर्ण बनाउँछ...

कस्तो हुनुपर्छ खानपान तालिका ?

कुनै पनि पोषकतत्व आवश्यक भन्दा बढी वा कम भएको राम्रो मानिंदैन । यो सन्तुलित हुनुपर्छ । त्यसैले कुन खानेकुरामा के पाइन्छ, त्यो कति खाने भन्ने कुरा जान्नैपर्छ । कुन...

जङ्कफुडको ‘मिठास’भित्र विषालु तत्वको बिगबिगी !

अत्यन्त कम र असन्तुलित पौष्टिक तत्व भएका उच्च क्यालोरीयुक्त, प्याक गरेर राखिएका, प्रशोधित एवं परिस्कृत, उच्च मात्रामा नुन चिनी र चिल्लो हालिएका र व्यापारिक प्रयोजनका लागि अखाद्य वस्तु नै...

कुन समयमा फलफूल खान हुँदैन ?

खानपिनका लागि प्रकृतिले हामीलाई अनेकौं परिकारह दिएको छ । ती परिकारहरुमा पनि हामीले विभिन्न स्वाद तयार पारेर आफ्नै किसिमको खाना बनाउने गरेका छौं । एकातिर प्रकृतिले दिएको स्वादलाई जस्ताको...

जाडोमा पानी ! अपुग हुन्छ है शरीरमा

चिसो सुरु हुनासाथै हाम्रो खानपानको मात्रा बढ्छ तर, पानी पिउने मात्रा भने घट्दै जान्छ । पानी वा जललाई जीवन मानिन्छ । हाम्रो शरीरको बनावटमा ५५ देखि ७५ प्रतिशत जल...

यसरी खानुपर्छ टिमुर : स्वाद पनि, ओखती पनि

उच्च पहाडी क्षेत्रमा यात्रा गर्दा लेक लाग्छ । लेक लाग्नु भनेको अक्सिनको कमी र चिसोको चाप थेग्न नसक्नु हो । यस्तो अवस्थामा टिमुर खान दिइन्छ । हुन त टिमुर...

अहंम प्रश्नः के हामी विशुद्ध शाकाहारी बन्न संभव छ ?

दशैंको बेला छ, अधिकांशको घर-आँगनमा घोर्ले खसी बाँधिएको होला । भान्सा-भान्सामा मासुकको मिठो पाकवान बन्दै होला । किनभने पर्व नै, मिठो खाने, राम्रो लगाउने । खसी, राँगा, कुखुरा, हाँस,...

मासुको फाइदा पनि छ, के भन्छन् पोषणविद् ?

दशैंको मूख्य खान्की नै मासु । तर, जान्नेबुझ्नेहरु भन्छन्, मासुले स्वास्थ्यमा हानी गर्छ । मासु स्वास्थ्यमैत्री खानेकुरा होइन । मासु रोगको स्रोत हो । मासु त्यसबेला हानिकारक बन्छ, जब...

चिनी खान भएन ? यी हुन् उपयुक्त विकल्प

पोषणविज्ञ डा. अरुणा उप्रेती भन्ने गर्छिन्, ‘चिनी स्वास्थ्यको लागि हानिकारक छ । त्यसैले चिनीको सेवन कम गरौं, स्वस्थ रहौँ ।’ डा. उप्रेतीले भने जस्तै चिनीको सेवन गर्नै छाड्ने हो...

भोज भत्तेरमा राजमाको सेवन गर्दै हुनुहुन्छ ? जान्नुहोस् यी कुरा

चाडपर्वको बेला छ । यतिबेला मिठो-मसिनो खाने र ख्वाउने गरिन्छ । रमाइलो जमघटमा मिठो मसिनो बनाएर खाँदा फुड प्वाइजन हुने समस्या पनि देखिन्छ । भर्खरै मात्र एक सहकारीले आयोजना...

नियन्त्रित मात्रा चिनीको सेवन, मिल्नेछ यस्तो स्वास्थ्य-लाभ

हामीले दैनिक खाने थुप्रै खानेकुरामा चिनीको मात्रा अधिक हुनेगर्छ । जबकी चिनीजन्य पदार्थ स्वास्थ-मैत्री मानिदैन । मधुमेह, मोटोपन अदिमा त यसको असर निकै गंभिर रुपमा हुनेगर्छ । तर, स्वस्थ्यका...

चिनियाँ खानपान शैली, हामीले पनि केही सिक्ने कि ?

हामी किन तन्दुरुस्त, निरोगी छैनौं ? किन हामीलाई चाढै बुढ्यौलीले छोप्छ ? यसमा हाम्रो खानपान शैली पनि जिम्मेवार होला भन्ने लाग्छ । म बर्षौंदेखि हस्पिटालिटी खासरी रेष्टुरेन्ट व्यवसायमा छु...

शरीरमा प्रोटिन नपुग्दा हुनसक्छ यस्तो समस्या, के छ समाधान ?

शरीरलाई स्वस्थ राख्न के गर्ने ? कति मात्रामा खानेकुरा खाने ? जबसम्म मानिसहरुलाई आफ्नो शरीरमा प्रोटिन, भिटामिन तथा मिनरल्स लगायतका आवश्यक पोषकतत्व कति चाहिन्छ भन्ने थाहा हुँदैन, तब सम्म...

कुन उमेरमा कस्तो खानपान ? यी हुन् चरणवद्ध खाने तरिका

तपाईं बाँच्नका लागि खानुहुन्छ कि खानका लागि बाँच्नुहुन्छ ? यो प्रश्न यसकारण कि, धेरै मानिसहरु फुर्तिसाथ भन्छन् कि उनीहरु त बस् खानका लागि बाँच्छन् । खानेकुरासँग हाम्रो सम्बन्ध गहिरो...

खतराको घण्टी, नेपाली युवालाई भिटामिन डीको कमी

घामले छाला डढ्छ भन्ने भयले युवायुवती घरबाहिर निस्कदैनन् । विहान-बेलुकी घाम ताप्ने फुर्सद हुन्न । खासगरी शहरी जीवनशैलीमा रमाइरहेका यो पुस्ताको शरीरमा भिटामिन-डीको कमी हुन थालेको छ । सबैलाई...

स्वस्थ्य खानाबाट कसरी टाढिदैछन् युवापुस्ता ?

उनीहरुले तात्तातो जवाफ फर्काउछन्, ‘मम, चाउमिन, चाउचाउ, समोसा, चाट, बिस्कुट, पिज्जा, बर्गर, ससेस, कुरकुरे, लेज, चटपटे, पानीपुरी ।’ यस्तो खान्कीमा लोभिएको युवापुस्ताको जिब्रोलाई भुटेको मकै, भटमास, उसिनेको आलु, दही-चिउरा,...

मासु किन हाम्रो शरीरमैत्री खान्की होइन ? बुझ्नैपर्ने १० कारण

मासु किन खाने ? यसको तात्तातो जवाफ हो, स्वादको लागि । हामी अधिकांशले मासु खाने भनेकै जिब्रोको लागि हो । जब पाहुना आउँछन्, जब चाडपर्व आउँछ, हामी मिठो-मसिनो परिकार...

यसरी खानुहोस् खाना, जसले स्वस्थ बनाउँछ

हामी किन खाना खान्छौं ? जवाफ अनेक छन् । पेट भर्नका लागि । भोक मेट्नका लागि । स्वादको लागि । स्वास्थ्यका लागि । खासमा भन्ने हो भने, हामीलाई बाँच्नका...

बेमौसमी आँप: मुखलाई काइदा, स्वास्थ्यलाई वेफाइदा !

हिजोआज बजारमा प्रशस्त मात्रामा आँप पाइन्छ । हेर्दै रहर लाग्ने यस्ता आँप देख्नासाथ खाउँखाउँ लाग्नु स्वाभाविकै हो । यस्ता आँप विभिन्न स्वाद तथा नामका साथ उपलब्ध छन् । व्यापारीहरूले...

भिटामिन डीको कमी भएमा देखिनसक्छ यस्ता लक्षण

भिटामिन ‘डी’ शरीरका लागि निकै जरुरी छ । यसले शरीरमा क्याल्सियम नियन्त्रित गर्ने काम गर्छ, जसले तन्त्रिकाको कार्य प्रणाली तथा हड्डीलाई मजबुती प्रदान गर्छ । यसले शरीरको रोग प्रतिरोधात्मक...

हड्डी कमजोर हुने समस्याः के खाने के नखाने ?

के हो ओस्टियोपोरोसिस ? ओस्टियोपोरोसिस भनेको हड्डी कमजोर तथा पातलोे हुनु हो । जसका कारण हड्डी भाँचिने समस्या बढ्ने गर्दछ । यसले हड्डीलाई यति धेरै कमजोर बनाउँछ कि...

यस्तो छ, स्वस्थ र सन्तुलीत भोजनको सूत्र

के तपाईलाई थाहा छ ? मार्च महिना पोषणको हो ? लौरी फेनालीले नभन्दासम्म मलाई पनि यो कुरा थाहा थिएन । के खाने, कसरी खाने, कति खाने ? यसबारेमा हामीले...

पाक कलाको कुरा गरौं, कसरी खाना स्वादिलो र स्वस्थ्यकर हुन्छ ?

खाना पकाउनुलाई पूर्विय संस्कृतिमा ‘पाककला’ भनिन्छ । पश्चिमी समाजले ‘कुलिनरी आर्ट’ । तर, हामीले खाना पकाउने कुरालाई ‘कला’ मानेका छौ त – यसलाई सामान्य कर्मकाण्ड पो मानिरहेका छौ कि...

भिटामिन ईका स्रोत र यसका फाइदा

स्वस्थ्यप्रति सचेत व्यक्तिहरुले संभव भएसम्म त्यही खानेकुरा खान्छन्, जसले शरीरलाई आवश्यक पोषक तत्वको आपूर्ति गरिदिन्छ । हामी चाहि अघाउनका लागि खान्छौं । तर, खानेकुराको खास महत्व भनेको त्यसबाट पोषण...

यी हुन् ‘क्यान्सर किलर’ खानेकुरा

क्यान्सरको नाम लिनसाथ हामी थर्कमान हुन्छौं । भन्छौं, ‘यस्तो रोग त सत्रुलाई पनि नलागोस् ।’ क्यान्सर भयावह रोग हो, जसको उपचार कठिन मात्र छैन, कतिपय अवस्थामा असंभव पनि ।...

माघे संक्रान्तिमा किन खाने घिउ, चाकु, तरुल र पिडालु ? यस्तो छ कारण

तिहारमा सेलरोटी, दशैंमा मासु भनेजस्तै माघे संक्रान्तिका लागि पनि विशेष खानेकुरा छन् । खासगरी यतिबेला तरुल खाइन्छ । तरुल अर्थात कन्दमुल, जो जमिनमुनीबाट निकालिन्छ । तरुल लहरामुनी फल्ने फल...

डा. उमा कोइराला पोषणविद

इनर्जी ड्रिंक्सले शक्तिमात्र होइन गम्भीर रोग पनि निम्त्याँछ

अहिले हामीकहाँ पनि इनर्जी ड्रिंकले व्यपकता पाउँदै गएको छ । किशोरकिशोरी, बालबच्चादेखि वयस्कहरु समेत इनर्जी ड्रिंक घुट्क्याइरहेका हुन्छन् । इनर्जी ड्रिकले के गर्छ ? हामी ठान्छौं, शक्ति दिन्छ ।...

हानिकारक बन्दै कुखुराको मासुः मासु खाँदै हुनुहुन्छ कि एन्टिवायोटिक ?

काठमाडौं । उपभोग्य वस्तुमा मासुको खपत उच्च हुन्छ । त्यसमा पनि कुखुराको मासु अन्य मासुको तुलनामा बढी खपत हुन्छ । तर, अधिकांशको भान्छामा पाक्ने यही कुखुराको मासु सोचेजस्तो स्वच्छ...

भिटामिन ईले कसरी जवान र सुन्दर बनाउँछ ?

भिटामिन फैक्टयुक्त भिटामिन हो, जुन विभिन्न खानाबाट पाइन्छ । शरीरका कोषिकाको पुननिर्माण, रक्त सञ्चार सूचारु, मुटु तथा मांसपेश बलियो बनाउन, तथा छालाको लागि यो उपयोगी मानिन्छ । स्वास्थ्य तथा...

रोगी बन्दैछ शहरी जीवनः पेटमा विष, फोक्सोमा शिशा

काठमाडौं । केही समयअघि एउटा कहालीलाग्दो खबर आयो, काभ्रेको एउटा गाउँका पूरै किसानमा क्यान्सर भेटियो । किसानमा क्यान्सर देखिनुको कारण खोज्दै जाँदा डरलाग्दो तथ्यको खुलासा भयो । ती किसान...

अमर न्यौपानेः पहिले चाउचाउ, अहिले मःम

११ कात्तिक, काठमाडौं । स्वयम्भु नाम्ग्याल चोकमाथिको हरियो डाँडामा सिरसिर हावा चलिरहेको थियो । काठमाडौं शहरको गञ्जागोल छिचोलेर हामी नाम्ग्याल गुम्बाको जंगलमा पुगेका थियौं । एउटा सानो चिया पसलमा...

मैदा यसकारण हानिकारक, कसरी बन्छ ?

मैदा, जसलाई मन्द विष भनिन्छ । यो हाम्रो भान्समा अनियन्त्रित प्रयोग हुन्छ । हाम्रा धेरैजसो परिकार यस्ता छन्, जसमा मैदा नै मैदा हुन्छ । मम, चाउमिन, चाउचाउ, विस्कुट, ब्रेड,...

जान्नैपर्ने जीवन-मन्त्र, जसले सधै स्वस्थ्य, जवान र तन्दुरुस्त बनाउँछ

हामी चाहन्छौं, रोगको शिकार हुन नपरोस् । उमेरमै बुढो हुन नपरोस् । कमजोर, शक्तिहिन र थकित हुन नपरोस् । सधै जवान, स्वस्थ्य, निरोगी, तन्दुरुस्त, फूर्तिलो, हँसिलो, रसिलो हुन पाइयोस्...

काँचो फलफूल तथा तरकारी खानुको ९ फाइदा

अधिकांश फल काँचो खान सकिन्छ । कतिपय सब्जी पनि काँचो खान मिल्छ । के भनिन्छ भने, कुनैपनि खानेकुरा पकाउँदा वा उमाल्दा त्यसमा जति पौष्टिक तत्व हुन्छ, त्यो नष्ट हुन्छ...

कसरी रहने सधै स्वस्थ्य र खुसी ?

अहिले अधिकांसको घर मेडिकल स्टोर जस्तै भइसकेको छ । घरमा कुनै न कुनै रोगको औषधी भण्डारण गरिएको भेटिन्छ । कसैलाई मधुमेहले गाँजेको छ, कसैलाई उच्च रक्तचापले । कोहि युरिक...

यस्तो भोजन गर्नुहोस्, जसले सधै निरोगी र जवान बनाउँछ

हामीले खाने भोजन नै हाम्रो शरीरको लागि पोषणको स्रोत हो । हाम्रो शरीरलाई भिटामिन, खनिज र फाइटोकेमिकल्स जस्ता केहि पोषक तत्वको आवश्यक हुन्छ, जसले अंग र प्रणालीको कार्यसंचालन गराउन...

चिनी खाँदै हुनुहुन्छ ? गुलियो चिनीको तीतो असर थाहा पाउनोस्

जब चिनीको भाउ आकासिन्छ वा बजारमा अभाव हुन्छ, त्यसले गृहणीमा चिन्ता पैदा गर्छ । उनीहरुलाई लाग्छ, ‘चिनी पाइएन भने कसरी मीठा परिकार बनाउने ?’ चिनी महंगो हुँदा भोजभतेर खल्लो...