विवाह यस्तो समारोह हो जसबाट दुईजना व्यक्ति तथा दुईजना परिवार एक अर्कोसँग जोडिन्छन् । संसारमा देश, ठाउँ तथा समुदायपिच्छे बिहेका फरक-फरक परम्पराहरु रहिआएका छन् । हरेक धर्मको पनि आफ्नै फरक रितिरिवाज हुन्छ, जसलाई मानिसहरुले पालना गरेका हुन्छन् । कतिपय परम्परा तथा संस्कारहरु निकै अनौठा खालका पनि हुन्छन् । हामीकहाँ बिहे अगाडि बेहुला बेहुलीको अनुहारमा चमक […]

भारतको उत्तर प्रदेशमा एउटा निकै दुःखद घटना भएको छ । उत्तर प्रदेशको इतावाह जिल्लामा पर्ने समासपुरा गाउँमा सो घटना भएको हो । गाउँमा आयोजित बिहे समारोहका क्रममा बेहुलीको एक्कासी मृत्यु भयो । त्यसपछि मृतक बेहुलीको शव एउटा कोठामा राखियो अनि बेहुलीको बहिनीलाई नयाँ बेहुली बनाएर मण्डपमा ल्याई बेहुलासँग बिहे गराइयो । इटवाह जिल्लाको नवली गाउँका […]

१ जेठ, पोखरा । कोरोना महामारीको दोस्रो लहर फैलँदै गर्दा सरकारले अस्पतालको व्यवस्थापन, स्वास्थ्यकर्मी थप, आइसोलेसन, अक्सिजन र खोपको व्यवस्थापन नगरे पनि विभिन्न जिल्लामा निषेधाज्ञा गरेर कोरोना नियन्त्रणको प्रयास भने गरेको छ । निषेधाज्ञामा अत्यावश्यक बाहेक सामान्य जीवनशैलीमा रोक लगाइएको छ । विवाह, पूजा, चौरासी पूजा, रुद्री, ब्रतवन्ध जस्ता सामाजिक संस्कार नगर्न र गर्नै परे […]

दुनियाँमा कहिल्यै बेहुला वा बेहुलीले जोड, घटाउ, गुणन वा भागाको हिसाब नजानेको विषयले बिहे नै रद्द भएको सुन्नुभएको छ ? शायद यस्तो दुनियाँमा अन्त कहीं हुन्न होला । तर हाम्रो छिमेकी मुलुक भारतमा भने यस्तै घटना भएको छ । वास्तवमा जीवनसाथी छान्नका लागि हुनेवाला जीवनसाथीका निश्चित क्षमता वा दक्षता जसले पनि हेर्दछ । त्यसमध्ये शैक्षिक […]

२२ वैशाख, काठमाडौं । काठमाडौं जिल्ला प्रशासन कार्यालयले विवाहमा १५ जना व्यक्ति र २ वटा गाडी प्रयोग गर्न पाउने बताएको छ । त्यसका लागि प्रशासन कार्यालयबाट अनुमति पनि लिनुनपर्ने भएको छ । प्रशासन कार्यालयले दोस्रो पटक वैशाख २२ गतेदेखि २९ गतेसम्म निषेधाज्ञाको आदेश जारी गरेको छ । निषेधाज्ञाको समयमा विवाह ब्रतबन्धजस्ता संस्कारमा १५ जना व्यक्ति […]

१५ वैशाख, काठमाडौं । निषेधाज्ञा अवधिमा काठमाडौं उपत्यकामा विवाह तथा ब्रतबन्धका लागि १५ जनासम्म सहभागी हुने गरी प्रयोग हुने सवारी साधनले अनुमति पास लिनु नपर्ने भएको छ । जिल्ला प्रशासन कार्यालय काठमाडौंले जारी गरेको आदेशमा विवाह तथा ब्रतबन्धका लागि ब्यानरसहित दुई वटासम्म सवारी साधन प्रयोग गरी जिल्लाभित्र वा अन्तरजिल्लामा आवतजावत गर्दा अनुमति पास आवश्यक नपर्ने […]

६ वैशाख, काठमाडौं । सरकारले विवाहमा २५ जना भन्दा बढी सहभागी हुन नपाउने निर्णय गरेको छ । सोमबार बसेको मन्त्रिपरिषद बैठकले विवाह, ब्रतबन्ध जस्ता चाडपर्वमा २५ जना भन्दा बढी सहभागी हुन नपाउने गरी आदेश जारी गरेको हो । विवाह र ब्रतबन्धमा पार्टी प्यालेस प्रयोग गर्नुपर्ने भएमा प्रमुख जिल्ला अधिकारीको अनुमति लिनुपर्ने सञ्चार तथा सूचना प्रविधिमन्त्री […]

नवविवाहित जोडीमाथि गरिएको एक सर्वेक्षणबाट अनेकौं रोचक तथा अचम्मलाग्दा तथ्य बाहिर आए । त्यसमा भनिएको छ-  यो अनुसन्धानबाट थुप्रै अचम्मलाग्दा कुरा बाहिर आए, जसबाट नवविवाहित जोडीमा परस्परको प्रेम कुन हदसम्म आवश्यक हुन्छ भन्ने थाहा पाइन्छ । महिलाका तुलनामा पुरुषलाई जीवनसाथीबाट स्नेहको चाहना बढी हुन्छ । विवाहपछि श्रीमती आफ्ना श्रीमानले विवाहअघि भएका सबै खराब आचरणको त्याग […]

६ पुस, डोटी । गंगा उमेरले १८ वर्षकी भइन् । उनी स्थानीय महाकाली माविमा कक्षा ११ मा पढ्दैछिन् । उनी आफ्नो पढाइ सँगसँगै दौंतरीहरुलाई उमेर नपुगी विवाह नगर्न आग्रह गर्दै छिन् । कलिलै उमेरमा अभिभावकहरुले आफ्नो बिहे गराउन गरेको निर्णयको विरोधपछि अचेल उनी बालविवाहविरुद्धकी सामाजिक अभियन्ता नै बनेकी छिन् । २०७४ मंसिर पहिलो साताको कुरा […]

१९ मंसिर, काठमाडौं । बिहे गर्ने उमेर पुगेका युवा–युवतीका लागि चासोको महिना हो मंसिर । यस वर्षको मंसिरमा पनि थुप्रै जोडीहरु धमाधम लगनगाँठो कसिरहेका छन् । मंसिरमा बिहे गर्न नभ्याउनेहरुले भने अब लगनका लागि चार महिना कुर्नुपर्ने भएको छ । यसपालि मंसिरदेखि बैशाखको बीचमा बिहेको लगन छैन । मंसिरमा पनि १५ गतेपछि मात्रै लगन निस्केका […]

९ मंसिर, काठमाडौं । कोरोना भाइरस (कोभिड–१९) को संक्रमण नियन्त्रणका लागि नेपाल–भारत सीमा बन्द भएसँगै नेपाली युवतीसँग विवाह गर्न भारतको उत्तराखण्डस्थित पिथौरागढका २५ वर्षीय युवकले आठ महिना प्रतीक्षा गरेका छन् । आठ महिनापछि दुवै देशका स्थानीय प्रशासनसँग वर र वधू पक्षले अनुमति लिएपछि गत शनिबार पुरोहितसहित पाँचजना जन्ती लिएर चिन्तामणि भट्ट नेपाल आएका थिए र […]

सबैजनाको आ-आफ्नै किसिमको बानी हुन्छ । उनीहरूको आफ्नै सोच हुन्छ तर जब यो विवाहको कुरा आउँदछ वा यदि तपाईं कसैसँग सम्बन्ध गाँस्नुहुन्छ भने तपाईंले केही बानी र सोचमा सम्झौता गर्नैपर्छ । तपाईंको साथीसँग उही कुरा हुन्छ, जुन उसले तपाईंको लागि गर्छ । विवाहपछि साझेदारहरू अक्सर एक अर्काको खराब बानीको कारण रिसाउने गर्छन् । कहिलेकाँही सम्बन्धमा […]

९ साउन, काठमाडौं । सरकारले कैदीबन्दी जेलमै रहेका बेला विवाह गर्न पाउने गरी कानुन प्रस्ताव गरेको छ । राज्य व्यवस्था तथा सुशासन समितिमा विचाराधीन ‘कारागार सम्बन्धी कानुनलाई संशोधन र एकीकरण गर्न बनेको विधेयक’ मा कैदीबन्दीले विवाह गरी विवाह दर्ता गर्न पाउने व्यवस्था प्रस्ताव गरिएको छ । प्रस्तावित विधेयकको दफा २८ मा कैदीबन्दीले एउटै कारागारमा रहेका […]

उमेरले २५ वर्ष नाघेपछि जो केहीले एउटा प्रश्न झेल्ने गर्छन्, ‘अहो ! विवाह गर्ने बेला भएन र ?’ निश्चित उमेरपछि विवाह गर्नुपर्छ भन्ने सामाजिक धारणा छ । तर, सबैले यो धारणालाई मान्छन् भन्ने छैनन् । कतिपय यस्ता पनि हुन्छन्, जो अविवाहित बस्न रुचाउँछन् । नेपाली समाजमाको अर्को मान्यता के पनि छ भने जन्म, मृत्यु र […]

२१ वैशाख, काठमाडौं । वैदिक विधिअनुसार विवाह गर्न चाहनेका लागि विसं ०७७ मा जम्मा १८ वटा मात्र लग्न निस्किएको नेपाल पञ्चाङ्ग निर्णायक समितिले जनाएको छ । वर्षको पहिलो महिना वैशाखमा सबैभन्दा बढी अर्थात् सातवटा लगन निस्किएको समितिका अध्यक्ष प्रा. डा. रामचन्द्र गौतमले जानकारी दिए । वैशाखको १३, १४, १९, २०, २२, २३ र २५ गते […]

प्रेम विवाह ठिक कि मागी बिबाह भन्ने बहस विगतदेखि नै हाम्रो समाजमा चल्दै आएको छ । दुवैथरी विवाहका आआफ्नो गुण-दोष छन् । खासगरी परम्परागत सोचका मानिसहरु मागी बिहेमा विश्वास राख्छन्, भने नयाँ सोचकाहरु प्रेम विवाहमा । प्रेम विवाह गर्दा केटा र केटीले एकअर्कालाई पहिल्यै राम्ररी बुझेका हुन्छन् । प्रेम गर्नेहरुले न त धन हेर्छन् न […]

मंसिरको महिना छ । कति युवती नव दुलही बनेर भित्रिदैछन् । उनीहरु कसैकी बुहारी बन्नेछिन्, कसैकी भाउजु । सबैभन्दा खास त कसैकी जीवन-संगीनी बन्नेछिन् । आफ्नो परिवारमा हुर्किरहेकी, रमाइरहेकी युवतीका लागि श्रीमतीको भूमिका, बुहारीको भूमिका, भाउजुको भूमिकामा रुपान्तरण हुन जति रोमाञ्चक हुन्छ, उत्तिकै चुनौतीपूर्ण पनि । उनीहरुले पराई घरलाई आफ्नो ठान्नुपर्नेछ । नयाँ सम्बन्धहरु स्थापित […]

मंसिर लाग्दैछ । मंसिर महिना अर्थात विवाहको महिना । यही महिना कति नव-जोडी दाम्पत्य जीवनमा बाँधिदैछन् । पूर्विय संस्कारले विवाहलाई एउटा महत्वपूर्ण मोड मानेको छ । विवाहपछि दुई फरक पृष्टभूमीमा हुर्किएका युवा र युवती आपसमा एकाकार हुन्छन् । उनीहरु दम्पती बन्छन् । परिवार बन्छन् । हो, यही मोडमा पुगेपछि उनीहरुले जीवनलाई फरक आयममा हेर्नु र […]

हुन त दशैंको मौसम छ । यही मेसोमा कतिपय नयाँ ससुराली जाँदैछन् । कतिले हालसालै विवाह गरेका छन् । विवाह गरेपछि दुई फरक पृष्टभूमीका युवा र युवती आपसमा ‘दम्पती’ हुन्छन् । जब दाम्पत्य जीवन सुरु हुन्छ, तब पहिलेको जस्तो मनोमानी चल्दैन । सम्बोधनमै हामी भन्छौं, ‘विवाह बन्धन ।’ यो जिम्मेवारीको वन्धन हो । यसलाई एकअर्काले […]

युवा र युवती जतिबेला प्रेममा पर्छन, विवाह गर्छन्, त्यसबेला उनीहरु एकअर्काप्रति अघात माया प्रकट गर्छन् । एकअर्काविना बाँच्नै नसक्ने भाव व्यक्त गर्छन् । तर, जति जति समय गुज्रदै जान्छ, उनीहरुको प्रेमको जलप उप्किदै जान्छ । त्यस्तो अवस्था आउँछ, जतिबेला उनीहरु ति सबै नाटकिय व्यवहार गर्न छाड्छन् । वास्तविक रुपमा प्रकट हुन्छन् । यस्तो बेला देखावटी […]

विवाहको प्रचलन प्राणीहरूमध्ये मानिसमा मात्रै छ । यो प्राचीन कालदेखि चलिआएको एउटा संस्कार हो । विश्वकै पहिलो लिखित ग्रन्थ मानिने ऋग्वेदमा सूर्य र सूर्याको प्रसङ्गमा विवाह संस्कारका सबै वैदिक मन्त्र उल्लेख गरिएका छन् । विवाह संस्कारसँग सम्बन्धित सबै क्रियाकलाप ऋग्वेदमा उल्लेख छन् । अर्थात् विवाहको चलन त्यस बेला पनि प्रचलित थियो । चार वेदमध्ये सबैभन्दा […]