मम कस्तो बनाउने ? यो तपाईंको हातको कला पनि हो । अर्थात ममलाई जस्तो शैलीमा, स्वादमा र रंगमा तयार गर्न सक्नुहुन्छ । यसका लागि तपाईंसँग जाँगर भए पुग्छ । भनिरहनुपर्दैन, मम सबैलाई मनपर्ने परिकार हो । अहिले हाम्रो दैनिक खान्कीमा मम पनि जोडिएको छ । खाजा एवं नास्तको रुपमा त मम नै प्रिय परिकार हो […]

विगतमा मान्छेहरु खान नपाएर ज्यान गुमाउँथे । अनिकालको कारणले, अभावको कारणले, कुपोषणको कारणले । अर्थात भोकले मान्छेहरु मर्थे । पर्याप्त र पोषिलो खानेकुराको अभावमा ज्यान गुमाउँथे । अहिले अनिकाल र कुपोषणले ज्यान गुमाउनुपर्ने अवस्था छैन । तर, समस्य ज्यूँको त्यूँ छ । अर्थात खानेकुराकै कारण मान्छेहरु ज्यान गुमाइरहेका छन् । फरक कतिमात्र छ भने, विगतमा […]

मौसम अनुसारका सबै फलफुलको आफ्नै स्वाद र विशेषता हुन्छ । फलफुल सेवनले हाम्रो शरीरमा विभिन्न किसिमका भिटामिन प्रदान गर्छ । फलफुलहरुमा अम्बाको कुरा गर्नु पर्दा अम्बामा भएको चिसोपना हुने भएकोले यसको सेवन गर्दा हामीलाई शितलता महसुस हुन्छ । पेट सम्बन्धि रोगहरुका लागि अम्बाको सेवन अति उपयोगी हुन्छ । अम्बा भिटामिन सीले परिपुर्ण हुन्छ । यसले […]

एक प्रमुख अध्ययनबाट थाहा भएको छ कि भेगन र शाकाहारी भोजनले मुटुको रोगको खतरा कम गर्छ, यद्यपि यसले स्ट्रोकको खतरा बढाउँछ । ब्रिटिश मेडिकल जर्नलमा प्रकाशिलत यस शोधमा १८ बर्षसम्म ४८ हजार मान्छेबीच अध्ययन गरियो । प्रति हजार मासु खाने व्यक्तिको तुलनामा भेगन र शाकाहारी व्यक्तिमा हृदयको धमनी (सिएचडी)सँग जोडिएको रोग कम देखियो । जबकि […]

मम सर्वप्रिय परिकार हो । आयतित परिकार भएपनि यसले हाम्रो जिब्रोलाई लोभ्याइसकेको छ । त्यसैले त खाजा के खाने भन्नसाथ हाम्रो मुखबाट फुत्किहाल्छ, मम । तिब्बतको रैथाने परिकार हो मम । भनिन्छ, त्यहाँ ममलाई ‘मोहमोः’ भन्ने गरिन्छ । पछि त्यही शब्द अपभ्रंश भएर हामीकहाँ आइपुग्दा मम हुनपुगेको हो । जसरी मोहमोबाट मम भयो, यसैगरी यसको […]

केरा एउटा यस्तो फल हो, जुन भिटामिन, मिनरल तथा प्रोटिनले भरिपूर्ण हुन्छ । आफ्नो शरीरको तौला बढाउन होस् अथवा घटाउन, केरा नै उपयोगी हुन्छ । पाकेको केरा त हामी बडो स्वादले खान्छौं,  तर के तपाईंलाई थाहा छ, केराको बोक्रामा पनि निकै उपयोगी गुणहरु लुकेका हुन्छन् भन्ने कुरा ? यदि तपाईंले अहिलेसम्म केराको बोक्रालाई फोहोर सम्झेर […]

हामीमध्ये अधिकांशलाई के लाग्छ भने प्रोटिन हाम्रो शरीरका लागि सबैभन्दा पोषक तत्व हो । त्यसैले हामी प्रायः बडी बनाउनका लागि अथवा वजन कम गर्नका लागि सोच-विचार नै नगरी अत्यधिक प्रोटिनको सेवन गर्न थाल्छौं ।त्यसरी अत्यधिक मात्रामा प्रोटिनको सेवनले हाम्रो स्वास्थ बिग्रिरहेको हुन्छ भन्नेतर्फ हामी ध्यान नै दिँदैनौं । प्रोटिनले हाम्रो शरीरमा हुने टुट-फुटलाई मर्मत गर्नुका […]

हरेक आमालाई आफ्नो बच्चा स्वस्थ होस् भन्ने चाहना हुन्छ । यसको लागि उनले धेरै उपायहरु अपनाउने गर्छिन् । के खुवाउने, के गराउने, कस्तो लगाउने, कसरी बच्चाको स्वास्थ्य राम्रो हुन्छ भनेर उनी दिन-रात सोच्ने गर्छिन् । बाल्यावस्थाबाट नै बच्चाको खानपान सही भयो भने बच्चा जीवनभर स्वस्थ रहन्छ । तर बच्चालाई के खान दिने, के खान नदिने […]

हामी भन्छौं धेरै चिल्लो खानेकुरा सेवन गर्नुहुँदैन । त्यही कारण हामी तेल प्रयोगमा नियन्त्रण गर्छौं । यद्यपि बिहान बेलुकी छाकमा हामीलाई तेल चाहिन्छ । तरकारी पकाउन तेल नभई हुन्न । तरकारी वा कुनैपनि खानेकुरामा तेलको प्रयोग बढी भएमा उक्त खानेकुरा नै अस्वस्थकर हुन्छ भन्ने हामीलाई लाग्छ । तेलमा अखाद्य पदार्थको मिसावट हुने भएकाले पनि यसप्रति […]

अहिले धेरैको भान्सामा फ्रिज  छ । फ्रिज भएपछि खानेकुरा राख्न सहज भएको छ । यसले गर्दा खानेकुरा चाडै गल्ने, सड्ने समस्या हुँदैन । यद्यपि समस्या अर्कोतिर छ । हामी सजिलोका लागि एकै दुई/तीन छाकमा पुग्ने खानेकुरा एकै पटक तयार गर्छौं र बाँकी खानेकुरा फ्रिजमा राख्छौं । यही बानीले गर्दा हामीमा बासी खानेकुरा खाने प्रवृत्ति बढ्दो […]

प्रकृतिले किन फलफूलमा धेरैथरी रंग दिएका होलान् ? सुन्तला पहेंलो हुन्छ, स्याउ रातो । प्रकृतिले सागसब्जीमा किन अनेकथरी रंग दिएको होलान् ? कुनै हरियो हुन्छ, कुनै बैजनी । प्रकृतिले हाम्रो खानेकुरामा थरीथरीको रंग दिएको छ । खास कुरा त के भने प्रकृतिमा जसरी सात रंग हुन्छ, हामीले खाने फलफूल, सागसब्जी आदिमा पनि सात रंग हुन्छ […]

कान्छी अर्थात श्वेता खड्का । खासमा त उनी अभिनेत्री हुन् । पछिल्लो समय निमात्री पनि । यसमा उनको अर्को विशेषण पनि छ, उद्यमी । श्वेताको एउटा पाटो चलचित्र हो, अर्को पाटो उद्यम । उनले केही व्यवसाय छ, जसमध्ये एक हो रेष्टुरेन्ट । दरबारमार्गको राइजिङ मलमा उनले हिमालयन जाभा सञ्चालन गरेकी छिन् । चलचित्र क्षेत्रका सबैजसोलाई […]

राती कुन समयमा खाना खानुहुन्छ ? सात, आठ, नौ । कतिपयले त रातको खाना १० बजे पनि खान भ्याउँदैनन् । हतार-हतार खाना खान्छन् र ओछ्यानमा पल्टन्छन् । हामीलाई लाग्छ, खाना भनेको भोक लागेको बेला खाने हो । जतिबेला मन लाग्छ त्यही बेला खाने हो । राती खानु र दिउसो खानुसँग के फरक पर्छ ? जतिबेला […]

साउन महिनासँग शुद्धता पनि जोडिएको छ । धर्मकर्म एवं भक्तिभावमा मन लगाउने, शुद्ध खानपान गर्ने, उपवास बस्ने महिना हो यो । मध्य वर्षायामको यो समयमा हामीले खानपानमा सर्तकता अपनाएर कतिपय संक्रमणबाट बच्न सकिन्छ । त्यसो त साउन महिनामा धेरैले माछामासु खान छाड्छन् । मदिरापान गर्दैनन् । बर्षदिनमा कम्तीका एक महिना उनीहरुको शरीरले शुद्धिकरण गर्ने मौका […]

व्यस्त दैनिकीका कारण हामी प्रत्येक दिन खाद्य सामग्री किन्नका लागि पसल गैरहन भ्याउँदैनौं । त्यसैले अहिले शहरमा बसोबास गर्ने अधिकांश व्यक्तिहरु समय बचाउनका लागि तथा आफूलाई सहज होस् भन्नका लागि बजार भएको बेला कम्तिमा एक हप्तालाई पुग्ने खाद्य सामग्री खरिद गर्छौं । यसले हामीलाई भान्छामा खाना पकाउन सजिलो हुन्छ । तर, हामीले बजारबाट ल्याएका खाद्यसामाग्रीहरु […]

अहिलेका पुस्ता फास्टफुडमा लोभिएका छन् । उनीहरु आफ्नो भान्साको खानामा होइन, बजारको खानामा अभ्यस्त छन् । किनभने यो पुस्तालाई छिटो र मिठो खानेकुरा चाहिन्छ । राम्ररी चपाएर, आनन्दपूर्वक खाना खाने धैर्यता कहाँ छ र ? जतिबेला कुनै खानेकुराको तलतल लाग्छ, हातैमा खानेकुरा आइपुग्नुपर्छ । यस्ता खानेकुरा उनीहरु उभिएरै सिध्याउँछन् । खानेकुरा कस्तो खाने, किन खाने […]

मानौं तपाईंलाई कसैले भोजका लागि आमन्त्रण गरेका छन् । तपाईं भोजमा सामेल हुनुहुन्छ । मिठोमसिनो खानुहुन्छ । मदिरापान गर्नुहुन्छ । रमाइलो गर्नुहुन्छ । तर, उनले के सन्दर्भमा भोज आयोजना गरेका हुन् ? किन उनले तपाईंहरुसँग खुसी साट्न चाहे ? हुनसक्छ, आफ्नो पेशामा उनको स्तरोन्नती भयो । हुनसक्छ, आफ्नो व्यवसायमा उनले सोचेजस्तै मुनाफा आर्जन गर्‍यो । […]

भूगोल अनुसार हाम्रो खान्की भिन्न छन् । त्यसको शैली र स्वादमा विविधता छ । हिमाली भेगको आफ्नै विशिष्ठ स्वाद छ, तराईको आफ्नै । मुस्ताङको थकाली खाना, मधेसको भक्का । किरातको वाचिपा, थारुको ढिक्री । अर्थात भूगोल अनुसार भिन्न खान्की । समुदाय अनुसार भिन्नै खान्नी । अनेकथरी स्वाद छन् देशभरमा । यी सबैको स्वाद कहाँ लिने […]

जनै पूणिर्मा र रक्षा बन्धन जस्ता दुई ठूला पर्व नजिकिदैछन्  । यी दुबै पर्व एकै दिन मनाइन्छ । यी दुबै पर्वको एउटा सामुहिक विशेषता छ, उक्त दिन हामी क्वाँटीलाई खान्छौं । त्यसै पनि यो बर्खाको बेला झोलयुक्त खानेकुरा खाइन्छ, क्वाँटी भन्ने बित्तिकै हामी गेडागेडीको झोल नै सम्झन्छौं । यद्यपि, क्वाटी अर्थात गेडागुडीको झोल खानलाई कुनै […]

असार पन्ध्र । मध्य वर्षायाम । अर्थात दही-चिउरा खाने दिन । असार पन्ध्रमा सबैले चिउराको व्यवस्था गर्छन्, दहीको जोहो गर्छन् । यसमा कतिले मौसमी फल आँपको स्वाद मिसाउँछन्, कतिपयले केरा । घर-घरमा दही चिउरा खाइन्छ । सबैलाई थाहा छ, असार पन्ध्रमा दही-चिउरा खानुपर्छ । तर, कतिपयलाई थाहा नहोला, किन दही-चिउरा खानुपर्छ ? दही-चिउरा खानु परम्परा […]

केहि व्यक्तिको खानासँग पानी पिउने बानी हुन्छ । त्यस्तै रेष्टुरेन्टमा पनि पिज्जा, बर्गरको साथमा कोल्ड डि्रंक्स पिउने अथवा खाना खाएपछि आइसक्रिम खाने बानी हुन्छ । खानासँग पानी, कोल्ड डि्रङ्स अथवा कुनै पनि किसिमको तरल पदार्थ खानु स्वास्थ्यको लागि राम्रो होइन भन्ने धारणा धेरैमा छ । खानासँग तरल पदार्थ सेवन गर्दा पाचनमा असर पर्न सक्ने पनि […]