पोषणविद्हरु भन्छन्, खाना नै सम्पूर्ण औषधि हो । यसको अर्थ खानामा ति सबै कुरा सामेल हुन्छन्, जो हाम्रो शारीरिक स्वास्थ्यको लागि जरुरत हुन्छ । शरीरलाई निरोगी राख्न, फुर्तिलो बनाउन, उर्जावान राख्न, दीर्घायु बनाउन खानपानको मूख्य भूमिका हुन्छ । खाना खानु भनेको भोक मेट्नु वा जिब्रोको तलतल मेट्नु मात्र होइन । बरु, स्वस्थ जीवनयापन गर्नु हो […]

तनाव कम गर्न छ भने धेरै भन्दा धेरै फाइबरयुक्त खानेकुरा जस्तै दाल, साबुत अनाज, ओट्स, फलफूल, ड्राइफ्रुट्स, दूग्धजन्य पदार्थ, हरियो सागसब्जीहरुको सेवन गर्नुपर्छ । यो कुरा एक अध्ययनबाट पत्ता लागेको हो । शोधकर्ताहरुका अनुसार प्रचुर मात्रामा फाइबरयुक्त खानेकुराले मानिसको तनावको स्तर कम हुन्छ । तनावको कारणले पेटमा कैयौं प्रमुख परिवर्तन आँउछन् र यसले दिमागमा पनि […]

नेपालको मौलिक खानाको रुपमा रहेको मःमःलाई अन्तर्राष्ट्रिय स्तरमा ब्राण्डिङ गर्नको लागि गिनिज बुक अफ वर्ल्ड रेकर्ड कायम गराउने तयारी सुरु भएको छ। गिनिज बुकको डिजिटल माध्यमबाट समेत आफ्नो प्रतिभा देखाउन सकिने नयाँ नियम अनुसार नेपालीहरूले एकसाथ म:म: खाएर वर्ल्ड रेकर्ड कायम गराउनको लागि यो अभियान सुरु भएको हो । यो अभियानमा जोडिनको पैसा लाग्दैन । […]

इन्डोनेसिया विश्वको दोस्रो सबैभन्दा ठूलो जैविक विविधताले युक्त देश हो । यसमा केही ठूला टापु र सयौं साना टापुहरू छन् । देशको माटो र जलवायुका कारणले कृषि बालीनाली र पशुहरूको उत्पादनमा ल्याएको विविधतासँगै यहाँको खाद्य संस्कारमा पनि आफ्नै किसिमको विविधता पाइन्छ । इन्डोनेसियामा ९३१ आदिवासी समूह छन् भने ९०० भन्दा धेरै खानाका मौलिक परिकारहरू छन् […]

स्थानीय खाना कुनैपनि देशको संस्कृति चिनाउने उत्तम तरिका हो । विश्वभर प्राय: जसो देशहरूमा मौलिक खाना संस्कार पाइन्छ । बस् देशको इतिहास अनुसार कम र बढी भने हुने गर्छ । परम्परागत कोरियन खानाको इतिहास अन्यको तुलनामा अलिक थोरै भए पनि यो लोकप्रियताको हिसाबले भने अघि छ । कोरियाली खानामा चिनियाँ र जापानी खानाको केही प्रभाव […]

किसान जाति सुदूर पूर्वी भेग झापाको मेची नगरपालिका क्षेत्रमा बसोबास गर्ने एक जाति हो । उक्त नगरपालिकाको पशुपति गाउँ, सतीघट्टा, खुटीडागी जस्ता क्षेत्रमा मात्रै बसोबास गर्ने यो जातिलाई सतार, राजवंशी, धिमाल र मेचे जातिकै समूहमा राखेर आदिवासीको रुपमा मानिन्छ । तर डोरबहादुर विष्टले लेखेको पिपुल अफ नेपालमा भने किसान जातिको बारेमा उल्लेख गरिएको छैन । […]

गर्मीले नेपालमा पनि जनजीवन प्रभावित गर्न थालिसकेको छ । प्रतिकूल मौसममा कारण व्यक्तिले नियमित खानामा प्रयोग हुने चिया र कफी जस्ता गर्मी खानाको विकल्प खोज्न थालिसकेका छन् । गर्मी मौसममा शरीरलाई चिसो राख्न मानिसहरू कोकाकोला जस्ता चिसो पेय पदार्थ पनि पिउने गर्छन् । तर केमिकल युक्त पेय पदार्थले शरीरलाई हानि गर्ने गर्छ । यस्तो अवस्थामा उत्तम […]

काठमाडौं । नेपाल खाद्य परिकारको लागि पहिलेदेखि नै समृद्ध मुलुक हो । यहाँ जति धेरै जातजाति भाषाभाषी रहेका छन् । उनीहरू सबैको आ–आफ्नै विशिष्ट परिकार पाइन्छ । जुन पछिल्लो समय ब्राण्डिङ हुँदै गएको छ । जस्तो कुनै बेला अनिकालमा खाने र गरिबहरूले खाने भनेर चिनिने कोदाको रोटी होस् या ढिँडो नै अहिले ब्राण्डिङ हुँदै गएको […]

प्रागैतिहासिक कालदेखि हाम्रो संरक्षण र प्रगतिको आवश्यकताले धेरै नयाँ उपकरणहरूको सिर्जना भएको छ । खाना पकाउने भाँडाकुँडादेखि खाना खानेसम्मका सबैखाले संस्कारहरू प्राग ऐतिहासिक कालदेखि नै चल्दै आएको चलन हो । अहिले विश्वका विभिन्न ठाउँमा चलनमा रहेको पाककला शताब्दीयौंसम्मको अथक प्रयासपछि विकसित गरिएको एउटा सांस्कृतिक सम्पदा हो । प्रत्येक जातीय समूहले खानामा पूर्ण सन्तुष्टिप्राप्त गर्नको लागि […]

लिम्बु जाति आफैँमा सांस्कृतिक सम्पन्नता युक्त जाति हो । भाषा संस्कृति, कला र साहित्यका कारण यो अरू जातिभन्दा भिन्न छ । लिम्बु जातिको खानपिनका केही परिकारहरू अरूकोभन्दा भिन्न छ । लिम्बुजातिको खाना र पेय पदार्थमध्ये हामीले उनीहरूले खानामा समावेश हुने परम्परागत अचारको बारेमा चर्चा गर्दैछौं । लिम्बु जातिमा विशेषगरी ४ प्रकारका अचारहरू सांस्कृतिक महत्त्व बोकेको खालका […]

सिलौटो । परम्परागत ढुंगाको औजार, जो भान्सा एवं पाककलासँग अभिन्न रुपले जोडिएको छ । मरमसला पिस्न होस् वा अचार बनाउन, सिलौटो उपयोगी हुन्छ । सिलौटोसँग मुलत परम्परागत पाककला जोडिएको छ । राजधानीको व्यस्त ठाउँ अनामनगरमा यही नामको रेष्टुरेन्ट छ, सिलौटो कटेज । सिंहदरबारको पूर्वी गेट नजिक उभिएर दायाँवायाँ आँखा डुलाउनुभयो भने तपाईंले यो रेष्टुरेन्ट फेला […]

नेपालको जतिजति उत्तरतर्फ बढ्दै गयो, त्यतित्यति खाना र भेषभुषामा रोचकता र फरकपन देख्न सकिन्छ । उच्च हिमालयसम्म पुग्दा त त्यहाँको खाना, बसोबास र पहिरनको शैलीमा पूरापूर भिन्नता पाउन सकिन्छ । यो सबै वातावरण अनुकूलको संस्कृतिले गर्दा भएको हो । उच्च हिमालय भेगमा के खाना खान्छन् त ? नेपाली परम्परागत खाना एवं पर्यटनको बारेमा कलेज अफ […]

धेरैजसो मानिसहरु खानेकुरा कसरी खाने ? कति खाने ? भन्ने कुरालाई नजरअन्दाज गरिदिन्छन् । अझ भनुँ, राम्रोसँग चपाएर खानुपर्छ भन्ने कुरालाई त त्यति ध्यान नै दिँदैनन् । तर पाचनक्रियाको लागि यो धेरै महत्वपूर्ण कुरा हो । जब हामी पाचनक्रियाको कुरा गर्छौं, यसको प्रसङ्ग पेटबाट सुरु हुन्छ भनेर बुझ्ने गर्छौं । तर वास्तवमा खानेकुरा पेटमा नपुग्दै […]

दक्षिण कोरियाको किमजाङ, उत्तर कोरियाको खिम्ची र बेल्जियमको बियर युनेस्कोले विश्वसम्पदा सूचीमा सूचीकृत छन् । यतिमात्रै होइन, विश्वका कतिपय खानाहरू यस्ता पनि छन् जुन हामीलाई सामान्य लाग्ने भए पनि लामो सांस्कृतिक विरासतका कारण यस्ता खानाहरूले विश्वमा सांस्कृतिक महत्व कायम गरिसकेका छन् । युनेस्को संयुक्त राष्ट्रसंघको एउटा सांस्कृतिक धरोहरहरूको संरक्षणको लागि खुलेको एउटा निकाय हो । […]

मह एक स्वादिलो, रसिलो मात्र नभई स्वास्थ्यवद्र्धक गुणले पनि भरिपूर्ण मानिन्छ । घरेलु ओखतीको रुपमा महको प्रयोग सदियौंदेखि हुँदै आएको छ । विगतमा घर–घरमा माहुरीको घार बनाउने र मह काडेर खाने गरिन्थ्यो । लामो समय भण्डारण गरेर पनि प्रयोग गरिन्थ्यो । लामो समयसम्म राख्दा पनि यसको गुण नष्ट हुँदैन । यद्यपि अहिले भने बजारमा अनेकथरी […]

दक्षिण अमेरिकामा उत्पत्ति भएर प्रसार हुँदै स्पेनसम्म पुगेको खुर्सानी अहिले विश्वको कुन कुन ठाउँमा बढी पाइन्छ होला ? अहिले उपभोगको हिसाबले थाइल्यान्डमा खुर्सानी र इटाली टमाटरको लागि बढी चर्चित मानिन्छ । तर यसको उत्पत्तिको हिसाबले दुवै परिकार अहिले चर्चित भएको ठाउँमा उत्पत्ति भने भएको होइनन् । अन्न या फलफूलको भूमण्डलीकरणका बारेमा संसारमा विभिन्न अध्ययनहरू भएका […]

काठमाडौं । गर्मी मौसम सुरु भएको छ । गर्मी मौसममा मान्छेको शरीरमा पानीको मात्रा बढी आवश्यक हुने गर्छ । यो मौसममा पानीका साथै उखु लगायतको जुस पनि धेरै खाने गरिन्छ । तर उखुको जुसका फाइदाहरू के–के छन् त ? गर्मी महिनामा उखुको जुस स्वादको लागि मात्रै नभएर शारीरिक समस्याको समाधानको लागि पनि पिउने गरिन्छ । […]

हामीले गहुँको पिठोबाट बनेका अन्य धेरै परिकारहरु दैनिक रुपमा खाइरहेका हुन्छौं । खानाको दैनिक आधार मानिने अनाज गहुँमा कुनै घातक चीज मिसिएको हुन्छ भन्ने थाहा भएमा तपाई के गर्नुहुन्छ ? यदि अचानक डाक्टरले गहुँको रोटी नखान सल्लाह दिए भने पक्कै पनि तपाई आश्चर्यचकित हुनुहुनेछ । किनभने गहुँ धेरै मानिसले प्रयोग गर्ने अनाज हो । यसले […]

के तपाईंलाई थाहा छ तपाईंको क्यालोरी इन्टेक ? सबैको क्यालोरी इन्टेक फरक हुन्छ ।  यो कार्यक्षमता, तौल, कद र उमेरमा निर्भर गर्छ । चाहे घरबाहिर रोजगार गर्ने व्यक्ति होस् वा घरभित्रको कामधन्दा गर्ने नै, सबैलाई पौष्टिक तत्व जरुरी हुन्छ । किनभने सबैले कुनै न कुनै गतिविधि गरिरहेका हुन्छन् । शारीरिक वा मानसिक श्रम गरिरहेका हुन्छन् […]

तरकारीलाई स्वादिलो बनाउनका लागि धेरै प्रकारका मसलाहरूको प्रयोग गरिन्छ । यस्ता मसलाहरूले तरकारीको स्वाद मात्र बढाउने नभई स्वास्थ्यमा पनि निकै फाइदा पु¥याउँछन् । बेसार, धनियाँ, जीरा, ज्वानो, ल्वाङजस्ता मसलाले स्वास्थ्यमा विशेष फाइदा पु¥याउँछन् । बेसार  सारले रगत सफा गर्छ । कफ कम गराउँछ । चिसोबाट बचाउँछ । यसमा एन्टी सेप्टिक, एन्टी बायोटिक, एन्टी एलर्जिक एवं […]

चीनबाट कामको सिलसिलामा भारतको कोलकोता पुगेका चिनियाँहरु को परिकार हो, टाङ्ग्रा । पछि यो खान्की कोलकोताको परिकारसँग फ्युजन गरिए, जो स्थानियवासीमाझ औधी लोकप्रिय भयो । कोलकोतामा बसोबास गर्ने चिनियाहरुको विशेष परिकार टाङ्ग्रा चाइनिज अहिले बबरमहलको वावर्ची : द रेष्ट्रो एन्ड बारले उपलब्ध गराउँदै आएको छ । जसरी उत्तरबाट चाउमिन, मम, थुक्पा हुँदै लाफिङसम्म नेपाली मेनुमा […]