जाडो मौसममा सुन्तला, मौसम जस्ता फलफूलहरु सर्वत्र पाउन सकिन्छ । यद्यपि, भिटामिन सी पर्याप्त मात्रामा समावेश भएको सुन्तला जाडो याममा तपाईंका लागि लाभदायक हुन्छ । यदि तपाईंलाई ब्लडप्रेसरको समस्या छ भने सुन्तलालाई आफ्नो खानपानमा समावेश गर्नुपर्छ । किनभने, सुन्तलाले सोडियमको मात्रालाई सामान्य बनाएर ब्लडप्रेसरलाई ठीक राख्छ । यति मात्र नभएर दिनहुँ सुन्तलाको सेवनले मृगौलामा हुने […]

हामीकहाँ रेष्टुरेन्ट संस्कृति बढ्दो छ । स्वाद फेर्नका लागि रेष्टुरेन्टको मेनु चाहर्ने उपभोक्ताको संख्या थपिदैछ । खासगरी सप्ताहन्त परिवारसहित रमाइलो गर्नका लागि रेष्टुरेन्ट पुग्ने ट्रेन्ड छ । अर्कोतिर रेष्टुरेन्टको खानपान स्वस्थ्यकर हुँदैन भन्ने जमात पनि सानो छैन । रेष्टुरेन्टले ताजा, शुद्ध, पोषिलो खानेकुरा नै पस्कन्छ भन्ने कुरामा शंसय नै छ । त्यसैगरी रेष्टुरेन्टले जथाभावी शूल्क […]

जब तपाईं कुनै आफन्तकाहाँ पाहुना लाग्नुहुन्छ, तात्तातो चियाले तपाईंको स्वागत गर्नेछन् । जब तपाईं बिहान उठ्नुहुन्छ, एक कप चियाबाट आफ्नो दैनिकी सुरु गर्नुहुनेछ । जब कुनै साथीले तपाईंलाई भेटघाट वा भलाकुसारीका लागि आमन्त्रण गर्नेछन्, ‘आज यसो बसेर एक कप चिया पिउनुपर्‍यो’ भन्छन् । जब तपाईं कुनै कुराले फुरुंग हुनुहुनेछ, एक कप चियामा खुसी साट्न मन […]

के तपाईं पनि रातिको खानामा प्रायः रोटी-तरकारी खानुहुन्छ ? नेपालको तराई तथा शहरी क्षेत्रका अधिकांश घरहरुमा रातिको खानामा रोटी-तरकारी खाने चलन छ । त्यसो त तरकारीहरु सधैं नै स्वास्थ्यका लागि राम्रो मानिन्छन् र रोटी पनि फाइबरले भरिपूर्ण हुन्छ । तर, स्वास्थ्य-विशेषज्ञहरुका अनुसार डिनर अर्थात रातिको खानमा रोटी-सब्जी खानाले तपाईंको तथा तपाईंको परिवारका सदस्यहरुको स्वास्थ्य राम्रो […]

इसापूर्व २७३७ मा चीनको हाल युनान प्रान्त रहेको क्षेत्रमा शासन सत्ता सम्राट सेन नोङले सम्हालिरहेका थिए । उनी एक शासक मात्रै थिएनन्, कुशल वैज्ञानिक पनि थिए । राज्य सञ्चालनको काम छाडेर एक अध्ययनको लागि उनी बगैंचामा पानी तताउँदै थिए । पानी उम्लिरहेको उनको भाँडोमा एउटा चियाको पात खस्यो । त्यहीँ भाँडोबाट निकालेर उनले एक गिलास […]

मौसमले बर्खा सकिएको जनाउ दिएपछि कुटो बोकेर गाउँले किसानहरु बदाम खन्न जान्छन् । पानी पनि नचाहिने पाखा बारीमा लगाइने फल हो बदाम । यसले बारीमा अरु फल लगाउन कुनै बाधा पुर्‍याउँदैन । यो खानमा मिठो र पौष्टिक युक्त मात्रै नभएर यसको बिरुवाहरु गाईबस्तुलाई दिन पनि उपयोगी हुने भएकोले यो केवल जरामा फल्ने फल मात्र नभएर […]

खाना कस्तो खान्छौं त्यही अनुसार हाम्रो स्वास्थ्यस्थिति निर्धारण हुन्छ । खाना कसरी खान्छौं त्यसले पनि हाम्रो स्वास्थ्यमा प्रभाव पार्छ । त्यतिमात्र होइन, खानाका लागि कस्तो भाँडावर्तन प्रयोग गरिन्छ भन्ने कुराले पनि स्वास्थ्यसँग नाता जोड्छ । पछिल्लो समय प्लास्टिक हाम्रो जीवनको एउटा अंग बनिसकेको छ । यसले हाम्रो जीवनमा गम्भीर किसिमका रोगहरु पनि निम्त्याउँदै छ । […]

मह मानव स्वास्थ्यको लागि फाइदाजनक खाने कुरा हो । यसको माग पनि बजारमा यही कारणले धेरै हुने गर्छ । यही आवश्यकताका कारण अर्गानिक मह भन्दै बजारमा नक्कली महको बिगबिगी पनि धेरै छ । महको शुद्धताबारे जानकारी नभएकाहरु बजारमा विभिन्न बाहामा ठगिने गरेका हुन्छन् । चिनी पानीमा मौरीको चाका भिजाएर ‘शुद्ध मह’ भन्दै बेच्ने गरिन्छ । […]

केराको बुङ्गाको अचार कम्ता स्वादिलो हुँदैन । अचार बनाउन गाह्रो पनि छैन । बुङ्गाको पत्र-पत्र फूल निकालेर त्यसैको अचार बनाइन्छ । यसका लागि उक्त पत्रे फूल बफ्याउनुपर्छ । यसमा नुन, खुर्सानी र छोप राख्नुपर्छ । त्यसमाथि कागतीको रस भए काइदा हुन्छ । यसलाई तपाईंले फरक ढंगले पनि तयार गर्न सक्नुहुन्छ । तर, यहाँ चर्चा अचारको […]

भाइ  मसला । अर्थात ड्राई फ्रुट्स । यसमा यसमा काजु, किसमिस, ओखर, छोगडा, नरिवललगायत हुन्छन् । भाइ टिकाको दिन चेलीले माइतीको भागमा भाई मसला दिने गर्छन् । आफ्ना माइतीको दीर्घायु र सुस्वास्थ्यको कामना गर्दै चेलीले भाई मसलासहित थरीथरीका परिकार दिने गर्छन् । संस्कृति एवं परम्परासँग जोडिएका यी खानेकुरा आफैमा स्वास्थ्यवर्द्धक हुने नै भयो । त्यसैले […]

तिहार कुनै एक कुराले मात्र हैन विभिन्न कुराहरुको महत्व र मान्यताका कारण विशेष पर्व मानिन्छ । पाँच दिनसम्म मनाइने तिहारमा हामी विभिन्न देवी-देवता सहित पशु-पंक्षीको समेत पुजा गर्छौं । यो पर्वले दिदी-भाई र दाजु-बहिनीको प्रेमलाई पनि दर्शाउने गर्छ । तिहारको अन्तिम दिन अर्थात कार्तिक शुक्ल द्वितिय तिथिका दिन मनाईने  भाइटिकाले यी सम्बन्धलाई अझ सुमधुर बनाउन […]

नेपालीहरुको दोस्रो ठूलो चार्ड तिहार आउँदैछ । दशैं मासु नै मासुको पर्व भनिएजस्तै तिहारको पनि विशेष किसिमको परिकार र खानेकुरा हुन्छ । त्यसमध्ये सबैभन्दा धेरै प्रयोग हुने सेलरोटी हो भने दोस्रोमा भाइमसला हो । भाइमसला स्वास्थ्यको हिसाबले एकदमै पौष्टिकताले भरिपूर्ण खानेकुराहरुको संग्रह हो । यही भाइमसला मध्येको एकदमै स्वास्थ्यबर्द्धक खानेकुरा हो ओखर । ओखरले हाम्रो […]

शहरको कुनै कुनामा उभिएर आँखा डुलाउनुहोस्, ‘थकाली खाना’ अंकित बोर्ड देख्नुहुनेछ । ‘जहाँ पनि, जहिले पनि’ भनेजस्तै यो थकाली खाना सर्वव्यापी भएको छ । तर, जसै तपाईं थकाली खानाका लागि यी भोजनालयहरु चाहर्नुहुनेछ, स्वादमा एकरुपपता पाउनुहुने छैन । यतिबेला तपाईंलाई द्विविधा हुनसक्छ, खासमा थकाली खानाको असली स्वाद कस्तो होला ? बरमाझियाको ‘पेडा’ झै शहरका असली […]

ड्राइ फ्रुट्स अर्थात् मसला मिठो नलाग्ने व्यक्तिहरु सायदै कोही होला । मसला भन्नासाथ काजु, किसमिस र पेस्ताको सम्झना आउन थाल्छ । विशेषगरी यी मसलाहरु धेरैका लागि पि्रय हुन्छ । अहिले हामी तिहारको नजिक छौं । यो समयमा मसलाको छुट्टै महत्व हुन्छ । तिहारमा लक्ष्मीको पूजा हुने भएकाले मसला त्यस्तो कुरा हो जसबिना लक्ष्मीको पूजा अपुरो […]

प्रायः हामी सुन्छौं कि रातमा हल्का भएपनि खाना खानुपर्छ । तर, धेरैलाई यसको कारण थाहा हुँदैन । अरुको लहैलहैमा लागेर हामी पनि सुनेको कुरा अरुलाई सुनाईहाल्छौं । रातमा खाएको खानाको आधारमा हाम्रो बिहानको स्वास्थ्यको अवस्था तय हुन्छ । त्यसैले हामीले राति खानपिनमा सावधानी अपनाउन सकेको खण्डमा हाम्रो बिहान राम्रो बन्ने फेमिली हेल्थ सम्बन्धी चिकित्सकहरु बताउँछन् […]

‘गोल्डेन मिल्क’ दक्षिण एशियाको यो रेसेपी अब पश्चिमको कतिपय देशमा निकै लोकपि्रय हुँदैछ । तपाईंलाई लाग्न सक्छ, आखिर के हो यो गोल्डेन मिल्क ? हुनसक्छ विश्वका कतिपय मुलुकका लागि यो नयाँ रेसेपी हो । यद्यपि हामीकहाँ भने सदियौं पुरानो रेसेपी हो यो । हाम्रो घर-भान्सामा प्रयोग हुने घरेलु ओखती हो यो । सागसब्जीलाई आकर्षक देखाउन […]

हामी जुनसुकै खानेकुरा पकाएर खान रुचाउँछौं । खाना मात्रै होइन, अहिले त पानी पिउँदा पनि हामी उमालेर पिउने गर्छौं । तर, हाम्रो खानाको विकासक्रमलाई हेर्ने हो भने प्राचीन कालमा जे कुरा पनि काँचै खाने गरिन्थ्यो । हामीले भोजनलाई पकाएर खानुको एउटा मूल कारण भनेको सुक्ष्म किटाणुहरुबाट मुक्ति पाउनु हो । सबै खाना पकाउने प्रचलनले ती […]

भोजन खान धेरैलाई सजिलो लाग्छ । तर, भोजन खान नजानेर नै धेरै रोगहरु लाग्ने गर्छ । यो हिसाबले हेर्दा भोजन गर्नु पनि सजिलो काम भने होइन । हामीले खाएको खानाबाट पूर्ण पौष्टिकता प्राप्त गर्नका लागि जेसुकै कुरा पनि धेरैबेरसम्म चपाएर खानुपर्छ । खानालाई धेरैबेरसम्म चपाएर खाँदा हामीले खानामा कैयौं प्रकारको रस प्राप्त गर्नसक्छौं । जुन […]

सोयाविनमा कैयौं प्रकारका स्वास्थ्य समस्याको उपचार लुकेको छ । साथमा यसैमा कैयौं प्रकारको रोग बढाउने तत्व पनि हुन्छ । त्यसैले यसको सही प्रयोग गर्दा फाइदाजनक छ भने गलत प्रयोगले थप समस्या पनि सिर्जना हुन सक्छ । सोयाविन प्रोटिनको लागि महत्वपूर्ण स्रोत हो । यसमा मिनेरल्सको अलावा, भिटामिन बी कम्प्लेक्स र भिटामिन एको भरपुर मात्रा पाइन्छ […]

काठमाडौं । सामान्यतया गिट्ठा भ्याकुर जस्ता कन्दमूलहरु अभावको खाना हो । अन्नको अभावमा आफ्नो गर्जो टार्नको लागि प्रयोग गरिने यस्ता कन्दमूलहरु शहरीकरणको र आधुनिक खानपिनका कारण हराउँदै गईरहेको छ । सन्तुलित आहारकालागि महत्वपूर्ण मानिएको यो पौष्टिक आहारलाई राम्रोसँग पकाएर खाने हो भने यसमा पाईने पौष्टिक तत्वका कारण शाकाहारीहरुको लागि मासुको विकल्प समेत हुनसक्ने देखिन्छ । […]

उपवास अथवा व्रतको धार्मिक महत्व त छ नै, त्यसले शरीरलाई स्वास्थ राख्न पनि सहयोग गर्छ । व्रत बस्नाले शरीरलाई केहीसमय भएपनि बिश्राम प्राप्त हुन्छ । तर, डाइटको सही व्यवस्थापन नहुनाले हाम्रो शरीरलाई व्रतको पूरा फाइदा प्राप्त हुँदैन । त्यसैले व्रतको क्रममा हामीले सेवन गर्ने डाइट सही हुनु आवश्यक छ । अहिले हामी नवरात्रको शुभ अवसरमा […]