हामीले गहुँको पिठोबाट बनेका अन्य धेरै परिकारहरु दैनिक रुपमा खाइरहेका हुन्छौं । खानाको दैनिक आधार मानिने अनाज गहुँमा कुनै घातक चीज मिसिएको हुन्छ भन्ने थाहा भएमा तपाई के गर्नुहुन्छ ? यदि अचानक डाक्टरले गहुँको रोटी नखान सल्लाह दिए भने पक्कै पनि तपाई आश्चर्यचकित हुनुहुनेछ । किनभने गहुँ धेरै मानिसले प्रयोग गर्ने अनाज हो । यसले […]

के तपाईंलाई थाहा छ तपाईंको क्यालोरी इन्टेक ? सबैको क्यालोरी इन्टेक फरक हुन्छ ।  यो कार्यक्षमता, तौल, कद र उमेरमा निर्भर गर्छ । चाहे घरबाहिर रोजगार गर्ने व्यक्ति होस् वा घरभित्रको कामधन्दा गर्ने नै, सबैलाई पौष्टिक तत्व जरुरी हुन्छ । किनभने सबैले कुनै न कुनै गतिविधि गरिरहेका हुन्छन् । शारीरिक वा मानसिक श्रम गरिरहेका हुन्छन् […]

तरकारीलाई स्वादिलो बनाउनका लागि धेरै प्रकारका मसलाहरूको प्रयोग गरिन्छ । यस्ता मसलाहरूले तरकारीको स्वाद मात्र बढाउने नभई स्वास्थ्यमा पनि निकै फाइदा पु¥याउँछन् । बेसार, धनियाँ, जीरा, ज्वानो, ल्वाङजस्ता मसलाले स्वास्थ्यमा विशेष फाइदा पु¥याउँछन् । बेसार  सारले रगत सफा गर्छ । कफ कम गराउँछ । चिसोबाट बचाउँछ । यसमा एन्टी सेप्टिक, एन्टी बायोटिक, एन्टी एलर्जिक एवं […]

चीनबाट कामको सिलसिलामा भारतको कोलकोता पुगेका चिनियाँहरु को परिकार हो, टाङ्ग्रा । पछि यो खान्की कोलकोताको परिकारसँग फ्युजन गरिए, जो स्थानियवासीमाझ औधी लोकप्रिय भयो । कोलकोतामा बसोबास गर्ने चिनियाहरुको विशेष परिकार टाङ्ग्रा चाइनिज अहिले बबरमहलको वावर्ची : द रेष्ट्रो एन्ड बारले उपलब्ध गराउँदै आएको छ । जसरी उत्तरबाट चाउमिन, मम, थुक्पा हुँदै लाफिङसम्म नेपाली मेनुमा […]

स्वस्थ आहारका साथ वजन कम गर्नुका साथै मुटु रोग, मधुमेह लगायतको प्रयोगबाट समस्या समाधान हुने गर्छ । शरीरलाई सन्तुलित आहार दिनको लागि यो आवश्यक छ कि जे पनि खाइएको छ त्यसलाई नियन्त्रित तरिकाले खानुपर्छ । यस्ता खानाहरूमा सकारात्मक प्रभाव पार्ने मात्रामा मात्रै खाना खानुपर्छ । यस समस्याबाट बच्नको लागि, हामी तपाईंलाई केही खाद्य पदार्थहरूको बारेमा […]

हामीलाई अति मामुली लाग्छ, खानपानको कुरा । पोषिलो खानुपर्छ, ताजा खानुपर्छ, जैविक खानुपर्छ भनेर हामीले बुझेका छौं । कस्तो खाने वा के खाने भन्ने कुरामा उति द्विविधा छैन । बजारका प्याकेटबन्द वा प्रशोधित खाना खाइरहँदा पनि हामीलाई हेक्का हुन्छ कि, यस्ता खानेकुरा स्वास्थ्यमैत्री छैन । सकेसम्म जैविक, मौसमी, ताजा र पोषिलो खानेकुरा नै खानुपर्छ भन्ने […]

खान नपाएर भन्दा बढी खान नजानेर मर्छन् । स्वास्थ्यका लागि अस्पताल जति अपरिहार्य छ, त्यो भन्दा बढी खानपान । किनभने खाना नै रोगमुक्त बनाउने । त्यही खाना हो, रोगी बनाउन । खानालाई सही, सन्तुलित र स्वस्थ्यकर ढंगले खाइयो भने त्यसले निरोगी राख्छ । खानालाई जथाभावी खाइयो भने त्यसले शरीरलाई रोगको भण्डार बनाउँछ । सुन्दा अप्रिय […]

काठमाडौं । बागमतीको गल्छीबाट हरदम सुस्ताइरहने मन्द बतास, नागार्जुन डाँडामाथिबाट छरिएको घामको न्यानो, एकनासले गुञ्जिरहने सारंगीको पाश्र्व धुन, काँचको मझौला गिलासमा बाफ उड्दै गरेको तात्तातो चिया अनि आफ्नै आलोकमा मग्न दौंतरीहरु । आलोकनगरस्थित बागमती खोला–किनारको सन्ध्याकालीन कोलाज हो यो । ठ्याक्कै दुई वर्षअघि- बागमतीको सुसेली उदेकलाग्दो सुनिन्थ्यो । गाईबस्तुको गोठ, मलमूत्रको दुर्गन्ध र लुकीछिपी गाँजा […]

हाम्रो वातावरणमा विभिन्न प्रकारको विषाक्त पदार्थ उपस्थित छ । अनेकन प्रकारका खानपानले पनि हाम्रो शरीरभित्र यस किसिमको विकार पैदा गर्छ । साधारणतय हाम्रो शरीर तन्त्र यी विष संचयनलाई निष्काषित गर्न सक्षम हुन्छ । साथै एक दैनिक प्रक्रियाको रुपमा स्वतः निष्काषित पनि भइरहेको हुन्छ । यद्यपि जसरी ति विषाक्त तत्व एवं विकार शरीरबाट बाहिर निष्कासन हुनुपर्ने […]

खाना विभिन्न तरीकाले पकाइन्छ । कुनै खाना तारेर त कुनै उसिनेर पकाइन्छ । कुनै ग्रील गरिन्छ त कुनै हल्का फ्राई गरेर पकाइन्छ । खाना पकाउने तरीका पनि आ–आफ्नै हुन्छ । विभिन्न तरीकाले पकाउदा पनि कहिलेकाही जानेर वा नजानेर हामी खानामा भएको सम्पूर्ण पोषण तत्व सरक्षित गर्नमा असफल हुने गर्छौ । परिणामस्वरुप, स्वास्थ्यवर्दक तरीकाले खाना पकाउँदा […]

११ माघ, काठमाडौं । बाँसको गबुवा (ढुंग्रो)मा पकाइएको चियालाई बाँसकै जालीले छानेर बाँसकै कपमा कहिलै खानुभएको छ ? चिया मात्रै होइन, काठमाडौंमै हरियो बाँसमा राखेर पकाएको बिरयानीको स्वादसमेत चाख्न पाइन्छ । यसको लागि काठमाडौंको मैतीदेवीसम्म भने पुग्नैपर्ने हुन्छ । मैतीदेवीको सेतोपुलबाट रातोपुलतर्फ १०० मिटरजति अघि जाँदा दायाँतर्फ एउटा बाँसैबाँसले बनेको कटेज भेटिन्छ । झण्डै तीन […]

कस्तो खानपान गर्ने, कति गर्ने, कसरी गर्ने भन्ने कुराले हाम्रो स्वास्थ्य स्थिती निर्धारण गर्छ । त्यसैले खाना खाइरहँदा आफ्ना थालमा त्यही परिकार समावेश गरौं, जो स्वास्थ्यका लागि अपरिहार्य छ । आवश्यक छ । उपयुक्त छ । सुपाच्य छ । पोषणयुक्त छ । शुद्ध छ । संभव भएसम्म अनेक रंग तथा अनेकथरीका  फलफूल तथा सागसब्जीलाई खानामा […]

खिचडी मुख्य गरि चामल र दाल मिसाएर पकाइन्छ । यसमा मसलाको मात्रा धेरै कम राखिन्छ । यसलाई हामीले त्यत्तिकै सादा वा दहीसँग खान सक्छौं । यसको सेवनले हाम्रो शरीरलाई धेरै लाभ गर्ने भएकाले सबै डाक्टरहरुले बिरामी भएको बेलामा खिचडी खान सल्लाह दिन्छन् । साथै यसलाई आर्युर्वेदमा पनि महत्वपुूर्ण र जरुरी आहार मानिएको छ । यसमा […]

शरीरमा प्रयाप्त मात्रामा पानीको अभाव र अस्वस्थ खाद्य पदार्थको सेवनको कारण उमेर ढल्केको जस्तो देखिन्छ । उचित मात्रामा पोषक तत्वको कमीको कारण स्वास्थ्यमा हानिकारक हुनुको साथै छालाको चमक पनि हराउँदै गएको हुन्छ । धेरै जसो मानिसहरु आफु जवान देखिनको लागि शारीरिक अभ्यास गरिरहेको हुन्छ । कपाल देखि लिएर छाला सम्म हरेक कुरामा ध्यान दिइरहेको हुन्छ […]

लामो आयु बाँच्नेहरुले भन्ने गरेका छन्, थोरै खाउँ, धेरै बाँच । हाम्रा धर्मशास्त्रहरुमा उल्लेख छ, अल्पहारी हुनुपर्छ । अर्थात धेरै खानेकुरा खाने मानिस रोगी र चाँडो बुढो हुन्छ । यो तथ्य त विज्ञानले समेत पुष्टि गरिसकेको छ । यी सबैको निष्कर्ष के भने, शारीरिक स्वास्थ्यका लागि खाना अनिवार्य आवश्यक्ता हो । तर, त्यही खाना सही […]

आहार, निन्द्रा वा ब्रम्हाचर्य । यो मानव जीवनको तीन आधार स्तम्भ हो । यसमा आहार एक महत्वपूर्ण स्तम्भ हो । आहार के हो ? यसको बयान गर्दै महर्षि चरकले भनेका छन्, ‘अन्न–नलीद्वारा जुन पदार्थ आमाशयमा पुग्छ । र, त्यो हाम्रो शरीरमा धातुको पोषण, रक्षण र क्षतिपूर्ति गरेर जीवन–प्रक्रियालाई संयमित राख्छ । त्यही आहार हो ।’ […]

स्मरणशक्ति विकासका लागि हाम्रो जीवनशैली, खानपानको खास भूमिका हुन्छ । जब शारीरिक स्वस्थ्य ठीक हुन्छ, शरीर चुस्त र तन्दुरुस्त हुन्छ । स्मरण शक्ति तेज हुन्छ । खराब जीवनशैलीलाई त्याग्नैपर्छ, स्मरण शक्ति ह«ास हुनबाट बचाउनका लागि । योग, ध्यान, प्राणायम यस्तो विधी हो, जसले मस्तिष्कको कार्य संचालनलाई सही राख्छ । त्यसैले योग, ध्यान र प्राणायमलाई दैनिक […]

दुध आफैमा स्वादिलो हुन्छ । कतिले त्यसलाई थप स्वादिलो बनाउन चिनी मिसाउँछन् । मह मिसाउँछन् । सबैभन्दा राम्रो काइदा चाहि के भने, दुधमा सख्खर मिसाउनुपर्छ । यसरी सख्खर मिसाइएको दुधमा धिक मात्रामा सुक्रोज, ग्लुकोज, खनिज तरल र पानी हुन्छ । यसका साथै क्याल्सियम, फस्फोरस, फलाम र तामा पनि राम्रो मात्रामा पाइन्छ । तातो दुधसँग सख्खर खानु […]

काठमाडौं । कोभिड १९ ले मानव शरीरलाई रोगसँग लड्न सक्ने रोग प्रतिरोधी क्षमता (इम्युनिटी पावर) लाई कमजोर बनाइदिन्छ । कोभिड-१९ले रोग प्रतिरोधी क्षमतालाई कमजोर मात्र बनाएको छैन, विश्वव्यापी खाद्य असुरक्षालाई समेत बढावा दिइरहेको छ। खाद्य विज्ञहरूले भनेका छन् । ‘अस्वस्थ खानपानका कारणले एकातिर कुपोषण बढ्दै गएको छ भने अर्कोतिर आहारसँग सम्बन्धित बिरामीहरूको संख्या बढ्दो छ […]

सतब्दी पुरानो खाँटी राणाकालिन घरमा बसेर, तिख्खर दार्जिलिङ स्वादको मःम खानुहुन्छ ? त्यसो हो भने तपाईं गहनापोखरी पुग्नुपर्छ । लिच्छवीकालिन विरासत आफैसँग समेटेर बसेकोे हाँडीगाउँ र गहनापोखरीको कथा एकछिन थाँती राखौं । यो ऐतिहासिक थलोमा पुगेपछि तपाईं नाम्गेल चोकतर्फ मोडिनुपर्छ । त्यहाँ भेटिन्छ, निम्बु क्याफे, रेष्ट्रो एन्ड बार । यो रेष्टुरेन्टको विशेषता के भने, तपाईं […]

शरीरमा प्रयाप्त मात्रामा पानीको अभाव र अस्वस्थ खाद्य पदार्थको सेवनको कारण उमेर ढल्केको जस्तो देखिन्छ । उचित मात्रामा पोषक तत्वको कमीको कारण स्वास्थ्यमा हानिकारक हुनुको साथै छालाको चमक पनि हराउँदै गएको हुन्छ । धेरै जसो मानिसहरु आफु जवान देखिनको लागि शारीरिक अभ्यास गरिरहेको हुन्छ । कपाल देखि लिएर छाला सम्म हरेक कुरामा ध्यान दिइरहेको हुन्छ […]