अनुशासन भनेको आफ्नो जीवनलाई सही र सार्थक ढंगले अगाडि बढाउने मार्गचित्र हो । यसैको परिधी र सीमाहरुमा रहेर हामी आफुलाई राम्रो बाटोमा हिँडाउने प्रत्यन्न गर्छौं । तर, हामीलाई लाग्छ, अनुशासन भनेको अरुको लागि राम्रो गरिदिने कार्य जस्तो लाग्छ । अर्थात अरुको अगाडि आफु सभ्य, शिक्षित देखाउनका लागि हामीले गर्ने अभ्यास नै अनुशासन हो भन्ने लाग्छ […]

तपाईंंलाई धेरै जाडोको अनुभव हुन्छ भने यसको कारण तपाईंंको स्वास्थसँग सम्बन्धित हुनसक्छ । जाडो मौसममा सबैलाई जाडोको महसुस हुनु स्वभाविक नै हो । तर, यदि यही जाडो तपाईंंको शरीरमा हाबी हुन थाल्यो अथवा तपाईंलाई दिनहुँको काम समेत गर्न नसक्ने गरेर जाडो लाग्छ भने तपाईंंको स्वास्थ स्थिति असामान्य छ भन्ने कुरा बुझ्नुपर्छ । विशेष गरेर तपाईंंको […]

हामीकहाँ अधिकांश नेता-मन्त्री रोगी छन् । उनीहरुकै उपचारका लागि राज्यको ढुकुटीबाट करोडौं खर्च गरिन्छ । उनीहरु उपचारका लागि भन्दै विदेश सयर गरिरहन्छन् । सामान्य अवस्थामा भोग-विलास र ऐश-आरममा लिप्त हुने र रोग लागेपछि राज्यकोषबाट उपचार गर्ने प्रवृत्तिले जरा गाडेको छ । कतिपय मुलुकका नेता-मन्त्री भने आफुलाई सधै स्वस्थ्य, तन्दुरुस्त र फुर्तिलो राख्छन् । ऐश-आरम, भोग […]

यम पञ्चकको पाँचौं दिन देश तथा विदेशमा भाइटीका मनाउने गरिन्छ । दिदीबहिनीले दाजुभाइको दीर्घायुको कामना गर्दै मनाइने यो पर्वको अन्तिम दिन अर्थात् कात्तिक शुक्ल द्वितीयाको दिन यो पर्व मनाउने गरिन्छ । यो दिनको महत्वलाई बुझाउन विभिन्न किसिमका पौराणिक किंवदन्ती एवं ऐतिहासिक कथाहरु सुन्ने गरिएको छ । एउटा पौराणिक कथा अनुसार परापूर्व कालमा कात्तिक शुक्ल द्वितीयाको […]

गलामा सायपत्री र मखमलीको माला । निधारमा सप्तरंगी टिका । र, शिरमा ढाका टोपी । आहा कति सुहाउँछ ? नेपाली ठाँटमा सजिएका दाजुभाई देख्दा चेलीको मन उमंगित हुँदो हो । ढाका टोपी हाम्रो आफ्नै चिनारी हो । आफ्नो गौरव हो । यो केवल शिर ढाक्ने बस्त्र मात्र होइन । नेपाली समाजमा ढाका टोपीको आफ्नै विशिष्ठ […]

खानपिनका लागि प्रकृतिले हामीलाई अनेकौं परिकारह दिएको छ । ती परिकारहरुमा पनि हामीले विभिन्न स्वाद तयार पारेर आफ्नै किसिमको खाना बनाउने गरेका छौं । एकातिर प्रकृतिले दिएको स्वादलाई जस्ताको त्यस्तै आश्वाधन गर्न हाम्रा केही फलफूलहरु तयार छन् भने कृतिम स्वाद बनाएर पनि यावत किसिमका खानाहरु खाने गरिन्छ । सभ्यताको सुरुवातमा सबै कुराहरु काँचै खाने चलन […]

शरीरमा एक प्रतिशतमात्र पनि पानी कम भयो भने ज्यान जोखिममा पर्न सक्छ । कसरी ? आउनुस् जानकारी लिउँः वैज्ञानिक अनुसन्धानहरुका अनुसार एउटा व्यक्ति खानाबिना एक हप्तासम्म जीवित रहन सक्छ, तर पानीबिना ५ दिनभन्दा बढी जीविन रहन सक्दैन । मानिसको शरीरमा एक प्रतिशत मात्रै पानीको कमी भयो भने उसलाई प्यास लाग्न थाल्छ । ५ प्रतिशतसम्म कमी […]

काठमाडौं । नेपालीहरुको ७२ वर्षे औसत आयु पार गरेर सत्यमोहन जोशी सय वर्ष कटिसकेका छन् । हामी नेपालीका निम्ति सय वर्ष बाँच्नु एक दूर्लभ अवसर हो । संस्कृतिविद् जोशी सय वर्षको उमेरमा पनि निरोगी छन् । यस्तो लाग्छ, उनमा अझैसम्म युवा जोश, उर्जा र जाँगर ज्यूँको त्यूँ छ । आखिर यत्तिका उमेरसम्म उनी कसरी स्वस्थ […]

दशैं आउँदैछ । दशैंमा आफन्त, इष्टमित्र, नातेदार हाम्रो घरमा अतिथि बनेर आइपुग्छन् । यसैगरी हामी पनि मान्यजनको घरमा पाहुना लाग्न पुग्छौं । भ्रमण वर्ष पनि सुरु हुँदैछ, आगमी बर्षदेखि । यसक्रममा पनि हामीले देश-विदेशका आगन्तुकलाई स्वागत गर्नेछौं । किनभने उनीहरु हाम्रा अतिथी हुन् । पाहुना हुन् । त्यसो त नेपाली संस्कृति अनुसार हाम्रालागि सधैंभरी अतिथि […]

दशैं नजिकिँदैछ । सामाजिक सद्भाव र उमंगको यो पर्वसँग विभिन्न सांस्कृतिक, धार्मिक पक्ष जोडिएको छ । दशैं खासगरी असत्यमाथि सत्यको जीत हुन्छ भन्ने प्रतीकात्मक सन्देशसँगै मनाइन्छ । यतिबेला शक्तिकी देवी दुर्गाको पूजा गरिन्छ । दुर्गाले समग्र नारी शक्तिको समेत प्रतिनिधित्व गर्ने धर्मशास्त्रमा उल्लेख पाईन्छ । यसै मेसोमा यहाँ नारीको ९ गुणबारे चर्चा गरिएको छ । […]

रिमाको होमवर्क कपी देखेर उनकी आमाले उनलाई पिटिन् । रिमाको कपीका लगभग सबै पेजमा शिक्षकले पढाइसम्बन्धी गुनासो गरेका थिए । लगभग हरेक विषयको त्यस्तै हालत थियो । त्यही देखेपछि रिमाकी आमा रिसाएकी थिइन् । ‘आजबाट घरभन्दा बाहिर हिँडडुल गर्न बन्द, कोठाभित्रै बसेर पढिराख्ने,’ भन्दै रिमाकी आमा रिसाउँदै आफ्नो काम गर्न थालिन् । रिमा पनि आमाको […]

तपाईंलाई कुनै अप्रत्यासित खुसी मिल्यो ? यो खुसीको कुरा सबैभन्दा पहिले कसलाई सुनाउनुहुन्छ ? के तपाईंसँग आफ्नो खुसी बाढ्ने साथी छन् ? मानौं तपाईं कुनै समस्यामा नराम्ररी फस्नुभयो । यस्तो अवस्थामा तपाईंलाई कसैप्रति भरोसा छ, जसले यो समस्याबाट पार लगाइदिन सक्छ भन्ने लाग्छ ? तपाईंको मनमा औडाह भयो, उकुसमुकुस भयो । मनको यो दुःख पोख्नका […]

यसपटकको तीजले हामीलाई छपक्कै छोपिसकेको छ । शहर-बजारमा दर खान हिँडेका दिदी-बहिनीहरु प्रसस्त भेटिन थालेका छन् । यही सोमबार मनाइने हरितालिका तीजले हिन्दू महिलाहरुमा एक प्रकारको उत्साह र उमंग छाएको छ । यतिबेला गाउँदेखि शहरसम्म तीजकै चर्चा छ । रेडियो, टेलिभिजनदेखि यूट्यूबसम्म तीजका गीतहरु घन्किरहेका छन् । भदौ लागेपछि दर खाने कार्यक्रम पनि बाक्लिन थालेका […]

आयुष केसी मेरो कान्छो सन्तान हुन् । उनीभन्दा ठूला दुई दिदी छन् । आज आयुश केसीलाई धेरैले चिन्छन् । फोटो खिचौं भन्छन् । बाटोमा हिँड्दा फर्केर हेर्छन् । हाँस्छन् । राति पनि उसको फोन आउँछ । आफ्नो गर्भबाट जन्माएको बच्चा यसरी सबैको प्यारो हुँदा हाम्रो मन गदगद् हुन्छ । अहिले १३ बर्ष पूरा भएर १४ […]

कुनै समय काठमाडौं (कान्तिपुर) को सौन्दर्यवाट मोहित भएर आदिकवि भानुभक्त आचार्यले अलकापुरी नगरी कविता लेखेका थिए । यो अलकापुरी नगरी वास्तुशिल्पको शहर हो । यसलाई ‘मन्दिरै मन्दिरको शहर’ पनि भनियो । ४०० ईशापूर्व पुरानो किरात सभ्यतालाई अझैपनि आफ्नो गर्भमा समेटेर बाँचेको यो शहरले आधुनिकतालाई पनि आत्मसात गर्दै गएको छ । अहिले मन्दिरै मन्दिरको यो शहरमा […]

भगवान बुद्धले भनेका छन्, ‘हरेक बिहान मानिसले एक नयाँ जन्म लिन्छ ।’ त्यसैले हरेक दिन तपाईको निम्ति विशेष हो । हरेक दिनले तपाईका लागि उत्तिकै चुनौती र अवसर लिएर आएको हुन्छ । त्यसैले वर्तमानको क्षणलाई कसरी अर्थपूर्ण बनाउने भन्ने कुरामा ध्यान दिनुपर्छ । भनिन्छ, दिनको सुरुवात हाँसी-खुसी सुरु गरियो भने मनभित्र सकारात्मक भाव जागिरहन्छ । […]

परिवर्तिन जीवनशैली र स्वास्थ्यमा ध्यान नदिँदा कैयौँ प्रकारका स्वास्थ्य समस्या हुन्छन् । त्यसमा पनि एउटा यस्तो प्राणघातक रोगले धेरैलाई सताउन थालेको छ जसलाई एड्सभन्दा पनि खतरनाक मान्न थालिएको छ । विश्व स्वास्थ्य संगठनको अनुसन्धानले विश्वमा एड्सभन्दा बढी मानिसको मृत्यु हेपाटाटिस बीको कारण भइरहेको बताउँछ । शरीरमा एचबिभी भाइरस फैलिएपछि यो रोग लाग्ने गर्छ । यो […]

यसमा दुई मत छैन कि हरेक मानिस जीवनमा सुखी र खुसी रहन चाहन्छन् । तर, यस्तो चाहना सबैको पूरा हुँदैन । धेरै मानिसहरु कुनै न कुनै कुरामा असन्तुष्ट हुन्छन् । आफूले चाहेको जस्तो नहुँदा वा कुनै काममा असफलता भोग्दा मानिसलाई आफ्नो जीवनै बेकार पनि लाग्नसक्छ । लगातारको असफलता भोगेका मानिसहरुमा त अत्यधिक नकरात्मक सोच उत्पन्न […]

पछिल्लो समय धेरैलाई युवा अवस्थामै उच्च रक्तचापको समस्या देखिन थालेको छ । जसलाई योङ हाइपरटेन्सन भन्ने गरिन्छ । ठूलो समस्याका रुपमा देखा परेको यो रोग बोकेर अस्पताल पुगेका युवालाई चिकित्सकले वास्तविकता बताउदा पनि उनीहरुले विश्वास नगर्ने अवस्था छ । के हो योङ हाइपरटेन्सन ? यो बुझ्नका लागि हामीले रक्तचापबारे जानकारी लिन आवश्यक हुन्छ । रगत […]

तिहार खुसीयाली र उज्यालोको पर्व हो । यो पर्वको धेरै आकर्षक र सुन्दर पक्षहरु छन् तर यसको केही नराम्रा पक्षहरु पनि छन् । धेरै मानिसहरुले खुसीयालीको यो उत्सव मनाउन पटाका पड्काउने गर्छन् जसले विषालु धुँवा वायुमण्डलमा फैलन्छ र वातावरणलाई नै विषाक्त बनाइदिन्छ । यस्तो धुँवाले दमका रोगीहरुलाई नोक्सान पुर्याँउछ । बच्चा, वृद्धवृद्धा जवान सबै उमेरका […]

झिलिमिली उज्यालो बत्तिहरु, आँगनमा मगमगाँउदै फूलेका सयपत्री र मखमली फूल, सेलरोटी लगायत विभिन्न प्रकारका स्वादिला मिठाईहरु तथा देउसी भैलोको रोमाञ्चक नाचगानमा मात्रै तिहार पर्वको परिचय सीमित छैन् । हिन्दू धर्मावलम्बीहरुले हर्षोल्लासपूर्ण रुपमा मनाउने तिहार दशैं सकिए लगत्तै आँउछ । कात्तिक कृष्ण त्रयोदशी देखि कात्तिक शुल्क द्वितीया तिथिसम्म गरि पाँच दिन मनाइने यस पर्वमा प्रकृति र […]