प्राकृतिक रूपमा एक अर्काबाट अलग भए पनि पुरुष र महिलासँगसँगै जीवन बिताउने सारथिहरु हुन् । महिला र पुरुषबाट नै परिवार र सम्बन्ध कायम हुन्छ । तर तिनीहरूको चाहनाहरू फरक हुन्छन् । एक सफल सम्बन्धको लागि दुवैलाई उनीहरूको पार्टनरले उनीहरूबाट के चाहन्छ भनेर जान्नु आवश्यक हुन्छ । दम्पतीहरु एक अर्काबाट के चाहन्छन् ? पुरुष– यस्तो होस् […]

१६ असार, काठमाडौं । झण्डै ११ महिनाको सांस्कृतिक प्रस्तुतिपछि असार कृष्ण अष्टमी अर्थात् बिहीबार भक्तपुरका नवदुर्गा गणको एउटा ‘लाइफलाइन’ सम्पन्न हुँदैछ । नवदुर्गा गणले प्रयोग गर्ने मुकुटलाई ब्रहृमायणीमा विसर्जन गरेर यो वर्षको नवदुर्गा नाच सम्पन्न हुन लागेको हो । घण्टाकर्ण चतुर्दशीको दिन नवदुर्गा गणले प्रयोग गर्ने मुकुटलाई विधिपूर्वक प्राणप्रतिष्ठा गरेपछि त्यसमा देवता प्रविष्ट हुन्छन् भन्ने […]

नेपाली तन्नेरीको लोभलाग्दो श्रम गन्तव्य, दक्षिण कोरिया । तर, दुईबीचको नाता यतिमा मात्र सीमित छैन । कोरियन सिनेमा, संगीत र फेसनले पनि नेपालका किशोरपुस्तालाई लोभ्याइरहेको छ, बाँकी विश्वलाई झैं । कोरियन फिल्म ‘प्यारासाइट’ले ओस्कारसम्मको सुनौलो यात्रा तय गर्नुअघि नै नेपालमा कोरियन शृङ्खला र फिल्मको प्रभाव प्रगाढ बन्दै गएको थियो । त्यससँगै कोरियन फेसनले तन्नेरी पुस्तालाई […]

१२ असार, काठमाडौं । नरेन्द्र महर्जन, किलागल टोललाई कंक्रिटको शहरबाट परिवर्तन गरेर सांस्कृतिक टोलको रुपमा पुरानै विरासत कायम गर्न चाहन्छन् । जहाँ फेरि पनि धाः बाजाको धुनसँगै स्थानीयले थकान् मेटून्, खः प्याखंःमा नाच्ने नर्तक र नर्तकीको चालसँगै आगन्तुकहरुलाई मोहनी लागोस् । तर उनको यो सपनाको किलागः धेरै पर पुगिसकेको छ । किलागः कुनै समय एउटा […]

वैशाख शुक्ल पक्ष पञ्चमी अर्थात् आइतबार आदि शंकराचार्य जन्मजयन्ती । पूर्वीय दर्शनका एक विशिष्ट व्यक्तित्वको रूपमा आठौं शताब्दीको अन्तिमतिर भारतमा जन्मिएका उनी वेदान्त दर्शनको शांकर भाष्यका प्रणेता हुन् । आदि गुरु शंकराचार्यको जन्मको विषयमा एक मत पाइँदैन । कतिपय इतिहासकारहरूले उनी सातौं शताब्दीको अन्तिम तिर भारतमा जन्मिएको भन्ने एकाथरीको मत छ भने अर्कोतर्फ आठौं शताब्दीको […]

अहिले अधिकांश बालबच्चा आफ्ना आमाबुवासँगै छन् । उनीहरुको नियमित पढाई छुटेको छ । घरबाहिर हिँडडुल गर्ने, घुम्ने, खेल्ने अनुकुलता छैन । यस्तो अवस्थामा उनीहरुको लागि अभिभावक नै शिक्षक र घर नै विद्यालय हुनसक्छ । अभिभावक र आफ्नो घरबाट उनीहरु जीवनोपयोगी कुराहरु आर्जन गर्न सक्छन् । परिस्थितीसँग जुध्न सधैभरी खुशी हुनु जत्तिको राम्रो अरु के होला […]

बालबालिकाले जब कुनै राम्रो काम गर्छ, तब उनीहरुलाई थप प्ररणा दिन उपहार दिने गरिन्छ । परिक्षामा उत्कृष्ट अंक हासिल गरेमा वा कुनैपनि क्षेत्रमा प्रगति गरेमा उनीहरुलाई उपहार दिइन्छ । यसैगरी जन्मदिन, नयाँ बर्ष, क्रिसमस जस्ता विशेष अवसरहरुमा पनि उपहार दिने चलन छ । यसरी उपहार दिएपछि उनीहरु खुसी हुन्छन् । खुसी मात्र होइन, उनीहरु राम्रो […]

सायदै यस्ता चाड होलान्, जसमा थरीथरी रंग पोतिएको होस् । हरेक चाडपर्वको आ–आफ्नै विशेषता र विधी विधान हुन्छन् । आस्था र विज्ञानको सन्तुलन हुन्छ । परम्परा र आधुनिकताको फ्युजन हुन्छ । तर, तिहार वा दिपावली जस्तो विविधता अरु कुनै चाडपर्वमा छैन । तिहार धन–ऐश्वर्यकी देवी लक्ष्मीको पूजा–उपसना गर्ने पर्व । दियो–बत्ती र झिलिमिलीको पर्व । […]

काठमाडौं । भारतीय पौराणिक दृष्टिकोणबाट हेर्दा धन्वन्तरि स्वास्थ्य वा आयुर्वेदका देवताको रूपमा चिनिन्छ । प्राचीन साहित्य वेदमध्ये पनि अथर्व वेदको उपवेदको रूपमा रहेको आयुर्वेदको सिर्जना गर्ने श्रेय पनि कतिपयले उनलाई नै दिएका छन् । पछि उनकै आशीर्वाद लिएर चरक, सुश्रुत जस्ता ऋषिहरूले विभिन्न संहिताहरूको रचना गरे भन्ने कतिपय शास्त्रको मान्यता छ । तिनै उपचार, स्वास्थ्य, […]

भैलिनी खेल्नेहरु आउँछन् र भाका हाल्न थाल्छन्, ‘हरियो गोबरले लिपेको, लक्ष्मीपूजा पूजा पूजेको ।’ देउसी खेल्नेहरु आउँछन् र भट्याउन थाल्छन्, ‘आहै झिलीमिली झिलिमिली, आहै बत्तीको झिलिमिली ।’ यसबाटै के संकेत मिल्छ भने तिहारमा घर–आँगन सफा गर्ने, सजाउने, दियो–बत्ती बाल्ने, लक्ष्मी पूज्ने । धार्मिक मान्यता छ, औंसीको यो रातमा घरलाई सफासुग्गघर बनाइयो भने, फूलहरुले सजाइयो भने, […]

काठमाडौं । कुनै बेला पर्यटकको आउजाउ भइरहने काठमाडौं उपत्यकाका तीनवटा दरबार क्षेत्रको आसपासमा आफ्नो कला कोर्नेहरू यतिबेला फुर्सदिला छन् । आकर्षक झ्याल ढोका, तोरण र टुँडालहरूमा आफ्नो कला खोप्नेहरूदेखि घरको झ्याल ढोका हुँदै इन्टेरियर डिजाइन गर्नेहरु समेत यतिबेला पुरानो दिनको पर्खाइमा बसिरहेका छन् । समग्रमा कालीगढ र डिजाइनरहरु कोभिडका कारण गरिएको पहिलो चरणको लकडाउन सुरु […]

आदिवासीहरु प्रकृतिका उपासकहरु हुन् । उनीहरुको हरेक गतिविधि पूर्ण रुपमा वातावरणमैत्री हुनेगर्छ । चाहे त्यो नेपाली आदिवासीहरुको होस् या त नेपाल बाहिरका आदिवासीहरु समेत । नेपाली उच्च हिमाली भेगका तामाङ जातिको अधिकांश संस्कारहरु प्रकृतिपूजनसँग जोडिएको छ । केवल तामाङमात्रै होइनन् । हरेक आदिवासीहरुले पुज्ने भगवानहरु प्रकृतिकै अर्काे नामहरु हुन् । नदीलाई भगवान मान्ने हाम्रो संस्कार […]

१८ वर्षसम्म चलचित्रमा स्थापित हुन संघर्ष गर्दाका दिनहरुमा तालिबसाह होशिनीलाई कहिलै लागेको थिएन, कुनै दिन शरणार्थी शिविरमा कहालीलाग्दो संघर्षको कथा कोरिने छ भन्ने । फिल्मी रसरंगको त्यो जीवन बिताएका होशिनीको लागि एउटा नारकीय दु:खको रिहर्सल हुँदैछ ग्रिसको लेसबोस टापुमा । लामै समय चलचित्रमा विभिन्न रोलमा रहेपनि उनलाई यो चलचित्र होइन भन्ने थाहा छ । तर, […]

वालुवाटारको पूर्वी गेटबाट रसियन राजदुतावासबाट केही अगाडि बढेपछि भेटिन्छ, हिमालयन जाभा । हिमालयन जाभालाई दाँया पारेर भित्र मोडिएपछि तपाईं एउटा रेष्टुरेन्टको सम्मुखमा पुग्नुहुनेछ । रेष्टुरेन्ट हो, इलिमेन्ट्स । गजब कुरा सुनाइहालौं, रेष्टुरेन्टको साजसज्जामा आधुनिक र प्राचिन शैलीको आकर्षक समायोजन छ । परम्परागत नेपाली शैलीमा कुँदिएका काठको खम्बा, बार्दली । आवरणमा आधुनिक संरचना । सुरुमा त […]

पछिल्लो समय शहरी क्षेत्रको व्यस्त जीवनशैली, अभ्यास र योगाभ्यासमा आएको कमीका कारण धेरै जना उच्च रक्तचाप जस्ता समस्याहरुबाट गुज्रने गरेका छन् । शहरी क्षेत्रको मुख्य समस्याको रुपमा रहेको वायु प्रदूषणको समस्या आदिका कारणले उच्च रक्तचापका समस्याहरु प्रतिवर्ष बढ्दो मात्रामा रहेको विभिन्न तथ्यांकहरुले देखाएको छ । धुलिखेल अस्पतालको आन्तरिक औषधि विभागको लागि गरिएको अध्ययनले नेपालको साना […]

सामान्यतयाः मोदनाथ प्रश्रितलाई चिन्नेमान्छेमध्ये अधिकांशले उनको मार्क्सवादी चिन्तन र साहित्यमा समेत कम्युनिष्ट विचारधाराको माध्यमबाट चिन्ने गर्छन् । आयुर्वेद विज्ञानका जानकार एवं विचारमा मार्क्सवादी विचार धारा बोक्ने उनी उनी यो दुई पक्षलाई जोड्नको लागि कठिन हुने गरेको सुनाउँछन् । दैनिक योगा र प्राणायामबाट मात्रै आफ्नो जीवनको सुरुवात गर्ने प्रश्रित आफू भगवानलाई अन्धोरुपमा भक्ति गर्ने र सधैं […]

खानपिनको बानीको आधारमा मानिसहरु दुई प्रकारका हुन्छन्, शाकाहारी तथा मांसाहारी । यद्यपि, अचेल एउटा नयाँ शब्द निकै प्रचलनमा छ, भेगन । भेगन आहारमा पूर्ण रुपले केवल फल तथा सब्जिहरु मात्र समावेश हुन्छन् । भेगन डाइटलाई पछ्याउने व्यक्तिहरु दूध तथा दूधबाट बनेका उत्पादनहरु समेत सेवन गर्दैनन् । आज विश्वभरीमा भेगन मानिसहरुको संख्या उल्लेखनिय छ । सेलिब्रेटीहरुकाबीच […]

मस्तिष्काघात पूर्व संकेतहरु बिना नै शरीरमा आक्रमण गर्ने प्राणघातक रोग हो । चिकित्सकहरु मादक पदार्थ सेवनपछि दिमागलाई भार पर्ने काम गर्नाले मस्तिष्काघात जस्ता डरलाग्दा रोगहरु लाग्ने गरेको बताउँछन् । छ दशकभन्दा धेरै चिकित्सा क्षेत्रमा बिताएका डा. दिनेशनाथ गंगोलले पक्षघात र मस्तिष्काघात जस्ता समस्याहरु धुम्रपान र मध्यपानको सेवनपछि दिमागलाई भार पर्ने काम गर्दा हुने बताए । […]

तपाईंंलाई धेरै जाडोको अनुभव हुन्छ भने यसको कारण तपाईंंको स्वास्थसँग सम्बन्धित हुनसक्छ । जाडो मौसममा सबैलाई जाडोको महसुस हुनु स्वभाविक नै हो । तर, यदि यही जाडो तपाईंंको शरीरमा हाबी हुन थाल्यो अथवा तपाईंलाई दिनहुँको काम समेत गर्न नसक्ने गरेर जाडो लाग्छ भने तपाईंंको स्वास्थ स्थिति असामान्य छ भन्ने कुरा बुझ्नुपर्छ । विशेष गरेर तपाईंंको […]

यम पञ्चकको पाँचौं दिन देश तथा विदेशमा भाइटीका मनाउने गरिन्छ । दिदीबहिनीले दाजुभाइको दीर्घायुको कामना गर्दै मनाइने यो पर्वको अन्तिम दिन अर्थात् कात्तिक शुक्ल द्वितीयाको दिन यो पर्व मनाउने गरिन्छ । यो दिनको महत्वलाई बुझाउन विभिन्न किसिमका पौराणिक किंवदन्ती एवं ऐतिहासिक कथाहरु सुन्ने गरिएको छ । एउटा पौराणिक कथा अनुसार परापूर्व कालमा कात्तिक शुक्ल द्वितीयाको […]

गलामा सायपत्री र मखमलीको माला । निधारमा सप्तरंगी टिका । र, शिरमा ढाका टोपी । आहा कति सुहाउँछ ? नेपाली ठाँटमा सजिएका दाजुभाई देख्दा चेलीको मन उमंगित हुँदो हो । ढाका टोपी हाम्रो आफ्नै चिनारी हो । आफ्नो गौरव हो । यो केवल शिर ढाक्ने बस्त्र मात्र होइन । नेपाली समाजमा ढाका टोपीको आफ्नै विशिष्ठ […]