मानौं तपाईं चुरोटको अम्मली हुनुहुन्छ । फुर्सदको क्षण कटाउन होस् वा कामको दिक्दारीबाट उम्कन, चुरोट तान्नुहुन्छ । क्षण क्षणमै चुरोटको तलतल लाग्छ । के तपाईं सधैभन्दा कम चुरोट सेवन गर्न सक्नुहुन्छ ? दिनमा चार–पाँच पटक चुरोट सेवन गरिरहनुभएको छ भने यसको संख्या दुई वा एकमा झार्न सक्नुहुन्छ ? यसैगरी अर्को दिन एक, त्यसपछि दुई दिनमा […]

खराब दिनचर्या, खराब खानपान, खराब सोच चिन्तनले हामीलाई बुढ्यौलीमा पु¥याउँछ । मानिसको स्वास्थ्य विग्रनुमा सबैभन्दा महत्वपूर्ण हात स्वयंको हुन्छ । खाने, सुत्ने र व्यायाम गर्ने समयको व्यावस्थापन गर्न नसक्दा कम उमेरमै हृदयघातजस्तो समस्याको शिकार हुनुपर्छ । मुटु रोग, स्ट्रोक जस्ता समस्याको जड हाम्रै खराव जीवनशैली हो । युवाहरुमा हृदयघातको समस्या हुने कारण यही हो । […]

किन मान्छेको निद्रा बिथोलिँदैछ ? यसमा खराब जीवनशैली मुख्य कारण बनेको छ। केही समयअघि निद्राकै सम्बन्धमा एक सर्वेक्षण भएको थियो । जसअनुसार खासगरी यी पाँच कारणले निद्रा बिथोलिने देखिन्छ। चिन्ता, तनाव (५४ प्रतिशत), पर्यावरण (४० प्रतिशत), कार्य वा विद्यालयको सेड्युल (३७ प्रतिशत), मनोरञ्जन (३६ प्रतिशत) र स्वास्थ्य कारण (३२ प्रतिशत) छ । निद्रा एक औषधि […]

गर्भावतीहरुको एउटै कामना हुन्छ, आफुले जन्माउने शिशु स्वस्थ र तन्दुरुस्त होस् । तर, कहिले काहीँ नसोचेको नतिजा आउँछ । गर्भबाट शिशुमा केही शारीरिक समस्या लिएर जन्मन्छन् । र, यसो हुनुमा गर्भावस्थामा गरिने कतिपय लापरवाही हुनसक्छ । चिकित्सकहरुका अनुसार गर्भावस्थाको क्रममा भएका सानो भन्दा सानो गल्तीले पनि शिशु अस्वस्थ हुन सक्छन् । पर्याप्त पौष्टिक आहार नलिनाले, […]

समान्यत महिनावरी चक्र निश्चित अवधिमा हुने गर्छ । कसैलाई २८ दिनमा त कसैलाई ३२ दिन । यस अवधि भित्र नियमित रुपमा महिनावरी भएमा त्यसलाई सामान्य मानिन्छ । तर, सबैको हकमा यस्तो हुँदैन । कतिपयको महिनावरी चाडै हुने वा ढिलो हुने भइरहन्छ । यस किसिमको अनियमित महिनवरीको एकमात्र कारण छैन । यसमा शारीरिक वा मानसिक स्वास्थ्यदेखि […]

मासिक श्रावको बेला सबैको निम्ती स्यानिटरी प्याड सहज उपलव्ध हुँदैन । खासगरी शहरी वा सुगम क्षेत्रमा सजिलै पाइएपनि कति ग्रामिण भेगमा यसको अभाव हुन्छ । हुन त स्यानिटरी प्याड सुरक्षित र आरमदायक मानिन्छ । यसको प्रयोग पनि सजिलो एवं छरितो हुन्छ । तर, जहाँ स्यानिटरी प्याडको अभाव हुन्छ, त्यहाँ पुरानो कपडा प्रयोग गर्ने गरिएको छ […]

महिला र पुरुष एकै भनेपनि शारीरिक हिसाबले महिलाहरु केही संवेदनशिल हुन्छन् । जीवनको हरेक चरणमा उनीहरुले केही जटिलता र पीडा झेल्नुपर्ने हुन्छ । जस्तो कि, किशोरवयमा पुग्न नपाउँदै उनीहरुमा महिनावरी सुरु हुन्छ । महिनावरीको सुरुवातमा डर, लाज र दुखाई एकसाथ सहनुपर्ने हुन्छ । यो क्रम हरेक महिनाजसो दोहोरिनेगर्छ । विवाहपछि उनीहरु गर्भवती हुन्छन् । गर्भावस्थाको […]

‘हार्ट ब्लकेज’ हुनुमा केही कारण छन् । त्यसमा मूलत खराब जीवनशैली नै हो । आफ्नो भान्साको खानेकुरा भन्दा बाहिरको खाने बानी, राती अबेर खाना खाने बानी, व्यायाम नगर्ने प्रवृत्ति, तनाव आदि मुटुको रोगका लागि जिम्मेवार मानिन्छ । अहिले बुढ्यौलीमा मात्र होइन, युवा उमेरमै मुटु रोगले धेरैलाई ग्रस्त बनाउँदै लगेको छ । के हो हार्ट ब्लकेज […]

कुनैबेला उच्च रक्तचाप बुढ्यौलीको रोग भनिन्थ्यो । अहिले युवा वा किशोरपुस्ता  समेत उच्च रक्तचापबाट ग्रस्त छन् । खासगरी खराब जीवनशैली एवं खानपानको कारण उच्च रक्तचापले युवापुस्तालाई सताउँदै गएको छ । अनियमित दैनिकी, शारीरिक निक्रियता, चिल्लोचाप्लो खानेकुरा, मदिरा सेवन, तनाव आदिका कारण उच्च रक्तचापले धेरैलाई गाँजेको छ। त्यो त वंशानुगत रुपमा वा अन्य शारीरिक समस्याले पनि […]

रोगको उपचार गर्नुभन्दा रोग लाग्नै नदिनु उचित हो । अतः यसका लागि हाम्रो जीवनशैली कस्तो छ भन्ने कुराले ठूलो महत्व राख्छ । निरोगी जीवन बाँच्नका लागि सन्तुलित दिनचर्या, सुपाच्य खानपान, सक्रिय जीवन र सकारात्मक सोच अपरिहार्य हुन्छ । यसमा व्यक्तिगत सरसफाइदेखि खानपानको आनीबानीसम्म समेटिन्छन् । १. शरीरिक सरसफाइ हामीले गर्ने कुनैपनि काममा हातको प्रयोग बढी […]

तनाव किन हुन्छ ? तनावले के गर्छ ? यसको सही व्यवस्थापन के हुन सक्छ ? अहिलेको सन्दर्भमा गम्भीरतापूर्वक मनन गर्नुपर्ने विषय हो यो । किनभने अहिले जसरी परिस्थिति जटिल बन्दै गएको छ, त्यसले तनाव पैदा गर्ने जोखिम प्रशस्तै छन् । तनावलाई सही ढंगले व्यवस्थापन गर्न नसकेको अवस्थामा त्यो मनो विकारको रुपमा रहन्छ र शारीरिक एवं […]

ह्युमन इम्यूनोडेफिशियेन्सी भाइरस (एचआइभी)माथि शोध गर्ने अमेरिकाका एक ख्यातीप्राप्त वैज्ञानिकका अनुसार उनलाई लाग्दैन कि कोरोना भाइरसको खोप चाँडै आउनेवाला छ । विलियम हेसलटाइन जसले क्यान्सर, एचआइभी समेत केही अन्य परियोजनामा काम गरेर चर्चा पाएका थिए । उनलाई सोधिएको थियो, ‘कोभिड–१९को खोप कति चाडै विकसित हुने संभावना छ ?’ यसको जवाफमा उनले समाचार एजेन्सी रोयटर्ससँग भने, […]

कोभिड-१९ बाट नेपालमा निधन हुने पहिलो व्यक्ति थिइन्, सुत्केरी महिला । महाराजगञ्जको शिक्षण अस्पतालमा प्रसूति गराएर घर फर्किएकी उनलाई सास फेर्न गाह्रो भयो । घर परिवारले उपचारका लागि धुलिखेल अस्पताल पुर्‍याए । तर, उनलाई बचाउन सकिएन । उनको मृत्युसँगै केही प्रश्न निकै जटिल रुपमा देखा पर्‍यो। उनलाई कहाँ, कसरी र कोमार्फत कोरोना भाइरसको संक्रमण भयो […]

खानपानप्रति सचेतना बढ्दै जाँदा हामो भान्सामा रोटीको खपत पनि बढ्दो छ । खासगरी खानपानमा सन्तुलन मिलाउन र हल्का खानाको रुपमा दिनमा एक छाक गहुँको रोटी खाने चलन छ । बिहान एक छाक चामलको भात खाएपछि साँझमा गहुँको रोटी खाने गरिन्छ । गहुँको रोटी आफैँमा स्वस्थ्यकर मानिन्छ । त्यसैले कतिपयले चामलको विकल्पमा पनि गहुँको रोटी खाने […]

विश्वव्यापी रुपमै काेभिड-१९ को संक्रमण पुरुषमा बढी देखिएको छ र महिला एवं बालबच्चाको तुलनामा मृत्युदर पनि पुरुषकै उच्च छ।  किन त ? यसमा के अनुमान गरिएको छ भने धेरैजसो पुरुष धुम्रपानको अम्मली हुन्छन् । धुम्रपानले सोझो असर गर्ने भनेको फोक्सोमा हो । यसले फोक्सो र सासनलीमा नराम्ररी असर पुर्‍याउँछ । त्यसैगरी कोरोना भाइरसको संक्रमणले पनि […]

अहिले सर्वत्र कोरोनाको सन्त्रास छ । कोरोना भाइरसको संक्रमण भएमा केही साझा लक्षण देखिन्छन् । जस्तो कि उच्च ज्वरो, रुघा, सास फेर्नमा कठिनाइ आदि। कोरोनाको भाइरसले फोक्सोलाई प्रभावित बनाउने र सास फेर्न गाह्रो हुने देखिएको छ । यसैले अहिले कुनै कारणवश सास फेर्नमा कठिनाइ भयो भने हाम्रो मनमा ढ्याङ्ग्रो बज्न थाल्छ, कतै मलाई पनि कोरोनाको […]

कोरोना भाइरसको नकारात्मक असरलाई एकातिर छाड्ने हो भने अर्को पाटो निकै लाभदायक देखिएको छ, खासगरी प्रकृति र पर्यावरणमा। अनियन्त्रित रुपमा बढ्दै गएको भौतिक गतिविधि ठप्प हुँदा विश्वकै आकाश सफा, स्वच्छ भएको छ । धर्तीले विश्राम पाएको छ। प्रकृति आफ्नै लयमा सुस्ताउँदैछ । पर्यावरण एवं प्रकृतिमा देखिएका यी सकारात्मक परिवर्तनसँगै हामीले आफ्नो जीवनशैलीलाई कति परिमार्जन गर्न […]

घटना १ खोटाङ्गका एक युवा ईटहरीमा एक्लै बस्थे । अर्थात उनी धेरै घुलमिल भएको वा जमघटमा गएका थिएनन् । स्वस्थ्यमा समस्या भएकाले मेडिकलमा औषधि खाए, एक्स रे पनि गरे । मेडिकलवालाले क्षयरोग होला भनी विपिकेआईएजएस धरान पठायो, जहाँ कोरोना भएको पुष्टि भयो । उनमा कोरोनाको संक्रमण कहाँबाट आयो थाहा भईसकेको छैन, हुने क्रममा छ । […]

यतिबेला पारिवारिक माहोलमा बालबच्चा रमाइरहेका छन् । बुबाआमासँग बस्न पाउँदा उनीहरू खुसी हुन्छन् नै । तर, कतिपय बालबच्चा यस्ता हुन्छन्, जो घरको माहौल रमाइलो हुँदा पनि उनीहरूमा त्यसको कुनै प्रभाव वा प्रतिक्रिया देखिँदैन। स्वभाविक रुपमा के हुनुपर्ने हो भने आफू जस्तो माहोलमा बस्छौं । हाम्रो मनोभाव पनि त्यही अनुसार हुनेगर्छ । रमाइलो माहोलमा बसेको बखत […]

यतिबेला विश्व मानव समुदायको लागि टाउको दुखाइको विषय बनेको छ, कोरोना भाइरस । चीनको वुहानबाट फैलिएको कोरोनाले विश्वलाई एक फन्को लगाएको छ । समुन्द्रपारिका मुलुकदेखि दक्षिण एसियालाई समेत यसले नराम्ररी गाँज्दैछ । आजको दिनसम्म कोरोनाबाट विश्वभर ४८ लाख बढी संक्रमित भएका छन् भने तीन लाख बढीले ज्यान गुमाइसकेका छन् । नेपालबाहिर बसेका नेपालीहरूको संक्रमित दर […]

अहिले जसरी कोरोना भाइरसले आतंक मच्याइरहेको छ । यसैगरी विगतमा डेंगुले भयभीत बनाउँ’थ्यो । गर्मीयाममा खासगरी तराई क्षेत्रमा डेंगुको ठूलो भय हुन्थ्यो । अहिले पनि डेंगुको जोखिमबाट हामी मुक्त छैनौं । डेंगुको संक्रमण वर्षेनी बढ्दै गएको छ, विश्वव्यापी रुपमै । त्यसैले सम्पूर्ण ध्यान कोरोना भाइरसतर्फ केन्द्रित भइरहँदा डेंगु, मलेरियाजस्ता संक्रमणबाट बच्न पनि उचित सर्तकता अपनाउनुपर्नेछ […]