कुनै पनि व्यक्तिको शरीरलाई कति मात्रामा प्रोटिनको आवश्यक्ता पर्छ भन्ने कुरा उसको शरीर, तौल, मांसपेशी, शारीरीक श्रम तथा उमेर अनुसार निर्धारण हुन्छ । जबसम्म शरीरलाई चाहिने प्रोटिनको आवश्यक मात्रामा सेवन गरिदैन, त्यसले अनेकन समस्या निम्त्याउने जोखिम रहन्छ । आखिर, प्रोटिनको कमीका कारण शरीरमा के के हानी हुनसक्छ ? जति खाएपनि नअघाउने सामान्यतया शरीरको मांसपेशी मजबुत […]

सामान्य अवस्थामा मुटुको चाल थाहा हुँदैन । शारीरिक भार पर्ने काम गर्दा, दौडदा, छिटो छिटो हिँड्दा भने मुटुको चाल तिब्र हुन्छ, जो सहजै महसुष गर्न सकिन्छ । मुटु शरीरको अति संवेदनसिल अंग हो । यसले रगतलाई शरीरका बिभिन्न भागमा पु¥याउँनका लागि पम्पको काम गर्छ । त्यसैले मुटु निरन्तर, नियमित रुपमा एउटै गतिमा धड्किरहेको हुन्छ । […]

हाम्रो शरीरको अंग स्वस्थ्य हुनुपर्छ, जसले आफ्नो कार्यसंचालन ठीक ढंगले गर्न सक्छ । चाहे त्यो मुटु होस् वा मृगौला, चाहे त्यो फोक्सो होस् वा कलेजो । सबै अंग स्वस्थ्य हुनुपर्छ । यद्यपी हाम्रो कतिपय खानपान र आनीबानीले यी अंगहरुमा असर पु¥याइरहेको हुन्छ । त्यस्ता बानी हटाइएन भने उक्त अंगमा क्षति पुग्छ । जस्तो कलेजोको कुरा […]

जब कोरोना संक्रमितको मृत्यु हुन्छ, शव व्यवस्थापन झमेला बन्छ । सुरक्षित ढंगले शव विसर्जन गर्न अनेकन अड्चन छ । न परिवारजन-आफन्तले शवलाई विधीपूर्वक सद्गद गर्न पाउँछन्, न गाड्ने-जलाउने ठाउँ नै । संक्रमितको शव विसर्जन गर्न खोज्दा कहीँ छिःछि गर्ने त कहीँ ढुंगामुढा गर्ने प्रवृत्ति देखिन्छ । अर्कोतिर के पनि देखिन्छ भने, कोरोना संक्रमितको शवलाई व्यवस्थापन […]

कहिलेकाहीँ धेरै खाना खाँदा, धेरै चिल्लो खाना खाँदा, गलत तरिकाले खाना खानाले राम्रोसँग पच्दैन । तर, लामो समयसम्म खाना अपच हुने समस्या देखियो भने यो गम्भीर रोगको लक्षण पनि हुन सक्छ । कस्ता मानिसलाई हुन्छ त अपच हुने समस्या ? साथै कसरी गर्ने त यसको समाधान ? अपचको कारण हुनसक्ने रोग तपाइँलाई अपचको समस्या छ […]

पछिल्लो समय कोरोना भाइरसको महामारीका कारण पहिले जस्तो रक्तदान कार्यक्रमहरू अत्यन्त न्यून हुन थालेको छ । पहिले विभिन्न संघसंस्थाले आफ्नो वार्षिकोत्सव समारोहमा रक्तदान गराउने गर्थे, रेडक्रस सोसाइटीले पनि समयसमयमा रक्तदान कार्यक्रम गराउने गथ्र्याे । तर अहिले यी सबै कार्यक्रम बन्द रहँदा कस्तो होला रगतको माग र संकलनको अवस्था ? कोभिडको महामारीका बीच पनि सुत्केरी हुने […]

कोरोना भाइरस बिरुद्धको रुसले तयार गरेको खोपबारे विश्वमा चासो छ । कतिपयले उक्त खोपको विश्वसनियताबारे पनि प्रश्न उठाइरहेका छन् । यद्यपि पछिल्लो खबरले भने खोपबारे केही उत्साह जगाइदिएको छ । चर्चित मेडिकल जर्नल द लासेन्टमा प्रकासित एक अध्ययन अनुसार रुसले बनाएको कोरोना भाइरस बिरुद्धको खोपले सकारात्मक संकेत देखाएको छ । रुसले तयार गरेको ‘स्पुतनिक–५’ नामक […]

काठमाडौं । मनोविज्ञ मधुविलाश खनालसँग यो लकडाउनको ६ महिनाको अवधिमा मात्रै झण्डै ४ दर्जनजति मानसिक समस्याका बिरामीहरूले मनोपरामर्शका लागि भेट गरे । यसरी आउनेहरूको समस्या आ–आफ्नै थियो । कोही नोकरी गुमेपछि मानसिक समस्यामा परेका थिए भने कोही लामो समयसम्म साथीभाइ भेटघाट गर्न नपाउँदा र विद्युतीय उपकरणको बढी प्रयोगले त्यो अवस्थामा पुगेका थिए । सधैं घरपरिवारबीच […]

काठमाडौं । झण्डै ४०० वर्ष अघि विलियम सेक्सपियरले निद्रालाई वरदान र अनिद्रालाई कष्टको रूपमा वर्णन गरेका थिए । निद्रा शारीरिक स्वास्थ्यको लागि समेत अत्यावश्यक छ । तर यसले संज्ञानात्मक सिपहरू जस्तै ध्यान, सिक्ने कार्य, सम्झिने शक्ति, र भावनात्मक नियमनलाई बढाउन सहयोग गर्ने गर्छ । निद्रा र स्वास्थ्यबीच एकअर्कामा अन्योन्याश्रित सम्बन्ध छ । निद्रा कम भयो […]

अहिले हामीले आफ्नो जीवनबाट अलग गर्न मुस्किल हुनेगरी प्लाष्टिकले आफ्नो हिस्सा बनाएको छ । जबकी प्लाष्टिकको प्रयोग मानव स्वास्थ्य र पर्यावरणका लागि अत्यान्तै हानिकारक छ । पोलेथिन ब्यागदेखि लिएर खेलौना, भाँडावर्तन, पाइप, फर्निचर, वट्टा आदि अनेक उपयोगी वस्तुहरूको निर्माण प्लाष्टिकबाट हुने गर्दछ । तपाईं-हाम्रो भान्सामा भएका अधिकांश बस्तु प्लाष्टिकजन्य छन् । बजारमा उपलब्ध विस्कुट, चाउचाउ […]

कोरोना महामारी, लकडाउन, निषेधाज्ञा आदिको कारण रक्तदान अभियान सञ्चालन हुन सकेको छैन । यसको सोझो असर रक्तसंचार सेवा एवं ब्लड बैंकमा परेको छ । नेपाल रेडक्रस सोसाइटीले आह्वान नै गरिरहेको छ, ‘रक्तसंचार केन्द्रहरुमा रगत मौजाद अत्यान्तै कम भएकाले रक्तदान गरौं ।’ दुर्घटनामा परेका व्यक्तिको उपचार एव अन्य रोगहरुको आकस्मिक शल्यक्रिया गर्नका लागि आवश्यक रगतको अभाव […]

सर्वत्र कोरोना सन्त्रास छाइरहँदा अन्य रोगीहरु थप समस्यामा छन्, जो नियमित औषधि सेवन गरिरहेका छन् । औषधि किनमेलका लागि घर बाहिर निस्कन समेत असहज र असुरक्षित हुँदा के गर्ने ? अहिले सहज विकल्प बनेको छ अनलाइन किनमेल । नियमित प्रयोग गरिरहेका औषधि चाहिएमा अनलाइनबाट अर्डर गर्न सकिन्छ, अनलाइनबाटै भुक्तानी पनि । औषधि घरमै आइपुग्छ । […]

शरीरमा तीन प्रकारका रक्तकोशिका हुन्छन् । एक, सेतो रक्तकोशिका । दुई, रातो रक्तकोशिका  । तीन, प्लेटलेट्स । यी तीन रक्तकोशिकामध्ये सेतो रक्तकोशिकाको चर्चा गरौं । खासगरी शरीरको रोगप्रतिरोधात्मक क्षमता बढाउन र वाह्य संक्रमणबाट शरीरलाई रक्षा गर्न सेतो रक्तकोशिका चाहिन्छ । त्यसैले त जब शरीरमा सेतो रक्तकोशिकाको मात्रा कमी हुन्छ, तब शरीरमा अनेकन रोगले संक्रमण गर्न […]

नेपाल स्काउट, नेपाल चिकित्सक संघ र हिसानको सहकार्यमा उपत्यकाका विभिन्न अस्पतालमा कार्यरत स्वस्थ्यकर्मीका लागि निःशुल्क बससेवा सञ्चालनमा आएको छ । उपत्यकाभित्रका अस्पतालमा कार्यरत स्वास्थ्यकर्मीको यातायात सहजताका लागि निःशुल्क बससेवा सुरु गरिएको नेपाल स्काउटका राष्ट्रिय संयोजक तथा हिसानका महासचिव लोकबहादुर भण्डारीले जानकारी दिए । पछिल्लो समय कोरोना संक्रमितको संख्या अत्यधिक बढेको र करिब २ सातादेखि उपत्यकामा […]

खराब खानपानको कारण हाम्रो पेट र आन्द्रा डस्बिन जस्तै भएको छ । यही कारण हामी धेरैजसो पेटका रोगी छौं । कसैलाई अपचको समस्या छ भने कसैलाई पेट फुल्ने, कसैलाई एसिडिटीको समस्या छ कसैलाई ग्याष्ट्रिकको । यस्ता थुपै्र समस्याको कारण पेट फोहोर हुनुपनि हो । जबकी पेटमा भएको सानोतिनो समस्याले पुरा शरीरलाई प्रभावित बनाइदिन्छ । अहिले […]

कोरोना संक्रमणबाट ज्यान गुमाउनेहरुको तथ्यांकमा धेरैजसो दीर्घरोगी थिए । साथसाथै बुढापाकालाई यसको उच्च जोखिम बर्गमा राखियो । तर, पछिल्लो समय कोरोना संक्रमणको कारण युवा वा किशोर–किशोरीको समेत ज्यान गएको छ । कुनैपनि दीर्घरोग नभएका युवाहरु समेत कोरोनाकै कारण ज्यान गुमाइरहेका छन् । मंगलबार भरतपुर महानगरपालिका–११ की १८ वर्षीया किशोरीको कोरोना भाइरसका कारण मृत्यु भयो । […]

अपवाद वाहेक हामी स्वस्थ शरीर लिएर जन्मन्छौं । जन्मदा हाम्रो शरीर एवं शरीरका अंगहरुले सही कार्यसंचालन गरिरहेको हुन्छ । सबै कुरा सन्तुलित र सही हुन्छ । तर, जब–जब हुर्कदै जान्छौं, हाम्रो स्वास्थ्य उस्तै रहँदैन । पेट खराब हुन थाल्छ । कलेजो, मुटु, फोक्सोको कार्य क्षमता घट्न थाल्छ । उमेर ढल्कदै गएपछि स्वभाविक रुपमा शरीरका अंगहरु […]

कोरोना भाइरस अनियन्त्रित फैलिएसँगै गर्भवती एवं सुत्केरीहरु बढी जोखिममा परेका छन् । गर्भावस्थामा नियमित अस्पताल धाउनुपर्ने, स्वास्थ्य जाँच गर्नुपर्ने हुन्छ । त्यसैगरी प्रसुती गराउनका लागि अस्पताल पुग्नैपर्ने हुन्छ । यस्तो अवस्थामा उनीहरुमा कोरोना भाइरसको संक्रमण हुने त होइन भन्ने आशंका रहन्छ नै । त्यसमाथि पटक पटक गरिएको लकडाउन एवं निषेधाज्ञाका कारण पनि उनीहरुको स्थिति अरु […]

‘कोरोना नेपालसम्म आइपुग्दैन ।’, ‘नेपालीको रोग प्रतिरोधात्मक क्षमताले सजिलै कोरोना भाइरसलाई जित्नेछ ।’, ‘कोरोना लागेमा तातो पानी र बेसार खाएमा निको हुन्छ ।’ यस्ता यस्तै मनगढन्ते हल्ला फैलिरहँदा धेरैलाई लागेको थियो, कोरोनाले अब केही गर्दैन । तर, अहिले स्थिति फरक छ । कोरोनाले सर्वत्र भय र आतंक पैदा गरेको छ । कोरोना संक्रमणको दर र […]

काठमाडौं । कन्जक्टिभाइटिस आँखामा देखिने एक किसिमको विकार हो । जसले कन्जक्टिभामा जलन गराउले गर्छ । कन्जक्टिभा वास्तवमा कोषहरूको पातलो पारदर्शी तह हो, जसले परेलाको भित्री भाग र आँखाको सेतो भागलाई ढाकेको हुन्छ । कन्जेक्टिभाइटिसको समस्या हुँदा एक वा दुवै आँखामा एकै पटक पनि समस्या हुन सक्छ । केन्जक्टिभाइटिसका केही प्रकारहरू अत्यधिक संक्रामक पनि हुन […]

काठमाडौं । धेरैको भागदौडको जिन्दगी कोरोनाका कारण विश्राममा छ । पछिल्लो ६ महिनादेखि धेरै जना घरभित्रै कैद हुन बाध्य छन् । यस समयमा गृहिणीहरूको काम निश्चित रूपले बढेको छ भने घरका अरू सदस्यहरूको फुर्सद बढेको छ ।  घरमा दिनभरि बच्चा र परिवारका सदस्यको हेरचाह, बच्चाको पालनपोषण आदिमा ध्यान दिँदा धेरै समय खर्च हुन्छ । यस्तो […]