पूर्वयुवराज पारस शाहलाई आइतबार हृदयाघात भएपछि उनी थापाथलीस्थित नर्भिक अस्पताल भर्ना भए। चिकित्सकका अनुसार शाहलाई योसहित चौथो पटक हृदयाघात भएको हो। यसरी पटक-पटक हृदयाघात हुनु कति खतरनाक हुन सक्छ...
डा. अभिषेक ठाकुर मुटुरोग विशेषज्ञ
इन्सुलिन ‘रेजिस्टेन्स’ अर्थात् प्रतिरोधको चर्चा आजकल धेरै भइरहेको छ । यसबारे सञ्चार माध्यम तथा सामाजिक सञ्जालहरूमा धेरै चर्चा हुने गरेको छ। इन्सुलिन प्रतिरोधका बारेमा पुस्तक पनि प्रकाशित भइरहेका छन्,...
२१ फागुन, काठमाडौं । भास्कर-तेजश्री स्मृति प्रतिष्ठानले नसर्ने रोग र लैङ्गिक असमानता तथा यौन दुर्व्यवहार रोकथाम सम्बन्धी प्रशिक्षक तालिम सञ्चालन गरेको छ। शिक्षा तथा मानव स्रोत विकास केन्द्रसँगको साझेदारीमा...
हाम्रो खानामा तेल नभई हुन्न । तरकारी पकाउने वा दाल झान्नेदेखि लिएर विभिन्न परिकार बनाउन तेलको प्रयोग हुन्छ । त्यसमाथि तारेको, भुटेको खानेकुरा भनेपछि हामीमध्ये धेरै जना हुरुक्कै हुन्छौँ...
आयुष अधिकारी पोषणविद्
नेपालमा युवा चिकित्सकहरूको विदेश पलायन तीव्र गतिमा बढिरहेको छ। चिकित्सा शिक्षा पूरा गरेपछि मात्र होइन, विशेषज्ञता हासिल गरेपछि पनि धेरै चिकित्सकहरू रोजगारी, उच्च शिक्षा, राम्रो जीवनस्तर, तथा सुरक्षित वातावरणको...
डा. अमन न्यौपाने
अस्पतालमा दैनिक ८ लाख लिटर पानी खपत हुन्छ । हिजोदेखि नै पानीको समस्या समधान गर्न लागिरहेको डा. आचार्यले जानकारी दिए।
२० फागुन, काठमाडौं । काठमाडौं राष्ट्रिय आविष्कार केन्द्रले संघीय अस्पतालहरूमा बिग्रिएर थन्किएका ५०० उपकरणको मर्मत गरेका छन् । १७ वटै संघीय अस्पतालका बिग्रिएको उपकरणको मर्मत गर्ने राष्ट्रिय आविष्कार केन्द्रलाई...
२० फागुन, काठमाडौं । त्रिभुवन विश्वविद्यालय शिक्षण अस्पताल (टिचिङ अस्पताल)मा २४ घण्टादेखि पानी आपूर्ति बन्द हुँदा अवस्था नाजुक बनेको छ । पानी अभावमा बिरामी, बिरामीका कुरुवा, कर्मचारी, डाक्टर तथा...
अन्य महिनाको तुलनामा जाडो महिनामा (मंसिर, पुस, माघ र फागुन) मा मस्तिष्कघात हुने संख्या दुई गुणाले बढी हुन्छ ।
उमेर बढ्दै जाँदा श्रवणशक्तिमा कमी आउनु सामान्य कुरा हो । यद्यपि आश्चर्यजनक रूपमा विगत केही वर्षमा विश्वव्यापी रुपमा यो समस्या युवा तथा बालबालिकाहरूमा पनि द्रुत गतिमा बढ्दै गएको छ।...
डा. ओमप्रकाश यादव नाक, कान तथा घाँटीका सिनियर शल्यचिकित्सक
१९ फागुन, काठमाडौं । एकसाता अघि मात्रै सेवाबाट अवकास पाएका स्वास्थ्य तथा जनसंख्या मन्त्रालयका अतिरिक्त सचिव डा.दीपेन्द्ररमण सिंहले नयाँ जिम्मेवारी पाएका छन् । डा.सिंहलाई टेकुस्थित शुक्रराज ट्रपिकल तथा सरुवा...
चिकित्सकका अनुसार पारसलाई अहिले चौथो पटक हृदयघात भएको हो ।
मुस्कुराउँदा सबैभन्दा पहिला के देखिन्छ ? त्यो हो दाँत । मिठो मुस्कानसहित व्यक्तित्व र आत्मविश्वास झल्काउने दाँतले देखाउने सौन्दर्यको बखान गरेर सकिँदैन । दाँत केबल अनुहारको सौन्दर्य मात्र होइन,...
राति अबेर खाना खानु हुँदैन । यसले स्वास्थ्यमा असर पार्छ । राति खाने बानीले मोटोपन बढ्छ । खानेकुरा सकेसम्म साँझमै खाएको राम्रो । यस्ता भनाइ धेरैले सुनेको हुनुपर्छ ।...
कामना आचार्य पोषणविद्
१८ फागुन, काठमाडौं । मोरङको ग्रामथान गाउँपालिका-७ धोबियारेमा निःशुल्क स्वास्थ्य शिविर सम्पन्न भएको छ । हिमानी कोष र पारस हस्पिटलको आयोजनामा शनिबार सो शिविर सम्पन्न भएको हो । समृद्धि...
१८ फागुन, काठमाडौं । कान्ति बाल अस्पताललाई १००० शय्यामा बिस्तार गर्ने कार्यमा सहयोग गर्न स्वास्थ्य तथा जनसंख्या मन्त्री प्रदीप पौडेलले जापानलाई आग्रह गरेका छन् । नेपालका लागि जापानी राजदूत...
रित्तै मान्छे पनि हिँड्न कठिन भीरको बाटो । ४–५ जना युवाले निकै कठिनसँग स्ट्रेचरमा बिरामी बोकिरहेका छन् । बिरामी बोक्ने मध्येका एकजनाले परिस्थितिको व्याख्या गरिहेका छन् । उनी भन्छन्,...
एक्सेस्टर विश्वविद्यालयका अनुसार मानिसको मुखमा यस्ता केही ब्याक्टेरिया छन् जो बढ्दो उमेरसँगै मस्तिष्कमा भईरहेको परिवर्तनको कारक बन्न सक्छन् ।
हिँड्नु स्वास्थ्यका लागि लाभदायक त छँदैछ । तर, सबै किसिमको हिँडाइ स्वास्थ्यका लागि प्रभावकारी नहुन सक्छ । हिँड्नुको पनि तरिका हुन्छ । गफ गर्दै वा सङ्गीत सुन्दै हिँड्दा हिँडाइमा...
नेताहरू अक्सर राजनीतिक विषय र प्रसंगको सेरोफेरोमा हुन्छन् । यसमा अपवाद हुने कुरा भएन पुष्पकमल दहाल प्रचण्ड पनि । यद्यपि केही समययता उनी बिहान–बिहान जोडतोडले हिँडिरहेका भिडियोहरू सार्वजनिक हुने...
१५ फागुन, काठमाडौं । पछिल्ला दिनमा सबै अस्पतालहरूले दिने सेवामा सुधार आएको स्वास्थ्य तथा जनसंख्या मन्त्री प्रदिप पौडेलले बताए । स्वास्थ्य सेवा दिवसका अवसरमा बिहीबार मन्त्रालयमा आयोजित कार्यक्रममा बोल्दै...
मानिस सामाजिक प्राणी हो । यसको अर्थ ऊ एक्लै आफ्नो जीवन बिताउन सक्दैन। एक-अर्कासँग घुलमिल हुनु, उनीहरूसँग समय बिताउनु, पार्टी गर्नु र सँगै उत्सव मनाउनु मानवीय गुण हो अनि...
डा. बासुदेव कार्की सिनियर कन्सल्टेन्ट साइक्यार्टिस्ट
१५ फागुन । काठमाडौं । चिकित्सा विज्ञान राष्ट्रिय प्रतिष्ठान वीर अस्पतालले दैनिक दुई सिफ्टमा अप्रेसन थाल्ने भएको छ । एक साताभित्रै दुई सिफ्टमा अप्रेसन सुरु गर्ने गरी व्यवस्थापन गरिएको...
स्वस्थ रहनका लागि राम्रो खानपान र व्यायाम जस्तै राम्रो निद्रा पनि उत्तिकै महत्वपूर्ण हुन्छ। पूर्णनिद्रा सुत्न पाउँदा थकान महसुस हुँदैन र दिमाग दिनभर ताजा रहन्छ। राति राम्ररी निन्द्रा लागेन...
डोपामाइन हर्मोनले मानिसको मस्तिष्कलाई सकारात्मक कुरा सोच्न र खुसी हुन प्रेरित गर्छ । हाम्रो मस्तिष्कमा दैनिक सीमित मात्रामा डोपामाइन हार्मोन उत्पादन भइरहेको हुन्छ। केही राम्रो खबर सुनियो, आफूलाई मन...
हामी सबैको मृत्यु हुने भनेको मुटुको चाल बन्दै भएर नै हो । हृदय गति बन्द नहुँदासम्म मान्छेको मृत्यु भएको मानिदैन । मस्तिष्क मृत्यु भन्ने अर्को पाटो छ तर पूर्णरुपमा...
डा. अनिल भट्टराई सहप्राध्यापक तथा कार्डियोभास्कुलर सर्जन
मन चञ्चल हुन्छ । सायद दुनियाँकै सबैभन्दा छिटो गतिमा चल्ने भनेको मन नै हो । सम्झिनुस् त, तपाईं यतिबेला कहाँ हुनुहुन्छ, अनि तपाईँको मन कहाँ पुगिरहेको छ ? हो,...
ज्वरो आउने, खोकी लाग्ने र घाँटी दुख्ने भएपछि उनी शुक्रबार त्रिवि शिक्षण अस्पताल गएकी थिइन् । उनलाई चिकित्सकले भर्ना हुनुपर्ने भनेपछि क्याबिनमा राखेर उपचार थालिएको थियो ।
नयाँ युगको जीवनशैलीले हाम्रो जीवनलाई धेरै तरिकाबाट प्रभाव त पारिरहेकै छ, यति मात्रै नभएर यसले हाम्रो शरीरको संरचनामा पनि परिवर्तन ल्याइरहेको छ । नयाँ अनुसन्धानले देखाएको छ कि–धेरै व्यक्तिको...
स्वास्थ्य बीमा कार्यक्रम सुधारको लागि गठित कार्यदलको प्रतिवेदनको आधारमा कार्ययोजना निर्माण गरेर सुधार गर्दै जाने स्वास्थ्यमन्त्री पौडेलले बताएका छन् ।
डा.विधाननिधि पौडेल भन्छन्, ‘यदि रक्सीको कारण आधा भाग कजेलो बिग्रिसकेको छ। यस्तो स्थितिमा सो व्यक्तिले रक्सी छाड्यो भने त्यसको केही महिनामै उसको कलेजो पुनः स्वस्थ हुन्छ।’ डा. पौडेल पेट...
स्वास्थ्य सेवा विभागका महानिर्देशक डा. विकास देवकोटा, डा. टंक बाराकोटी, डा. दिपेन्द्ररमण सिंह र डा. संगीता कौशल मिश्रा अतिरक्त सचिव छन् । तर सिंहको पनि सोमबार नै सेवा अवकाश...
क्षयरोग एउटा ब्याक्टेरियल संक्रमण हो । जसले संक्रमण फैलिंदै गए पछि शरीरको कुनै पनि भागलाई बाँकी राख्दैन। अर्थात, कुनै पनि भागलाई नष्ट पार्ने क्षमता क्षयरोग गराउने ब्याक्टेरिया माईकोब्याक्टेरियममा हुन्छ...
प्रा. डा. राजीव झा स्नायु, नसा तथा मेरुदण्डरोग विशेषज्ञ
कपनकी सानु भट्टराईलाई पेट दुखेर खप्नै गाह्रो भएपछि छोरीको साथमा त्रिवि शिक्षण अस्पताल पुगिन्। अस्पतालमा ओपिडीको टिकट काटेर लाइनमा बसेकी उनको दुई घण्टासम्म पनि पालो आएन। आमाको छटपटी बढ्न...
खराब खानपान र अस्वस्थ जीवनशैलीका कारण पेट सम्बन्धी धेरै समस्याहरूको सामना गर्नुपर्ने हुन्छ । जसमध्ये एक हो, बारम्बार पाद आउनु । बारम्बार पाद आउनु भनेको पाचन प्रणालीमा कुनै समस्याको...
डा. पुनेश्वर केशरी आयुर्वेदिक चिकित्सक
अहिलेको मौसमी फल हो स्ट्रबेरी, जो बजारमा छ्यास्छ्यास्ती पाइन्छ । मौसमी फल, त्यसमा पनि स्ट्रबेरी । ‘स्वाद र स्वास्थ्यका लागि’ भन्दै उपभोक्ताले निर्धक्क किन्ने नै भए । तर यी...
कुकुर एक्लो र फुर्सदको समयमा मनोरन्जन गराउने साथी मात्र होइनन्, तिनीहरूले शरीरका लागि आवश्यक सूक्ष्मजीव (माइक्रोब्स) पनि ल्याउँछन् । यी राम्रा ब्याक्टेरियाले शिशुको आन्द्रामा सूक्ष्मजीवहरूको संख्या वृद्धि गर्न मद्दत...
उच्च रक्तचाप र मधुमेह भएकाले रक्तदान गर्न मिल्छ ? यी दुई समस्याले रक्तदान गर्दा स्वास्थ्यमा असर त पार्दैन ? रक्तदान गर्न चाहने यी समस्या भएका अधिकांशले प्राय सोध्ने प्रश्न...
डा. विपिन नेपाल ट्रान्सफ्युजन मेडिसिन विशेषज्ञ
८ फागुन, काठमाडौं। नेपालको ग्रामीण भेगमा प्रशामक हेरचाह(प्यालिएटिभ केयर) को पहुँच विस्तार गर्ने उद्देश्यसहित आयोजना गरिएको अन्तर्राष्ट्रिय सम्मेलन सम्पन्न भएको छ। ‘कोही पछि नपरोस्’ भन्ने नारा दिइएको सम्मेलन फेब्रुअरी...
८ फागुन, काठमाडौं । स्वास्थ्य तथा जनसंख्या मन्त्रालयले हरेक शुक्रबार नियमित भिडियो ब्रिफिङ गर्ने भएको छ । मन्त्रालयले फागुन ९ गतेबाट स्वास्थ्य सम्बन्धी गतिविधिबारे भिडियो ब्रिफिङ सुरु गर्न लागेको...
पछिल्लो समय मुटुका बिरामीको संख्या बढ्दो छ। उमेर पाको भएको अवस्थामा मात्र नभई कम उमेरमै पनि मुटुको समस्या देखिने क्रम पनि बढिरहेको छ। यसरी संख्या दिनानुदिन बढ्नुको कारण हाम्रा...
डा. अनिल भट्टराई सहप्राध्यापक तथा कार्डियोभास्कुलर सर्जन
पविताका श्रीमान् भन्छन्– ऋण सापटी खोजेर जसोतसो अहिलेसम्म उपचार गराएँ । अब पैसा छैन । साँझबिहान हामी कुरुवालाई खान पनि पैसा पुगिरहेको छैन । उपचार कसरी गराउने ?’
भर्खर नुहाएको व्यक्तिको कपाल र खाएको व्यक्तिको गाला फरक देखिन्छ । बुढापाकाहरू यसै भन्छन्। सुन्दा यो भनाइ सामान्य लाग्छ । तर, यसको अर्थ गहन छ। जस्तो तपाइको खानपान हुन्छ,...
हामी मध्ये धेरैको कतिपय औषधिलाई टुक्र्याएर खाने बानी हुन्छ । कहिलेकाहीँ औषधिको डोज घटाउन वा सजिलोसँग खान यो तरिका अपनाइन्छ। कुनै बेला यदि औषधिको आवश्यक परेको छैन तर हल्का...
डा. संजीव जोशी इन्टर्नल मेडिसिन
परिवार नियोजन भनेको गर्भनिरोध गर्न प्रयोग गर्ने साधन वा औषधि हो। यो मुलत दुई किसिमका हुन्छन् । परिवार नियोजन स्थायी र अर्को अस्थायी हुन्छ। अस्थायी परिवार नियोजनका साधनहरू पनि...
कहिलेकाँही कुनै ठाउँ वा व्यक्तिको नाम सम्झने प्रयास गर्दा जति गरे पनि त्यो याद हुँदैन। यस्तो समस्याले धेरैलाई सताएको हुनसक्छ । व्यक्तिको उमेर ढल्दै जाँदा खासगरी वृद्ध अवस्थामा स्मरण...
‘मलाई जैविकरुपमा यस्तो कुनै चीजको बारेमा जानकारी छैन, जुन ढल्दै गरेको उमेरका लागि राम्रो हुनसक्छ ।’ स्पेनकोे ‘नेसनल फर अंकोलोजिकल इन्भेटिगेसन’ का डाक्टर म्यानुअल सेरानोको यो वाक्य धेरै निराश...
४ फागुन, काठमाडौं । बाल क्यान्सरको उपचारमा प्रयोग हुने अत्यावश्क औषधिको पहिलो खेप आइपुगेको छ । अमेरिकाको सेन्ट ज्यूड चिल्ड्रेन रिसर्च हस्पिटलको सहकार्यमा विश्व स्वास्थ्य संगठन(डब्लुएचओ)ले नेपाललाई ३५ थरीको...
नेपालमा नसर्ने रोगहरूको भार थपिँदै गएको छ। मुटु रोग, मधुमेह, उच्च रक्तचाप, मोटोपना जस्ता नसर्ने रोगहरू जीवनशैलीसँग प्रत्यक्ष सम्बन्धित छन् । अस्वस्थ खानपान, शारीरिक गतिविधि र पर्याप्त आरामको कमी...
५ फागुन, काठमाडौं । स्वास्थ्य बीमा बोर्डको कार्यकारी निर्देशकका लागि ११ जनाको निवेदन परेको छ । सिफारिस समितिले सोमबार आवेदन स्वीकृत भएका उम्मेदवारहरूको सूची सार्वजनिक गरेकोहो । समितिले ११...
शारीरिक व्यायाम गर्दा प्रायले थकान वा कमजोर अनुभव गर्छन। हातखुट्टाको जोर्नीहरुमा पनि दुखाइ बढ्छ। यसलाई लिएर चिन्ता लिनु आवश्यक छैन। यो समस्या एकैछिन पछि आफैँ ठिक हुन्छ। विशेषतः भर्खर-भर्खरै...
४ फागुन, काठमाडौं। वीर अस्पतालको निमित्त निर्देशकको जिम्मेवारी डा.समाज गौतमले पाएका छन् । आइतबारबाट निर्देशक डा. सन्तोष पौडेलको दुई वर्ष कार्यकाल पुरा भएसँगै डा. गौतमले जिम्मेवारी प्राप्त गरेका हुन्...
आकस्मिक स्वास्थ्य समस्या जुनसुकै बेला, जोसुकैलाई आइपर्न सक्छ। त्यस्तो संवेदनशील परिस्थितिमा स्वास्थ्य सम्बन्धी सामान्य सीप र विधिले जीवन रक्षा गर्न महत्वपूर्ण भूमिका खेल्न सक्छ। आकस्मिक स्वास्थ्य समस्या आइपर्दा जान्नैपर्ने...
३ फागुन काठमाडौं । रगत नजम्ने वंशाणुगत समस्या हेमोफिलिया रोगका बिरामीलाई सरकारमार्फत औषधि उपब्ध गराउन सम्झौता भएको छ। स्वास्थ्य तथा जनसंख्या मन्त्रालय र विश्व हेमोफिलिया महासंघबीच शुक्रबार औषधि उपलब्ध...
रात पर्यो निद्रा लाग्दैन । जति आँखा बन्द गरेर प्रयास गरेपनि निद्रा लाग्दैन । घरी यता फर्कियो । घरी उता फर्कियो। उकुसमुकुस भइसक्यो । आधा रात छिपिसक्यो निद्रा नै...
प्रा. डा. सरोज ओझा मानसिक रोग विशेषज्ञ
३ फागुन, काठमाडौं । अभियान सुरु भएको १२ दिनमा १३ लाख किशोरीले एचपीभी खोप लगाएका छन्।अभियानको १२औँ दिन शनिबारसम्म उल्लिखित परिमाणमा किशोरीहरुले खोप प्राप्त गरेको स्वास्थ्य सेवा विभागको परिवार...
वीर अस्पतालका निर्देशक डा. सन्तोष पौडेलको कार्यकल सकिनै लाग्दा नयाँ निर्देशकका आकांक्षीहरू शक्तिकेन्द्रको दौडधुपमा लागिरहेका छन् ।
२ फागुन, काठमाडौं । चिकित्सा शिक्षा आयोगले स्नातकोत्तर तह (पीजी)का विभिन्न विषयमा गत वर्षको तुलनामा २३१ सिट थप गरेको छ । सरकारी स्वामित्वमा रहेका प्रतिष्ठान तथा कलेजमा गरेर स्नातकोत्तर...
प्रेम, सम्बन्ध, भावना र घृणा मानव जीवनका प्रमुख आधार हुन्। यी सबै कारकहरू हाम्रो मस्तिष्कमा उत्पन्न हुने हर्मोनहरूसँग प्रत्यक्षरूपमा सम्बन्धित छन्। विशेषगरी अक्सिटोसिन, डोपामिन, सेरोटोनिन, कोर्टिसोल र टेस्टोस्टेरोन जस्ता...
डा. विनय भट्टराई मधुमेह, हार्मोन तथा थाइराइड रोग विशेषज्ञ
टाउको दुखाइको कारण एक मात्र नभई धेरै हुन सक्छन्। कतिपय दुखाइ केही समयपछि आराम गरेमा आफैँ ठिक हुन्छ । जसलाई सामान्य टाउको दुखाइ भनिन्छ । कतिपय दुखाइ हटाउन औषधि...
डा. नरेन्द्र लामिछाने अकुपञ्चर विशेषज्ञ
१ फागुन, काठमाडौं । पाठेघर मुखको क्यान्सर विरुद्धको एचपीभी खोप हालसम्म ११ लाख बढी किशोरीले लगाएका छन् । अभियान सुरु भएको ९औँ दिनसम्म ११ लाख ६१ हजार ८७४ किशोरीले...
नेपालले नि:शुल्क पाउने भनिएको बाल क्यान्सरको उपचारमा प्रयोग हुने औषधि छिट्टै आइपुग्ने भएको छ। अमेरिकाको सेन्ट ज्यूड चिल्ड्रेन रिसर्च हस्पिटलको सहकार्यमा विश्व स्वास्थ्य संगठन(डब्लुएचओ)ले नेपाललाई ३५ थरीको औषधि निःशुल्क...
भ्यू टावरहरू बनाउने खर्चले राम्रो अस्पताल बनाएको भए सायद हाम्रो काख रित्तिदैनथ्यो ।
के तपाई कफीको शौखिन हुनहुन्छ ? तपाईंको दिन कफीबाट सुरु हुन्छ ? यसको मिठासबारे तपाई पक्कै जानकार हुनहुन्छ होला । सायद, कतिलाई थाहा नहुन पनि सक्छ, कफी ठिक्क खाए...
मानसिक स्वास्थ्यमा समस्या भन्नाले-भावना, संवेग, विचार र व्यवहारमा आएको परिवर्तनले व्यक्ति, सम्बन्धित व्यक्ति वा दुवैलाई प्रभावित गर्दै व्यक्तिको सामाजिक तथा व्यावसायिक र पेशागत क्षेत्रमा नकारात्मक असर पर्ने अवस्था भन्ने...
३० माघ, काठमाडौं । स्वास्थ्य तथा जनसंख्या मन्त्रालयले एक महिना नसर्ने रोगसम्बन्धी निःशुल्क परीक्षण गर्ने भएको छ । फागुन महिनाभर स्थानीय स्वास्थ्य संस्थामा ३० वर्षमाथिका नागरिकको विभिन्न स्वास्थ्य परीक्षण...
अहिलेसम्म पहिचान भएअनुसार २०० भन्दा बढी प्रकारका बाथ हुन्छन् । हाम्रो समाजमा बाथको समस्या भएका व्यक्तिहरू धेरै छन् । बाथ रोगबारे आम सर्वसाधारणमा धेरै भ्रमहरू पनि रहेको पाइन्छ ।...
चन्द्रमा मानव सभ्यता, धर्म, विज्ञान र रहस्यको प्रतीक रहँदै आएको छ। प्राचीन समयमा नै चिकित्सा विज्ञानका पिता हिप्पोक्रेटसले भनेका थिए-कुनैपनि चिकित्सकले चन्द्रमाको चाललाई बेवास्ता गर्नु हुँदैन। आजसम्म पनि चन्द्रमाको...
अनुहारको चमक त्यसै बढ्दैन । त्यसका लागि छालालाई पोषण चाहिन्छ । पोषण प्राप्त खानपानबाट हुनसक्छ । खानपानमा पनि छालालाई पोषण दिने भनेको त्यसमा पाइने भिटामिनले हो। भिटामिन हामी खानेकुराबाट...
डा. प्रज्ज्वल पुडासैनी छाला, यौन तथा कपाल प्रत्यारोपण विशेषज्ञ
शरीरमा क्यान्सर छ/छैन, भए कुन ठाउँमा छ भन्ने पत्ता लगाउन पेट स्क्यान गर्नुपर्ने हुन्छ। हालसम्म नेपालमा तीन वटा निजी संस्थाले मात्रै पेट स्क्यान सेवा दिँदै आएका छन्। क्यान्सरको शंका...
चिसो मौसमले प्रत्यक्ष रूपमा महिनावारी पीडा बढाउँदैन। यसका लागि केही कारक जिम्मेवार छन्। ती कारकले महिनावारी चक्रको प्रणालीलाई केही हदसम्म प्रभावित पार्छ। जसले गर्दा महिनावारी हुँदा दुखाइ अत्याधिक बढाउन...
डा. उपमा बस्नेत प्रसूति तथा स्त्रीरोग विशेषज्ञ
२७ माघ, काठमाडौं । स्वास्थ्य तथा जनसंख्या मन्त्री प्रदिप पौडेल जलनका बिरामी भेट्न कीर्तिपुर अस्पताल पुगेका छन् । गत बिहीबार काठमाडौंको कमलपोखरीस्थित म:म: आउटलेटमा ग्यास विस्फोट भई भएको आगलागीमा...
९० देखि ९५ प्रतिशत क्यान्सर रोग हाम्रो रहनसहन र आनिबानीका कारण हुन जान्छ भने ५ देखि १० प्रतिशत अणुवंशिक दोषका कारणले हुने गर्दछ
गर्भावस्थाको समयमा सुत्केरी हुने समय नजिकिँदै गर्दा महिलाहरू यो प्रक्रिया सकेसम्म सजिलो होस् भन्ने चाहन्छन् । धेरैजसो महिलाहरू नर्मल डेलिभरीमार्फत बच्चा जन्माउने चाहना राख्छन् । यसका लागि कतिपय महिलाहरूले...
डा. मीना प्रधान स्त्री तथा प्रसूतिरोग विशेषज्ञ
कहिलेकाहीँ एलर्जीले घाँटी दुख्छ। चिल्लो खानेकुराले असर गरेर दुख्छ । अत्याधिक चिच्याउँदा वा लामो समयसम्म बोलिरहँदा पनि दुख्छ । जुन केही समयपछि आफैँ ठिक हुन्छ । कहिलेकाहीँ टन्सिलाइटिस भएमा...
डा. ओमप्रकाश यादव नाक, कान तथा घाँटीका सिनियर शल्यचिकित्सक
जसरी कति बाटो बनायो भन्ने राजनीतिक मुद्दा बन्छ, त्यसरी नै कुन स्थानीय सरकारले स्वास्थ्यमा कति काम गर्यो भन्ने पनि मुद्दा बन्नुपर्छ । जबसम्म राजनीतिक नेतृत्वको एजेन्डामा यो विषय पर्दैन...
उपचारका लागि आएका बिरामीको कुरुवालाई बुधबारदेखि बिहान–बेलुका खाना खुवाउन थालिएको हो ।
स्रोत नखुलेका क्यान्सर पहिल्याउन विशेषज्ञका लागि चुनौति हुन्छ, यो पहिल्याउने आधार सीमित छन्
२४ माघ, काठमाडौं । अभियान सुरु भएको दुई दिनमा ४ लाख ६४ हजार किशोरीले पाठेघरको मुखको क्यान्सरविरुद्ध एचपीभी खोप लगाएको छन् । मंगलबार र बुधबार गरी ४ लाख ६४...
कतिपयलाई यो खोप परीक्षणका लागि मात्रै नेपालमा आएको होकि भन्ने पनि लाग्नसक्छ
डा. कीर्तिपाल सुवेदी प्रसूति तथा स्त्रीरोग विशेषज्ञ
स्वास्थ्य बीमा कार्यक्रममा लागू भए पनि एकातिर अस्पतालहरूले सुविधा दिएबापतको रकम नपाएर हैरानी खेप्नुपरेको छ भने अर्कोतिर बीमामार्फत स्वास्थ्य सुविधा लिने प्रक्रिया झन्झटिलो र अव्यवस्थित हुँदा सेवाग्राहीले निकै सास्ती...
नवजात शिशुलाई सुताउँदा उसको सुरक्षाको विशेष ख्याल राख्नु पर्ने हुन् । यदि बच्चा राम्ररी सुत्न सकेनन् भने पूर्णनिद्रा पाउँदैनन्, यस्तो अवस्थामा बच्चा दिनभर चिडचिडाहट हुन्छन् । त्यसैले अस्पतालमा शिशु...
सामाजिक सञ्जाल र इन्टरनेटमा तौल घटाउने तरिकाबारे हजारौँ सुझाव, सल्लाह भेटिन्छन्, तर यीमध्ये प्रत्येक विधि सबैका लागि सही नहुन सक्छ
आयुष अधिकारी पोषणविद्
आज फेब्रुअरी ४ अर्थात विश्व क्यान्सर दिवस ‘युनाइटेड बाइ युनिक’ भन्ने नाराका साथ विश्व क्यान्सर दिवस मनाइँदै छ । विश्व स्वास्थ्य संगठन (डब्लुएचओ) को क्यान्सर हेर्ने अन्तर्राष्ट्रिय निकाय ‘इन्टरनेसनल...
कुनै रोग लाग्दा समाजमा गलत सल्लाह दिने पनि हुन्छन्। त्यो सुनेर गलत बाटोमा लाग्दा ज्यान समेत जाने उनी आफैँले देखेकी छिन्।
नर्सले भनिन्, ‘एक्स रे गराउनु भो ? डाक्टर राउन्डमा आउँदा देखाउनुपर्छ ।’ बिरामीलाई ह्वील चियरमा राखेर हामी ट्रमा सेन्टरको चौथो तलाबाट एक्स-रे गर्ने ठाउँमा ओर्लियौं । एक्स-रे गर्ने व्यक्ति...
हाम्रो शरीरमा अनगिन्ती कोशिकाहरू हुन्छन् । यसमध्ये नयाँ बन्ने कोष र कोशिकाहरूको वृद्धिको क्रम सामान्य अवस्थामा कोषभित्र रहेको डिएनएले नियन्त्रण गरिरहेको हुन्छ । तर खराब जीवनशैली र बाह्य वातावरणीय...
डा. अरुण शाही क्यान्सररोग विशेषज्ञ
कम उमेरमा गर्भवती हुने महिलाहरूमा उच्च रक्तचापको खतरा बढी हुन्छ, जसले मिर्गौला, कलेजो वा मस्तिष्कमा गम्भीर असर पुर्याउन सक्छ।
डा. सचिनकुमार यादव प्रसूति तथा स्त्रीरोग विशेषज्ञ
यही माघ १५ गतेको मन्त्रिपरिषद बैठकले ओएनएम सर्वेक्षणका लागि स्वीकृति दिएको हो ।
समयमै परीक्षण र उपचार गरिएमा पाठेघरको मुखको क्यान्सर निको हुन सक्ने तर जनचेतनाको कमीका कारण धेरै बिरामी जटिल अवस्थामा मात्र उपचारका लागि आउने गरेको चिकित्सकहरू बताउँछन् ।
हामी मध्ये धेरैले कुनै न कुनै बेला प्लास्टिक वा कागजको डिस्पोजेबल गिलासमा पानी, चिया वा कफी पिएकै हुनुपर्छ। विवाह भोज होस् वा घुम्ति चिया पसल, यस्ता ठाउँमा डिस्पोजेबल कपको...
धूम्रपान स्वास्थ्यका लागि हानिकारक हुन्छ, यो त सबैलाई थाहा छ । चुरोट–खैनीको सेवनले क्यान्सर हुन्छ भनेको पनि हामीले सुनेका छौँ । तर, चुरोटले क्यान्सर र फोक्सो सम्बन्धि रोग मात्रै...
डा. ऋषि बिष्ट हाडजोर्नी तथा जोर्नी प्रत्यारोपण विशेषज्ञ
पुसको पारिलो घाममा आनन्दपूर्वक बसिरहेका थिए, डा. ओममूर्ति अनिल । उनी यति मनमग्न देखिन्थे, मानौं संसार ठप्प रोकिएको छ । न छटपटी, न थकान । न विस्मय, न उन्माद...
१५ माघ, काठमाडौं । काठमाडौंमा पछिल्ला दिनमा भाइरल ज्वरोका बिरामी बढिरहेको अस्पतालहरूको तथ्यांकले देखाउँछ । केही दिनयता भाइरल ज्वरोका बिरामी धेरै आइरहेको विभिन्न अस्पतालका चिकित्सक बताउँछन् । मेडिकेयर र...
आजकाल धेरैजसो मानिसलाई घुँडा दुख्ने समस्या भएको पाइन्छ । घुँडा दुख्ने विभिन्न कारण हुन्छन् । त्यसमध्ये उमेरका कारण हड्डी खिइँदा (ओस्टियोआर्थराइटिस) दुख्ने हुन्छ, जसका लागि औषधि खाने, अभ्यास तथा...
भीडभाडमा जान डर लाग्छ। त्यहाँ पुग्दा मुटु ढुकढुक हुन्छ। बोली नै लर्बराउँछ । बोल्न खोजेको कुरा बोल्न सकिँदैन। कहिलेकाहीँ भीडभाडमा हुँदा थोरै गम्भीर हुनु स्वभाविक हो। यो सबैलाई हुनसक्छ।...
डा. बासुदेव कार्की सिनियर कन्सल्टेन्ट साइक्यार्टिस्ट
महिनावारीले मुड स्विङ, दुखाइ र अत्याधिक रक्तस्रावजस्ता विभिन्न प्रकारका समस्या ल्याउँछ। कतिपय महिलालाई महिनावारीको समयमा सहनै नसक्ने पीडा हुन्छ । महिनावारीको समयमा हुने पीडा अर्थात् पेट दुख्ने समस्यालाई चिकित्सकीय...
डा. रञ्जना यादव प्रसूति तथा स्त्रीरोग विशेषज्ञ
अध्ययन अनुसार नेपालमा ४८.६ प्रतिशत पुरुष र १५.३ प्रतिशत महिलाले चुरोट सेवन गर्ने गरेका छन् । जाडोयाममा युवाहरुले चुरोट बढी सेवन गर्ने गर्दछन् । चुरोट सेवनलाई छाड्ने हो भने...
चिसो मौसम बालबालिकाका लागि निकै चुनौतीपूर्ण हुन सक्छ। किनकि जाडोमा हुने चिसो हावापानी, तापक्रमको गिरावट र भाइरसको सक्रियताका कारण बालबालिकाको स्वास्थ्यमा नकारात्मक असर पर्न सक्छ। वयस्कको तुलनामा बालबालिकामा प्रतिरोधात्मक...
डा. अरुण कुमार सिंह बालरोग विशेषज्ञ
निरन्तर थकाइ लाग्ने, हात र खुट्टामा पोल्ने (प्यारास्थेसिया), झम्झमाउने जस्ता समस्या देखिएकाहरू वा वृद्धवृद्धाले भने डाक्टरको परामर्शमा भिटामिन बी १२ सप्लिमेन्ट लिनुपर्छ ।
रुनु कमजोरीको लक्षण हो । धेरैलाई यही लाग्छ । सायद यही कारणले गर्दा पुरुषहरू दुख पर्दा पनि आँसु लुकाउछन्। जुन स्वास्थ्यको दृष्टिकोणले ठिक होइन । विज्ञान भन्छ, रुनुका धेरै...
गृष्मा पनेरु मनोपरामर्शदाता
कतिपय वृद्धको व्यवहार बच्चाको जस्तै हुन्छन् । उनीहरुलाई पहिलेका कुरा मात्र होइन । दैनिक भइरहेको गतिविधिबारे पनि पत्तो हुँदैन । यस्तो अवस्थालाई बुढेसकाल लागेको भनेर भन्ने गरिन्छ । के...
प्रा. डा. राजीव झा स्नायु, नसा तथा मेरुदण्डरोग विशेषज्ञ
गर्भावस्थाका कति महिला भनिरहेका हुन्छन्, ‘मलाई कब्जियत भयो, के गर्ने होला ?’ गर्भावस्थामा कब्जियत हुनु आम समस्या हो । तर, यसले गर्दा शारीरिक मात्र होइन मानसिक तनाव पनि झेल्नुपर्छ...
डा. सचिनकुमार यादव प्रसूति तथा स्त्रीरोग विशेषज्ञ
दम्पतीको लामो समयसम्म प्रयास गर्दा सन्तान भएन । यसको दोष गर्भनिरोधकको साधनलाई दिइन्छ । सन्तानको योजना तत्कालको लागि नबनाएका तर विवाह गरेको केही वर्ष भएका दम्पतीलाई गर्भनिरोधक साधनको प्रयोगले...
डा. कीर्तिपाल सुवेदी प्रसूति तथा स्त्रीरोग विशेषज्ञ
८ माघ, काठमाडौं । काठमाडौंको महाराजगञ्जस्थित त्रिभुवन विश्वविद्यालय शिक्षण अस्पताल (टिचिङ हस्पिटल) ले सोमबारदेखि स्वास्थ्य बीमा कार्यक्रम पूर्णरूपमा पुनः सञ्चालनमा ल्याएको छ । गत १२ भदौदेखि आंशिक रूपमा स्थगित...
चिसो पानीले नुहाउँदा रक्तसञ्चार बढ्छ । प्रतिरोधात्मक क्षमता बढ्छ । छालामा चमक बढ्छ । तनाव कम हुन्छ । यो सब सम्भव हुन्छ । जब मौसम शरीर अनुकूल हुन्छ ।...
डा. अनाम प्याकुरेल जनरल प्राक्टिसनर
यौनाङ्ग एक संवेदनशील भाग हो, जसको सरसफाइमा एकदमै ध्यान दिन जरुरी हुन्छ । यौनाङ्गलाई राम्ररी सफा गरिएन भने संक्रमण हुनसक्छ । तर महिलाहरूले प्रायः योनी सफा गर्दा धेरै गल्ती...
डा. मीना प्रधान स्त्री तथा प्रसूतिरोग विशेषज्ञ
महिनावारी भएको कति दिनपछि गर्भ बस्ने सम्भावना हुन्छ ? यो जिज्ञासा अस्पताल आउने धेरै दम्पतीको हुन्छ । महिनावारी चक्रको विभिन्न चरणले नै महिलाको शरीरमा हुने जैविक परिवर्तन र गर्भधारणको...
डा. सविता थापा प्रसूति तथा स्त्रीरोग विशेषज्ञ
एकातिर, स्वास्थ्य बीमा बोर्डले गत भदौबाट लागू गरेको नयाँ प्याकेजको दर नमिल्दा शिक्षण अस्पतालले विरामीलाई स्वास्थ्य बीमामार्फत सेवा दिन सकेको छैन । अर्कोतिर, स्वास्थ्य बीमा बोर्डले धेरै वर्षदेखिको बीमा...
एचपीभी खोप के हो ? पाठेघरको मुखको क्यान्सरविरुद्घ लगाइने खोपलाई हृयुमन प्यापुलोना भाइरस अर्थात् (एचपीभी) खोप भनिन्छ । किन लगाउने ? – पाठेघरको मुख क्यान्सर लगायत एचपीभी भाइरसका कारण...
‘फुड डाइ’ भनिने खानामा प्रयोग गरिने अप्राकृतिक रङ बजारमा पाइने विभिन्न खानेकुरामा तयार पार्दा प्रयोग गरिन्छ । तर कृत्रिम खानाको रङलाई लिएर लामो समयदेखि विवाद पनि हुँदै आएको छ...
जाडोयाममा मुटुको विशेष ख्याल राख्नुपर्छ । चिसो मौसममा रक्तनलीहरू खुम्चिन थाल्छन्, जसकारण रक्तसञ्चार कम हुन्छ । रक्तचाप बढेसँगै हृदयघातको जोखिम पनि बढ्छ । साथै मानिसहरू जसको जीवनशैली पहिले नै...
आयुष अधिकारी पोषणविद्
विगत दुई दशकमा नेपाली महिलाको मातृ मृत्युदर निकै घटेको छ । नेपाल सरकार, स्वास्थ्यकर्मी तथा स्वयंसेविकाहरूको सामूहिक पहलमा यो उपलब्धि हासिल भएको हो । तर अझै पनि गर्भावस्थामा उच्च...
प्रा. डा. सुमनराज ताम्राकार प्रसूति तथा स्त्रीरोग विशेषज्ञ
चार वर्षको अवधिमा विदेश जाने प्रक्रियामा लाग्ने चिकित्सकको संख्या २.६७ गुणाले बढेको देखिन्छ । नेपाल मेडिकल काउन्सिलका निमित्त रजिष्ट्रार डा. विश्व दवाडी भन्छन्– नेपाली चिकित्सक विदेश जाने क्रम भयावह...
शिक्षकहरू भन्छन्– ‘स्वस्थ, ताजा, पोषिलो र मौसमी खानेकुरा खानुपर्छ ।’ आमाबुवा भन्छन्– ‘आफ्नै घरको भान्सामा पाकेको खानेकुरा खानुपर्छ ।’ तर, विद्यार्थीलाई द्विविधा छ– एक त आफ्नै भान्सामा पाकेको खानेकुरा...
‘वीर्य जति बाक्लो, त्यति बच्चा उत्पादन क्षमता राम्रो’, ‘जति धेरै वीर्य, त्यति बढी बच्चा छिटो बस्ने सम्भावना’, ‘वीर्य स्खलन हुने बित्तिकै म्याराथुनमा दौडिए जस्तो पौडिएर छिटो योनीमा पुग्छ !’...
डा. अनिलपुकार साह कन्सल्टेन्ट युरोलोजिस्ट
चिसो वा तातो पानी पिउँदा, खानेकुरा खाँदा दाँत सिरिङ–सिरिङ हुनसक्छ । कतिपय अवस्थामा दुख्न पनि सक्छ । यसरी दाँत सिरिङ–सिरिङ हुनुलाई मेडिकल भाषामा ‘हाइपर सेन्सेटिभिटी’ भनिन्छ । यस्तो किन...
डा. सोनम साह दन्त चिकित्सक
धेरै चिनी तथा गुलियो खानेकुराको सेवन कसैको लागि राम्रो हुँदैन । चाहे त्यो बच्चा, वयस्क वा वृद्ध नै किन नहोस्! पछिल्लो समय त चिनी मिसिएको खानेकुरा अत्याधिक खाँदा बच्चामा...
डा. बाबुराम पाण्डे बालरोग विशेषज्ञ
स्वास्थ्यमा समस्या देखियो भने त्यस समस्याले अति दुख नदिएसम्म प्राय अस्पताल जाँदैनन् । कहिलेकाहीँ यही कारणले गर्दा अवस्था गम्भीर भइ औषधिले समेत काम नगर्ने बेला न आउला भन्न सकिन्न...
बच्चा स्वस्थ रहेको सूचक हो, उमेर अनुसारको निश्चित तौल र उचाइ हुनु । किनकि बच्चा अस्वस्थ भइरहेमा तौल र उचाइ सन्तुलित हुँदैन । सन्तुलित नहुनुमा खानपान, वंशानुगत समस्या, कुनै...
डा. अनु दनाई बालरोग विशेषज्ञ
गर्भावस्था र सुत्केरी गराउने बेला आउने जटिलताले गर्दा महिलाको ज्यान जाने गरेको छ । बच्चा जन्मिएपछि अत्याधिक रक्तश्राव, सुत्केरी पछिको संक्रमण र गर्भवस्थामा हुने उच्च रक्तचाप मृत्युका प्रमुख कारण...
चुरोट फिल्टर होस् कि सादा, यसले अति नै खराब गर्छ । अचेल मैना अरुलाई पनि नखान सल्लाह दिन्छिन् ।
स्वास्थ्य समस्या गम्भीर भएको अवस्थामा बिरामीलाई आईसीयू भेन्टिलेटरमा राखिन्छ । बिरामीलाई सास फेर्न समस्या हुँदा पनि भेन्टिलेटर चाहिन्छ । कुनै रोग, दुर्घटना, आनुवंशिक दोष वा औषधिको अत्यधिक सेवनले बिरामीलाई...
प्रा.डा. विद्या सागर प्रसाद इन्टरनल मेडिसिन
१ माघ, काठमाडौं । स्वास्थ्य बीमा सेवाका लागि अब हरेक तहमा एउटा सेवाप्रदायक संस्था रहने भएका छन् । स्वास्थ्य बीमा ऐन २०७४ मा भएको संसोधनअनुसार अब स्वास्थ्य बीमा बोर्डले...
गर्भवती भए पछि महिलाको स्वास्थ्य अवस्थाबारे थाहा पाउन विभिन्न जाँच गरिन्छ । सो परीक्षणले गर्भमा रहेको शिशुको स्वास्थ्य र विकासको बारेमा जानकारी दिनुको साथै यसबाट आमा र बच्चाको स्वास्थ्य...
डा. मीना प्रधान स्त्री तथा प्रसूतिरोग विशेषज्ञ
डाक्टर कस्ता हुन्छन् ? के उनीहरू सामाजिक हुँदैनन् ? रमाइलो गर्दैनन् ? मित्रवत् हुँदैनन् ? सधैं अस्तव्यस्त रहन्छन् ? एकलकाँटे हुन्छन् ? सम्भवत : समाजले बनाएको यही धारणका कारण...
डा. बालकृष्ण साह प्रसूति तथा स्त्रीरोग विशेषज्ञ
ललितपुर गोदावरीका ५० वर्षीय रामकृष्ण महर्जन पाटन अस्पतालको अन्कोलोजी वार्डमा भेटिए । अक्सिजन लगाएर बेडमा सुतिरहेका उनलाई फोक्सोको ‘स्मल सेल कार्सिनोमा’ एक्टेनसिभ स्टेजको क्यान्सर भएको छ, जुन फोक्सोभरि फैलिसकेको...
काठमाडौं । आकस्मिक दुर्घटनामा छिटो उपचार आवश्यक पर्छ । यस्तो अवस्थामा जो–कोही निजी अस्पतालमै बिरामीलाई लैजाने गर्छन् । किनकि निजीमा छिटो–छरितो सेवा पाइन्छ । तर सुविधा अनुसारको खर्च पनि...
डा. किशोर भण्डारी ओरल तथा म्याक्जिलोफेसियल सर्जन
चिकित्सा शिक्षा नियमावली संशोधन गरेर आवासीय चिकित्सकलाई पूर्णकालीन चिकित्सक सहर कायम गर्न पनि समितिले सुझाव दिएको छ ।
एमबीबीएस र बीडीएस चिकित्सकको हकमा एक लाखदेखि १ लाख २५ हजार मासिक आय सुनिश्चित गर्न सिफारिस गरिएको छ ।
शरीरमा फोहोर भए पछि दुर्गन्ध आउँछ । दुर्गन्धलाई सुगन्धमा बदल्ने काम बास्नादार परफ्युमले गर्छ । तर त्यही बास्नादार परफ्युम दिनभर छालामा पर्दा शरीरलाई हानि गर्छ । कमैलाई थाहा होला,...
कुनै कारणवश चोट लाग्दा, जनावरले टोक्दा वा कुनै धारिलो हतियारले काटेमा टिटानसको खोप लगाउने सल्लाह दिइन्छ । टिटानस ‘क्लोस्ट्रिडियम टेटानी’ नामक ब्याक्टेरियाबाट हुने गम्भीर संक्रमण हो । माटो, धूलो...
डा. प्रशान्त रिजाल बालरोग विशेषज्ञ तथा पल्मोनोलोजिस्ट
सामान्यतः बालबालिका अँध्यारोेसँग डराउँछन् । उमेर बढ्दै गएसँगै उनीहरूको डर पनि स्वतः हट्दै जान्छ । तर केही व्यक्तिमा भने उमेर बढे पनि अँध्यारोेको डर रहिरहन्छ । डर यतिसम्म रहन्छ...
गोपाल ढकाल मनोविद्
पाठेघर महिलाको शरीरमा हुने महत्वपूर्ण अंग हो । यो संवेदनशील अंग पनि हो । त्यही कारण पनि पाठेघरको सुरक्षा र स्वास्थ्यमा बढी सचेत हुनुपर्छ । पाठेघर नभएका महिला आमा...
डा. रञ्जना यादव प्रसूति तथा स्त्रीरोग विशेषज्ञ
समाजमा बाँझोपनको समस्या महिलामा मात्रै हुन्छ भन्ने भ्रम छ । तर पुरुषमा पनि महिला जत्तिकै समान कमजोरीहरू हुन्छन् । महिला र पुरुषको साझा कारणबाट बाँझोपनको समस्या भइरहेको हुन्छ ।...
डा. सचिनकुमार यादव प्रसूति तथा स्त्रीरोग विशेषज्ञ
केही समय काम गर्दा हात अररो हुने, सानो काम गर्दा गल्ने, बटारिने, लेख्दा लेख्दै थाक्ने, लेख्न धेरै नसक्ने समस्या लिएर साताको करिब १० जना बिरामी वीर अस्पतालको न्युरो विभागको...
प्रा. डा. राजीव झा स्नायु, नसा तथा मेरुदण्डरोग विशेषज्ञ
काठमाडौं । स्वास्थ्य तथा जनसंख्या मन्त्रालयले निजी, सहकारी, गैरसरकारी तथा सामुदायिक अस्पताल तथा स्वास्थ्य संस्थालाई अनिवार्य नवीकरण गर्न परिपत्र गरेको छ । सञ्चालन अनुमति नलिएका स्वास्थ्य संस्था र अस्पताल...
काठमाडौं । चुरोटमा जस्तै मदिरामा पनि क्यान्सरसम्बन्धी चेतनाको सूचनासहितको लेबलिङ गर्नुपर्छ भन्ने बहस अमेरिकामा सुरु भएको छ । केही दिनअघि अमेरिकाका सरकारी शल्य चिकित्सक डा. विवेक मूर्तिले मदिरा सेवन...
काठमाडौं । एउटी सुत्केरी, जो व्यथाले च्यापेपछि बिहान तीन नबज्दै स्वास्थ्य चौकीतर्फ लाग्छिन् । आफ्नी बूढी सासुलाई साथ लिएर केही अगाडि बढेपछि उनले बच्चा जन्माउँछिन् । तर न बच्चा...
शरीरका विभिन्न अंगहरूको फरक-फरक जिम्मेवारी हुन्छ । शरीरलाई सुचारु रुपमा चलायमान राख्न मात्र हैन, यी अंगहरूमा कुनै समस्या आएमा त्यसलाई समाधान गर्न पनि शरीरमा केही तत्वले काम गर्छन् ।...
बबिता अधिकारी पोषणविद्
काठमाडौं । चीनमा ह्युमन मेटाप्युमो भाइरस (एचएमपीभी) नामक नयाँ संक्रमण फैलिएपछि सर्वत्र प्रश्न उठेको छ, ‘कतै यो पनि कोरोना जस्तै भयानक त हुँदैन ?’ स्वास्थ्य सङ्कटकाल नै घोषणा गर्नुपर्ने...
माननीय स्वास्थ्य तथा जनसंख्यामन्त्री प्रदीप पौडेलज्यू, आज म तपाईंलाई यो खुला पत्रमार्फत आम नेपाली नागरिकको स्वास्थ्य अवस्था र सरकारी सेवाका बारेमा केही लेख्न गइरहेको छु । तपार्इंले मेरा शब्दहरुलाई...
काठमाडौं । अहिले विवाह गर्ने उमेर बढेको छ । ३०–३५ वर्षको उमेरमा मात्र विवाह गर्ने प्रवृत्ति छ । अर्कोतिर धेरै दम्पतीले विवाहलगत्तै सन्तानको योजना बनाउँदैनन् । अर्थात् दाम्पत्य जीवन...
प्रसूतिको क्रममा एउटी महिलाले कतिसम्म कष्ट खेप्नुपर्छ ? अक्सर श्रीमानले देख्न, भोग्न र अनुभूत गर्न सक्दैनन् । किनभने श्रीमती प्रसूति पीडाले छट्पटाइरहँदा श्रीमान्लाई अलग्गै राखिन्छ । तर थापाथलीस्थित प्रसूति...
अहिले जाडोयाम चलिरहेको छ । यो मौसमले सानो, ठूलो कोही भन्दैन । प्रतिरोधात्मक कमजोर भएमा जाडोले स्वास्थ्य समस्या निम्त्याउँछ । सबैभन्दा जोखिम पाँच वर्षमुनिका बच्चाहरू हुन्छन् । उनीहरुलाई जोगाउन...
डा. अनु दनाई बालरोग विशेषज्ञ
मेडिसिनमा विकासवादी सिद्धान्तले आजको दिनमा भएका संरचना र रोगहरूलाई भविष्यका दृष्टिकोणले पनि विचार गर्छ । भोलि के के रोगहरू विकसित भएर जान सक्छन् भनेर छलफल गर्न सक्छ ।
‘जाडोमा बढी भोक लाग्छ, काम गर्ने खासै जाँगर लाग्दैन । सुतेर बसिरहूँ जस्तो लाग्छ ।’ जाडोमा अधिकांशलाई यस्तै हुन्छ । यस्तो बानीले आनन्द त केहीबेर दिन सक्ला । तर...
डा. अमित गौली कन्सल्टेन्ट फिजिसियन, इन्टरनल मेडिसिन
सेप्टिक सकको अवस्था भनेको शरीरमा संक्रमण तीव्र गतिले फैलिरहँदा शरीरका अंगलाई चाहिने रगत, अक्सिजन र पोषक तत्वलगायतका तत्वको कमी भई अवस्था गम्भीर हुनु हो ।
दिनभर अफिस जाने र औपचारिक पहिरन लगाउनेहरूको दिनचर्यामा कोट एक महत्वपूर्ण हिस्सा हो । जाडोयाममा त चिसो मौसममा न्यानो बनाउने र व्यक्तित्वलाई आकर्षक देखाउने हुँदा पनि प्राय:ले बाक्लो कोट...
डा. नरेन्द्र लामिछाने अकुपञ्चर विशेषज्ञ
वनस्पति-आधारित आहार जसलाई ‘भेगन डाइट’ पनि भनिन्छ । केही वर्षयता यसको लोकप्रियता बढ्दै गएको छ । विश्वभर भिगन डाइट अपनाउनेहरू बढ्दै गएका छन् । के हो भेगन डाइट ?...
आयुष अधिकारी पोषणविद्
काठमाडौं । स्वास्थ्य तथा जनसंख्या मन्त्रालयले विद्यालयमा स्वास्थ्य सचेतना फैलाउन विद्यालय स्वास्थ्य दूत नियुक्त गर्ने निर्णय गरेको छ । ‘विद्यालय नर्स कार्यक्रम’ लागू भइरहेका विद्यालयमा स्वास्थ्य प्रवर्द्धनात्मक विद्यालय र...
घटना हेर्दा क्षणिक जस्तो देखिन्छ तर उनीहरूले योजनाबद्ध रुपमा हत्या गरिरहेका हुन्छन् । मनोचिकित्सकका अनुसार मानिस आफ्नो समस्यालाई मार्न खोज्दा परिवारकै हत्या गर्न उन्मुख हुन्छ ।
१७ पुस, काठमाडौं । शुक्रराज ट्रपिकल तथा सरुवा रोग अस्पतालमा मंकीपक्स (एमपक्स) संक्रमित उपचाररत दुई युवामध्ये एक जना अस्पतालबाट डिस्चार्ज भएका छन् । गत शनिबार भर्ना भएका ४४ वर्षीय...
काठमाडौं । स्वास्थ्य तथा जनसंख्यामन्त्री प्रदीप पौडेलले नेपालमा एमपक्स (मंकीपक्स) जोखिमसँग जुध्न अपनाइएको सजगताबारे त्रिभुवन अन्तर्राष्ट्रिय विमानस्थलमा पुगेर स्थलगत निरीक्षण गरेका छन् । सम्बद्ध अधिकारीहरुको बैठक डाकेर जोखिम फैलिन...
काठमाडौं । ‘चुरोट पिउनु हानिकारक छ’ यो सबैलाई थाहा छ । तैपनि चुरोट पिएर जीवनको किम्ती समय घटाउनलाई मरिहत्ते गर्छन्, अधिकांश मानिस । हालै लण्डनको विश्वविद्यालयका विज्ञहरुले एउटा चुरोट...
अहिले उपलब्ध एन्टिबायोटिक्सलाई भविष्यका पुस्ताका लागि प्रभावकारी बनाइराख्न तिनको सतर्क र मितव्ययी प्रयोग आवश्यक छ ।
गर्भबाट बाहिर आएपछि नवजात शिशु पोषणका लागि आमाको दूधमा मात्र निर्भर हुन्छ । शिशु जन्मिनासाथ प्रकृतिमा भएका रोग तथा गर्भको भन्दा फरक वातावरणमा समायोजन हुने शक्ति पनि आमाकै दूधमा...
डा. अर्चना शाक्य स्त्रीरोग, प्रजनन् तथा आईभीएफ विशेषज्ञ
१६ पुस, काठमाडौं । नेपालमा पहिलो पटक वंशानुगत परीक्षण ‘जिन सिक्वेन्सिङ’ सम्भव भएको छ । हालसम्म यो परीक्षण नेपालमा गर्न सकिएको थिएन । अबदेखि राष्ट्रिय जनस्वास्थ्य प्रयोगशालामै यो परीक्षण...
नेपालमा मंकीपक्स अर्थात् एमपक्स एकपछि अर्को गर्दै भित्रिने क्रम देखिएको छ । यससँगै समुदायमा फैलिने जोखिम र यसबाट सावधानी अपनाउने बारेमा पनि बहस सुरु भएको छ । हुन त...
डा. शेरबहादुर पुन सरुवारोग विशेषज्ञ
बच्चाका लागि खेलौना साथीजस्तै हुन्छ । उनीहरुले आफ्नो अधिकांश समय खेलौनासँग बिताउँछन् । बच्चाको खेलौनासँग भावनात्मक लगाव पनि हुन्छ र उनीहरूले खेलौनाबाट धेरै कुरा सिक्छन् । त्यसैले बालबालिकाका लागि...
प्राय: नेपालीको दिनको सुरुवात चियाबाट हुन्छ । दूध चिया, कालो चिया, ग्रिन टी र अन्य धेरै प्रकारका चिया पिउने चलन छ । लामो समयदेखि चिया पिउनु फाइदाजनक हो वा...
काठमाडौं । पाठेघरको मुखको क्यान्सरविरुद्ध प्रयोग हुने ह्युमन प्यापिलोमा भाइरस (एचपीभी) खोप अभियानका लागि तेस्रो लटको खोप आइपुगेको छ । ‘ग्लोबल एलायन्स फर भ्याक्सिन एण्ड इमुनाइजेसन’ (गाभी) को सहयोगमा...
बच्चाको लिङ्ग पत्ता लगाउनु कानुनी अपराध हो । तर यसका बाबजुद पनि केही दम्पतीले परम्परागत मान्यता र मिथकका आधारमा लिङ्ग पत्ता लगाउने प्रयास गर्छन् । परम्परागत एक मान्यताअनुसार भ्रूणको...
हिजोआज मानिसहरू शारीरिक र मानसिक दुवै स्वास्थ्यप्रति सचेत भइरहेका छन् । त्यही कारण मानसिक स्वास्थ्यबारे पनि खुलेर कुरा गर्न थालेका छन् । मानसिक स्वास्थ्यको कुरा आउँदा डोपामाइनबारे कतै न...
बजरंगकुमार रौनियार सुगर, थाइराइड तथा हार्मोनरोग विशेषज्ञ
मुटु रोगबाट हुने मृत्युको विषयमा होस् अथवा शारीरिक रूपमा अंगभंग हुने विषयमा नै किन नहोस् चिनीको एक्लो योगदान अतुलनीय छ।
विवाह गरेपछि यौन जीवन सुखमय छ भने दम्पतीको सम्बन्ध अझ प्रगाढ हुन्छ । तर यौन जीवन नराम्रो भएमा दम्पतीबीच दूरी बढ्न सक्छ । यौन जीवन बिग्रिनु भनेको दम्पतीमध्ये एकजनामा...
डा. विनय भट्टराई मधुमेह, हार्मोन तथा थाइराइड रोग विशेषज्ञ
दम श्वासप्रश्वाससँग सम्बन्धित समस्या हो । दमलाई रोग भन्दा पनि एउटा लक्षणको रूपमा लिन सकिन्छ । यो समस्यामा श्वासनली वा वरिपरिको जोडिएको खण्ड सुन्निन्छ । जसकारण फोक्सोमा हावा जान...
डा. राजु पंगेनी छातीरोग तथा सघन उपचार विशेषज्ञ
आमाबाबुको माया र राम्रो पालनपोषणले बालबालिकाको उज्ज्वल भविष्यको जग बसाउँछ । आमाबाबुको मायाले बच्चाको शारीरिक र मानसिक विकासमा मद्दत गर्छ । यसबाट बच्चाले सम्बन्धको महत्व बुझ्छन् सक्छन् । तर...
डा. विजय ज्ञवाली साइको थेरापिस्ट तथा अकुपञ्चरिस्ट
विभिन्न स्वास्थ्य समस्याबाट बच्न व्यक्तिगत सरसफाइमा ध्यान दिनु जरुरी हुन्छ । व्यक्तिगत सरसफाइमा ध्यान दिंदा शरीरका सबै अङ्ग सफा गर्नुपर्छ । यसका लागि हामी हरेक दिन नुहाउने गर्छौं ।...
डा. सचिनकुमार यादव प्रसूति तथा स्त्रीरोग विशेषज्ञ
सुन्दर देखिने चाहना सबैको हुन्छ । छाला चमकदार होस् भन्ने पनि लाग्छ । त्यसैले अनुहारको सौन्दर्यका लागि मानिसहरू के–के मात्र गर्दैनन् । विभिन्न घरेलु उपाय अपनाउँछन्, बजारमा पाइने विभिन्न...
डा. सुयोग मैनाली वरिष्ठ प्लास्टिक कस्मेटिक तथा लेजर सर्जन
हरेक वर्ष जन्मदिन मनाइरहँदा कति उमेर भयो भनेर याद गराउँछ । कति उमेर भयो भन्नुको अर्थ कति बूढो भइयो भन्ने हो । अंक गणितले मात्र होइन, हाम्रो छालाले पनि...
डा. मोहन भुसाल छाला, यौन तथा सौन्दर्य विशेषज्ञ
पाठेघरको मुखको क्यान्सरलाई एचपीभी भाइरस अर्थात् ह्युमन प्यापिलोमा भाइरसबाट हुने क्यान्सर भनिन्छ । यो क्यान्सर विश्वभरका महिलामा धेरै लाग्नेमा चौथो नम्बरमा पर्छ । यसकै कारण हरेक वर्ष तीन लाख...
काठमाडौं । महिनावारी हुँदा प्याड लगाउनु र त्यसलाई दिनहुँ फेर्नु निकै झन्झटिलो हुन्छ । प्याड परिवर्तन गर्नुपर्ने, किनिरहनुपर्ने जस्ता झमेला प्रयोगकर्ता महिलाले व्यहोर्नुपर्छ । त्यसैले त्यसको विकल्पमा अहिले बजारमा...
नाक बन्द हुनु, हाच्छ्युँ आउनु र लगातार चिसो हुनु सामान्य रुघाखोकीको लक्षण हुनसक्छ । तर कहिलेकाहीं यस्तो समस्या नाकको एलर्जीले पनि हुनसक्छ । धुवाँधुलोका कारण धेरैलाई नाकको एलर्जी हुन्छ...
डा. अरुण अधिकारी नाक, कान तथा घाँटीरोगका शल्यचिकित्सक
‘उच्च रक्तचापको औषधि सकेसम्म खानु हुँदैन, खान सुरु गरेपछि कुनै हालतमा छोड्नु हुँदैन ।’ यही भ्रमका कारण अधिकांश नेपालीले उच्च रक्तचापको समस्या हुँदा समेत सजिलै औषधि सेवन गरेको पाइँदैन...
डा. अभिषेक ठाकुर मुटुरोग विशेषज्ञ
कहिलेकाहीं दाँत दुख्नु साधारण समस्या हो तर कुनै बेला यसको दुखाइ असह्य हुन्छ । दाँत दुख्दा कतिपय अवस्थामा अनुहार सुन्निने, टाउको दुख्ने लगायत समस्या पनि निम्तिने गर्छ । साधारणतया...
डा. विपना तामाङ दन्त चिकित्सक
प्रतिनिधिसभा कानुन, न्याय तथा मानवअधिकार समितिमा वीर अस्पताल र चिकित्सा विज्ञान प्रतिष्ठान (न्याम्स) सात वर्षपछि छुट्याउने विषयमा सहमति भएको छ ।
कति मान्छेले कुकुरलाई बाँधेर, केज वा खोरमा थुनेर राख्ने गर्छन् । यस्ता कुकुरहरु पनि आक्रामक हुन्छन् । साथै सडक, चोकमा बसेका भोका कुकुरहरुलाई कुटपिट गरेको, तर्साएको छ भने उनीहरुले...
काठमाडौं । स्वास्थ्य तथा जनसंख्या मन्त्रालयले कुनै कम्पनीको नाम नतोकी औषधि सिफारिस गर्ने व्यवस्था लागू गराउन पहल थालेको छ । यसका लागि मन्त्रालयले जेनेरिक औषधि सुझाव समिति गठन गरेको...
मूत्ररोग विभागमा प्रत्येक साता फाइमोसिसको समस्या लिएर पाँचदेखि १० जना आउँछन् । यो समस्या लिएर आउने धेरैले भन्ने गर्छन्- ‘यौन सम्बन्ध राख्ने बेलामा असहज हुन्छ । यौनाङ्ग दुखेर मन...
डा. प्रतीकमान सिंह गुरुङ युरोसर्जन तथा रोबोटिक सर्जन
हवाईजहाजको यात्रा तुलनात्मक रुपमा सुरक्षित र छिटो हुने भएकाले यातायातका लागि धेरैको रोजाइमा पर्ने गरेको छ । तर हवाई यात्रा गर्दा केही कुरामा ध्यान दिनु जरुरी हुन्छ । विशेषगरी...
प्रा.डा. विद्या सागर प्रसाद इन्टरनल मेडिसिन
९ पुस, काठमाडौं । स्वास्थ्य तथा जनसंख्यामन्त्री प्रदीप पौडेलले स्वास्थ्य सेवा सुधारका लागि सरकारले गरेका निर्णयहरू कार्यान्वयन गर्न बजेटको समस्या नहुने जिकिर गरेका छन् । मंगलबार कानुन, न्याय तथा...
काठमाडौं । आकस्मिक गर्भनिरोधक चक्कीको प्रयोग असुरक्षित यौन सम्पर्क हुँदा वा परिवार नियोजनको अस्थायी साधनको असफलतापछि अनावश्यक गर्भ रोक्ने सुरक्षित र सरल तरिका हो । यद्यपि यो चक्की नियमित...
निजी मेडिकल कलेजले स्नातकोत्तर तह (पीजी) का आवासीय चिकित्सकको निर्वाह भत्ता सरकारीसरह दिनुपर्ने सिफारिस सरकारी कार्यदलले गरेको छ । अब यो निर्णय कार्यान्वयन गर्ने जिम्मेवारी प्रधानमन्त्री नेतृत्वको चिकित्सा शिक्षा...
‘स्वस्थ रहन, दीर्घायु जिउन, तनावरहित रहन र मन शान्त रहन ध्यान गर्नुपर्छ ।’ ‘ध्यानले स्वयंलाई चिनाउँछ ।’ यस्ता कुरा नसुन्ने सायदै होलान् । कतिको बुझाइमा ध्यान गर्नु भनेको आँखा...
काठमाडौं । स्वास्थ्य तथा जनसंख्या मन्त्रालयले सिंहदरबार वैद्यखाना विकास समितिका निर्देशक डा. प्रदीप केसीलाई स्पष्टीकरण सोधेको छ । विभागीय मन्त्रीको निर्देशन पालना गर्नुको सट्टा फेसबुकबाट जवाफ फर्काएको भन्दै मन्त्रालयले...
सन् १९५८ मा अनुसन्धानमा राखिएका बाँदरहरुमा पहिलो पटक ‘मंकीपक्स’ भाइरस देखिएको थियो । हाल यो भाइरसको नाम परिवर्तन गरेर ‘एमपक्स’ राखिएको छ । पहिलो पटक सन् १९७० मा अफ्रिकी...
डा. शेरबहादुर पुन सरुवारोग विशेषज्ञ
शरीरका विभिन्न ठाउँमा एकपछि अर्को बिमिरा बढ्दै जान थालेपछि उनले साउदीमै एक अस्पतालमा चिकित्सकलाई पनि देखाए । शरीर तात्तिँदै गएपछि उपचारका लागि नेपालनै सहज हुने ठानेर कम्पनीमा कुराकानी गरेर...
‘अरूको बिरामीलाई आफन्तहरू भेट्न आउँछन्, हाम्रो त यहाँ कोही छैन । त्यसैले कोही भेट्न पनि आउँदैन । अहिले हामीसँग एक रुपैयाँ पनि छैन' लक्ष्मी भन्छिन्, 'अस्पतालले डिस्चार्ज गरिदियो भने...
पूरक चिकित्सा र वैकल्पिक चिकित्सा स्वास्थ्य सेवा प्रणालीमा प्रयोग गरिने दुई फरक अवधारणा हुन् । यी दुवै परम्परागत चिकित्सा प्रणाली (जस्तै- आधुनिक एलोप्याथिक चिकित्सा) भन्दा बाहिरका उपचार विधि हुन्...
डा. नरेन्द्र लामिछाने अकुपञ्चर विशेषज्ञ
डिजिटल उपकरणको अनुचित प्रयोगले आँखाको स्वास्थ्यलाई गम्भीर असर गर्न सक्छ । सावधानीका उपाय अपनाउनुभयो भने आँखाको तनाव घट्छ ।
अजितकुमार ठाकुर दृष्टि विशेषज्ञ
सरकारले दिएको निर्देशनलाई निजी र मेडिकल कलेजले पटक्कै टेरिरहेका छैनन् भने सरकारले पनि अनुगमन गर्ने रुचि देखाएको छैन । नर्सहरूले न्यून पारिश्रमिक र श्रम शोषण भएका गुनासो गरिरहँदा पनि...
मिर्गौला उपचारमा स्वस्थ आहारको पनि महत्त्वपूर्ण भूमिका हुन्छ । स्वस्थ आहारले मिर्गौलालाई थप क्षतिबाट जोगाउन मद्दत गर्नुका साथै उच्च रक्तचाप र मधुमेह जस्ता सम्बन्धित समस्यालाई पनि नियन्त्रण गर्न मद्दत...
सुजा मोक्तान पोषणविद्
