कतिपयले मसँग भनिरहेका हुन्छन्, ‘कसैले सानो आवाज बोल्दा पनि मेरो कानले चर्को सुनिरहेको हुन्छ । यस्तो किन हुन्छ ?’ यो समस्या कसैकसैलाई हुनसक्छ । यसलाई हाइपरक्युसिस भनिन्छ । त्यस्तो...
प्रा. डा. दीपेन्द्र श्रेष्ठ वरिष्ठ नाक कान घाँटीरोग विशेषज्ञ
महिनावारीमा किशोरी तथा महिलालाई तल्लो पेट दुख्ने, कम्मर दुख्ने, झर्को लाग्ने, शरीर कमजोर भएको अनुभव हुने र खुट्टा समेत दुख्न सक्छ । कतिपयलाई साताको चार दिन नै बेड रेस्ट...
डा. सविता थापा प्रसूति तथा स्त्रीरोग विशेषज्ञ
विगतको तीतो अनुभव, सम्बन्ध, करिअरमा घटित नकारात्मक अनुभवहरूको सँगालोलाई बोकेर जीवनयापन गर्दै आउनुलाई मनोविज्ञानले ‘भावनात्मक बोझ’ भन्छ । जो दिमागमा बोझ जसरी बस्छ । र, त्यसको प्रभाव दैनिक जीवनमा...
डा. समीक्षा घिमिरे मनोचिकित्सक
मानव शरीरका महत्वपूर्ण अङ्ग भएकाले दुईमध्ये एउटा मिर्गौला दान गरेपछि दान गर्ने व्यक्तिको बाँकी जीवन कसरी बित्छ होला ? केही समस्या पो निम्तिन्छ कि ? यी प्रश्न मनमा हुनसक्छ...
डा. रविनबहादुर बस्नेत प्रमुख कन्सल्टेन्ट युरोसर्जन
रेटिना आँखाको पछाडिको भागमा हुन्छ । कुनै पनि वस्तुको प्रकाश पारदर्शी लेन्सबाट रेटिनामा जान्छ । एक पटक प्रकाश रेटिनामा पुगेपछि स्नायु मार्फत संकेतहरू मस्तिष्कमा पुग्छन् । अनि मस्तिष्कले उक्त...
डा. बेन लिम्बू नेत्ररोग विशेषज्ञ तथा अकुलोप्लास्टी सर्जन
नसा च्यापिने धेरैले भोगिरहेको समस्या हो । यो रोग लागेका व्यक्तिले धेरै कुरामा सावधानी अपनाउनुपर्ने हुन्छ । जीवनशैली परिमार्जन नै यो रोगको मुख्य उपचार भएकाले रोगको व्यवस्थापन र रोकथाम...
डा. हेमराज कोइराला वरिष्ठ योग तथा प्राकृतिक चिकित्सक एवं वरिष्ठ विशेषज्ञ रिजेनेरेटिव मेडिसिन
मेरुदण्ड बाङ्गो हुने समस्यालाई स्कोलियोसिस भनिन्छ । सामान्यता मेरुदण्ड पछाडिबाट हेर्दा सिधा देखिन्छ । साइडबाट हेरियो भने एस आकारको हुन्छ । मेरुदण्डको माथिको घाँटीको भागमा सातवटा हड्डी हुन्छ, छातीको...
डा. विनोद बिजुक्छे अर्थोपेडिक तथा स्पाइन सर्जन
गर्भावस्थामा महिलाको शारीरिक स्वास्थ्यमा धेरै परिवर्तन हुन्छन्, जसले गर्भमा हुर्कने बच्चाको स्वास्थ्यमा पनि प्रभाव पार्न सक्छ । तीमध्ये थाइराइड रोग पनि एक हो । थाइराइड ग्रन्थीले शरीरको विभिन्न प्रणालीलाई...
डा. दीपा चुडाल प्रसूति तथा स्त्रीरोग विशेषज्ञ
क्यान्सर र हर्मोन रसायनको सम्बन्ध विशेष र रोचक खालको हुन्छ । हर्मोन भनेको रासायनिक सूचक तत्त्व हो, जसको आफ्नै रसायनिक प्रकृति र प्रवृत्ति हुन्छ । शरीरमा हर्मोन उत्पादन हुने...
डा. समिम अख्तर क्यान्सररोग विशेषज्ञ
अस्वस्थकर खानपान, बदलिंदो जीवनशैलीका कारण पछिल्लो समय मिर्गौला रोगी पनि बढिरहेका छन् । मिर्गौलालाई कसरी स्वस्थ राख्ने भन्ने अहिले धेरैलाई चिन्ताको विषय बनेको छ । यी १६ कुराको पालना...
डा. हेमराज कोइराला वरिष्ठ योग तथा प्राकृतिक चिकित्सक एवं वरिष्ठ विशेषज्ञ रिजेनेरेटिव मेडिसिन
महिलाका लागि अनिवार्य आवश्यकता हो, स्यानिटरी प्याड । प्रत्येक महिलाले हरेक महिना स्यानिटरी प्याड प्रयोग गर्नुपर्ने हुन्छ । यो समयमा आरामदायी रहन प्राय: महिलाले स्यानिटरी प्याडको प्रयोग गर्छन् ।...
डा. सचिनकुमार यादव प्रसूति तथा स्त्रीरोग विशेषज्ञ
‘निमेसुलाइड’ औषधिको नाम नसुन्ने शायदै होलान् । यो औषधि टाउको, पेट वा जुनसुकै अंगको दुखाइ हुँदा फार्मेसीबाट सजिलै पाइने र किन्नलाई एकपटक पनि नसोची खाइहाल्ने औषधि मध्येमा पर्छ ।...
डा. प्रशान्त त्रिपाठी इन्टनरल मेडिसिन
अस्वस्थकर खानपान, निष्क्रिय जीवनशैली र तनाव कब्जियतका प्रमुख कारण हुन् । पेटक ठीक ढंगले सफा हुन नपाउँदा कब्जियत हुन्छ । साथै दिसा गर्दा निकै कष्ट हुन्छ । कब्जियत पीडित...
डा. अमृत भण्डारी आयुर्वेदिक चिकित्सक
कुनै कारणवश मिनेट मिनेटमा मोबाइल हेर्ने बानी छ ? कुनै काम गर्दा ध्यान केन्द्रित गर्न कठिन भइरहेको छ ? वा मोबाइल हेरेपछि काममा चाहेर पनि ध्यान दिन सकिएको छैन...
प्रा. डा. राजीव झा स्नायु, नसा तथा मेरुदण्डरोग विशेषज्ञ
बढ्दो उमेरसँगै जोर्नीको समस्या आउनु सामान्य मानिन्छ । तर जोर्नीसम्बन्धी समस्या उमेर बढ्दै जाँदा मात्रै हुने होइन, युवाहरु पनि यसबाट पीडित रहेको नेसनल सेन्टर फर बायोटेक्नोलोजी इन्फर्मेसनमा प्रकाशित प्रतिवेदनमा...
डा. सरोजकुमार सुवाल हाडजोर्नी तथा नसारोग विशेषज्ञ
पेन्क्रियाज ग्रन्थी सानो आन्द्राको सुरुको ‘डुवोडेनम’ नजिकै अवस्थित हुन्छ । यो हेर्दा लाम्चो आकारको बोसोको डल्लो जस्तो देखिन्छ । वयस्क पुरुष र महिलामा करिब ५-६ इन्च लामो आकारको हुन्छ...
डा. समिम अख्तर क्यान्सररोग विशेषज्ञ
प्रसंग १ ६ वर्षीय बालकको मृत्युपछि विराटनगरको एक अस्पतालमा तोडफोड भयो । उपचारको क्रममा चिकित्सकको लापरवाहीले बालकको मृत्यु भएको आरोप लगाउँदै अस्पताल तोडफोड गरिएको हो । तीन महिनाअघि उक्त...
डा. बालकृष्ण साह प्रसूति तथा स्त्रीरोग विशेषज्ञ
धेरैलाई लाग्न सक्छ, मेनोपज महिलाको मात्र समस्या हो । महिलामात्र यो समस्याबाट गुज्रिन्छिन् । तर, पक्कै होइन, महिलामा जस्तै पुरुषमा पनि उमेर ढल्किएसँगै मेनोपजको अवस्थाबाट गुज्रिन्छन । जसलाई ‘एन्ड्रोपोज’...
डा. रुपक भारी हार्मोन, थाइराइड तथा मधुमेह रोग विशेषज्ञ
आँखामा परेलाको डिल सुन्नियो वा डल्लो देखियो भने धेरैले भन्छन्, ‘झुट बोल्ने बानीले गर्दा आँखामा आनो आयो ।’ कतिले त खिसिट्युरी पनि गर्छन् । अस्पताल आउनेहरूले पनि झुट बोलेर...
डा. समता शर्मा नेत्ररोग विशेषज्ञ
मुटु शरीरको मुख्य अङ्ग हो । यसको मुख्य काम शुद्ध रगत शरीरका सबै अङ्गमा आपूर्ति गर्नु हो । किनकि मुटुले रगत पम्प गर्ने काम गर्छ । यस प्रक्रियामा मुटु...
डा. अभिषेक ठाकुर मुटुरोग विशेषज्ञ
बुढ्यौलीले छाला चाउरी पर्ने कुरा त लगभग सबैलाई थाहा छ । तर बढ्दो उमेरसँगै छाला मात्र होइन, शरीरका अन्य अंगहरुमा पनि प्रभाव पर्छ । उमेर बढ्दै जाँदा शरीरका सबै...
शिशुले जे सुन्छ, त्यही बोल्छ । यति तपाईंको शिशुले सुन्न सक्दैन भने पछि गएर बोल्न पनि सक्दैन । यो समस्या सामान्य तथा आमाबुवा वा अभिभावकलाई शिशु दुई/तीन वर्षको भएपछि...
महिलाको शरीरमा धेरै प्रकारका हर्मोन उत्पादन हुन्छन् । जुन शरीरका विभिन्न क्रियाकलापका लागि आवश्यक हुन्छ । महिलाको शरीरमा हुने हर्मोनमध्ये एक प्रोल्याक्टिन हर्मोन हो । प्रोल्याक्टिन हर्मोन पिट्यूटरी ग्रन्थीबाट...
डा. विनय भट्टराई मधुमेह, हार्मोन तथा थाइराइड रोग विशेषज्ञ
कहिलेकाहीं महिलाले योनीमा अचानक पीडा महसुस गर्छन् । कुनैबेला लामो समयसम्म एकै अवस्थामा बस्दा वा यौन सम्पर्क गरेपछि योनीको दुखाइको अनुभव हुनसक्छ । जुन स्वभाविक हो । तर कतिपय...
डा. उपमा बस्नेत प्रसूति तथा स्त्रीरोग विशेषज्ञ
पुरुषको यौनाङ्गमा देखिने जटिल रोगमध्ये लिङ्ग क्यान्सर पनि एक हो । लिङ्ग क्यान्सर दुर्लभ छ । यो क्यान्सर एक लाख जनसंख्यामा एक वा दुई जनामा हुनसक्छ । लिङ्ग क्यान्सर...
डा. समिम अख्तर क्यान्सररोग विशेषज्ञ
धेरैलाई खुल्दुली हुनसक्छ, रगत कसरी बन्छ होला ? रक्तसञ्चारको प्रक्रियाबाट रगतसँगै शरीरका हरेक अंगमा पोषक तत्त्व र अक्सिजन पुग्छ । शरीरमा रगतको उत्पादन आमाको पेटमा हुँदादखि नै सुरु हुन्छ...
डा. नीरजकुमार सिंह रक्तरोग तथा रक्त क्यान्सर विशेषज्ञ
वीर अस्पतालको नाक, कान तथा घाँटीरोगको ओपीडीमा दैनिक १० देखि १५ जना बिरामी कान बज्ने समस्या लिएर पुग्छन् । यसको मतलब यो समस्या हुनेहरूको संख्या बढ्दो छ । जसले...
डा. ओमप्रकाश यादव नाक, कान तथा घाँटीका सिनियर शल्यचिकित्सक
खराब खानपान, जीवनशैली वा तनावका कारण मधुमेह लाग्न सक्छ । यस बाहेक यो वंशाणुगत कारण पनि हुन्छ । यस्तो अवस्थामा रगतमा चिनीको मात्रा बढ्छ, जसकारण विभिन्न स्वास्थ्य समस्या हुन...
विकसित देशहरूमा पछिल्ला केही वर्षयता चिकित्सा क्षेत्रमा रोबोटिक सर्जरीको प्रयोग निकै बढेको छ । नेपालमा पनि यो सर्जरी भित्रिएको छ । रोबोटिक सर्जरी चिकित्सा विज्ञानको एउटा अत्याधुनिक प्रविधि हो...
डा. प्रतीकमान सिंह गुरुङ युरोसर्जन तथा रोबोटिक सर्जन
खुट्टा दुखेर हैरान भएका जोरपाटीका श्याम श्रेष्ठ (नाम परिवर्तन) दिनहुँजसो आइबुप्रोफेन सेवन गर्थे । औषधि खाने समयसम्म उनलाई दुखाइ कम हुन्थ्यो । जसकारण उनका लागि सहज र सुलभ रामवाण...
डा. अमित गौली कन्सल्टेन्ट फिजिसियन, इन्टरनल मेडिसिन
मोटोपनको समस्याले धेरैलाई सताइरहेको छ । मोटोपन कम गर्न मानिसहरूले विभिन्न डाइट-प्लान अपनाउँछन् । केही व्यक्ति त तौल घटाउनमा यति केन्द्रित हुन्छन् कि उनीहरू भोक लाग्दा पनि खाना खाँदैनन्...
काठमाडौं । विगत एक दशकको तथ्यांक हेर्दा विश्वस्तरमै धेरै प्रकारका संक्रामक रोगले गम्भीर चुनौती सिर्जना गरिरहेको छ । सन् २०१९ को अन्त्यबाट सुरु भएको कोभिड-१९ महामारीमा विश्व स्वास्थ्य सङ्गठन(डब्लुएचओ)ले...
वर्षायामको समयमा सबैभन्दा बढी सताउने समस्यामध्ये एक हो आँखा पाक्ने रोग । आँखा पाक्ने समस्या नेपालमा प्रायः हरेक वर्ष फैलिन्छ । हालै पनि ओपीडीमा दुई-चार जना दैनिक आँखा पाक्ने...
डा. कमल खड्का वरिष्ठ नेत्ररोग विशेषज्ञ
खाना खाएपछि रगतमा चिनीको मात्रा एक्कासि बढ्नु मधुमेहका बिरामीको सामान्य समस्या हो । कहिलेकाहीं यो समस्या आम मानिसमा पनि देखिने गर्छ । खाना खाएपछि रगतमा चिनीको मात्रा ह्वात्तै बढेको...
कोलोनोस्कोप एक प्रकारको मेडिकल उपकरण हो । यसको प्रयोग गरी ठूलो आन्द्राको तल्लो भागको निरीक्षण, विश्लेषण गर्ने प्रविधिलाई कोलोनोस्कोपी भनिन्छ । यसकै मद्दतले ठूलो आन्द्राको बनावट, अवस्था, रोग, उपचार...
डा. अखिलेश कश्यप पेट तथा कलेजोरोग विषेशज्ञ
कहिलेकाहीं अनुहारको कुनै भागमा दुखाइ हुँदा खासै चासो दिइँदैन । जुन एक-दुई दिनपछि आफैं हराएर जान्छ । तर बारम्बार अनुहारका भागहरू दुख्न थाले भने पक्कै केही समस्या छ भने...
अकु. सुदर्शन बस्नेत अकुपञ्चरिस्ट
मस्तिष्क ट्युमर अर्थात् दिमागको क्यान्सर भन्नाले मस्तिष्कका कोषिकाहरुको अनियन्त्रित रुपमा असामान्य वृद्धि र त्यसले गराएको रोग भनेर बुझिन्छ । ट्युमर तथा क्यान्सरका कोषिकाहरु सामान्य कोषिका र मस्तिष्कको मांसपेशी भन्दा...
डा. समिम अख्तर क्यान्सररोग विशेषज्ञ
टाइप-२ मधुमेह भएपछि नियन्त्रण भएन भने एक मात्रै विकल्प रहन्छ । त्यो हो औषधि सेवन । मधुमेहमा औषधि के कस्तो खानुपर्छ भनेर प्रश्न सोधियो भने यसको सूची निकै लामो...
डा. विनय भट्टराई मधुमेह, हार्मोन तथा थाइराइड रोग विशेषज्ञ
खोप चिकित्सा विज्ञानको प्रभावकारी उपलब्धि हो । भविष्यमा लाग्न सक्ने कुनै पनि किसिमको सम्भावित रोगबाट शरीरलाई बचाइराख्न खोप लगाउने गरिन्छ । खोपले भविष्यमा हुनसक्ने सम्भावित रोगको खतराबाट सुरक्षित गराउँछ...
डा. बाबुराम पाण्डे बालरोग विशेषज्ञ
शरीरमा थाइरोइड हर्मोन उत्पादन गर्न आयोडिन आवश्यक हुन्छ । तर थोरै मात्रामा । सामान्यतया एक व्यक्तिको लागि प्रतिदिन १५० माइक्रोग्राम आयोडिन पर्याप्त हुन्छ । मेटाबोलिजम र थाइरोइड ग्रन्थीको स्वस्थ...
ज्वरो मानव शरीरको एक प्रतीकात्मक वा आत्मरक्षक प्रक्रिया हो । ज्वरो आउँदा मानव शरीरको ताप बढ्ने गर्छ । मानव शरीरको ताप सञ्चालन एक प्रणालीद्वारा हुन्छ । सो प्रणालीद्वारा तापक्रम...
डा. सतिश यादव इन्टरल मेडिसिन तथा क्लिनिकल रिसर्चर
पुरुषमा यौनाङ्ग पोल्ने समस्या सामान्य एलर्जीको प्रतिक्रियादेखि गम्भीर यौन प्रसारित रोगका कारण हुनसक्छ । कतिपय अवस्थामा पिसाब सङ्क्रमणका कारण पनि यौनाङ्ग पोल्न सक्छ । यदि कुनै गम्भीर समस्या छैन...
डा. अनिलपुकार साह कन्सल्टेन्ट युरोलोजिस्ट
मेरो घाउ निको भएन के गर्ने ? मेरो पेट असाध्यै दुख्यो के गर्ने ? मलाई राति निद्रा पर्दैन के गर्ने ? अहिले हामीसँग सजिलो उपाय छ गुगल । गुगल...
गृष्मा पनेरु मनोपरामर्शदाता
शरीरको कुनै भागमा अतिरिक्त बोसो जम्मा हुँदा त्यो भाग भद्दा देखिन्छ । जसकारण शरीरको आकार बिग्रिन्छ । यो समस्याबाट छुटकारा पाउन धेरैले व्यायाम र योग गर्छन्, विभिन्न औषधि समेत...
डा. सुयोग मैनाली वरिष्ठ प्लास्टिक कस्मेटिक तथा लेजर सर्जन
एक महिनायता नियमितजसो हैजा संक्रमणको खबर छाइरहेका छन् । यस अवधिमा देशभर ३६ जनामा हैजाको संक्रमण पुष्टि भएको छ, जसमध्ये सबैभन्दा बढी ललितपुरमा २६ सङ्क्रमित पाइएको छ । हैजाबाट...
डा. अनाम प्याकुरेल जनरल प्राक्टिसनर
कञ्चनपुरका ३० वर्षीय किरण वली (नाम परिवर्तन) एचआईभी संक्रमित हुन् । संक्रमित भएपछि यौन जीवनमा परिवर्तन भएको उनी बताउँछन् । ‘एचआईभी यौन सम्पर्क मार्फत सर्ने रोग हो भन्ने धारणाले...
वर्षायाममा ‘कान चिलायो’ भन्दै अस्पताल आउनेहरुको चाप बढ्छ । यस्तो समस्या त धेरैले झेलिरहेको हुनसक्छ । कान चिलाएपछि धेरैले गर्ने गल्ती भनेको जथाभावी कोट्याउने, तेल हाल्ने हो । कान...
डा. अरुण केसी नाक, कान, घाँटीरोग विशेषज्ञ
मेरो तल्लो पेट दुखिरहन्छ, कारण के हुनसक्छ ? यो थुप्रै महिलाको साझा प्रश्न हो । महिलाको तल्लो पेट दुख्ने समस्या किन हुन्छ ? यो प्रश्नको उत्तर खोज्नुअघि ‘तल्लो पेट’बारे...
डा. बालकृष्ण साह प्रसूति तथा स्त्रीरोग विशेषज्ञ
जलबिन्दु आँखा सम्बन्धित रोग हो । यो रोग लाग्दा न त कुनै पीडा हुन्छ । न त सजिलै पारदर्शीरुपमा समस्या भएको लक्षण देखा पर्छ । लामो समयपछि यही समस्याले...
डा. बेन लिम्बू नेत्ररोग विशेषज्ञ तथा अकुलोप्लास्टी सर्जन
हाम्रो भान्साकोठामा कतिपय यस्ता सामग्री हुनसक्छन्, जसलाई प्रयोग गर्नुअघि कतिको सुरक्षित छन् भनेर सोच्नुपर्ने हुन्छ । जसमध्ये एक हो, एल्युमिनियम फोयल । अफिस जानेहरूका लागि खाजा प्याकिङ होस् वा...
विश्व स्वास्थ्य संगठन (डब्लुएचओ)का अनुसार प्रत्येक वर्ष करिब आठ लाख मानिसको मृत्यु आत्महत्याबाट हुने गरेको छ । यो संख्या प्रत्येक ४० सेकेन्डमा एउटा आत्महत्या बराबर हुन्छ । एकातर्फ आत्महत्या...
डा. समीक्षा घिमिरे मनोचिकित्सक
यत्तिकै डर लाग्नु, राति निद्राबाट अचानक ब्युँझिनु, अनावश्यक पसिना आउनु सामान्यतया एन्जाइटी (चिन्ता) का लक्षण हुन् । एन्जाइटी भएकालाई कुनै पनि समयमा अचानक एन्जाइटी अट्याक (छटपटाहट) आउनसक्छ । एन्जाइटी...
गोपाल ढकाल मनोविद्
स्वस्थ कोषिकाहरू, भिटामिन डी, पाचन र इस्ट्रोजेन, प्रोजेस्टेरोन, टेस्टोस्टेरोन, कोर्टिसोल र एल्डोस्टेरोन जस्ता धेरै हर्मोनको निर्माणका लागि कोलेस्टेरोल आवश्यक हुन्छ । कोलेस्टेरोल दुई प्रकारका हुन्छन्- एलडीएल र एचडीएल ।...
अनुश्री आचार्य पोषणविद्
सोच्नुहोस् त, हाम्रो शरीरमा हड्डी नै नहुँदो हो त के हुन्छ ? शरीर संरचनामा हड्डीको खास काम हुन्छ । हड्डी कसरी रहन्छ ? त्यसले के कस्ता काम गर्छ ?...
डा. विनोद बिजुक्छे अर्थोपेडिक तथा स्पाइन सर्जन
सामान्यतया सुत्केरी भइसकेपछि स्तनबाट दूध आउँछ । यो नै शिशुको सम्पूर्ण आहार हो । कतिपयमा गर्भावस्थाकै बेलामा पहेंलो र सेतो तरल पदार्थ स्तनबाट निस्कन्छ भने यसलाई सामान्य मान्न सकिन्छ...
वर्षायाम छ । यतिबेला छालाको समस्याले बढी सताउने गर्छ । धेरैलाई छाला चिलाउने, पोल्ने र बिमिरा आउने लक्षणहरू देखिएका छन् । यी लक्षण फंगल इन्फेक्सन (ढुसीजन्य संक्रमण)का कारणले आएको...
डा. प्रज्ज्वल पुडासैनी छाला, यौन तथा कपाल प्रत्यारोपण विशेषज्ञ
मासुमा थोरै जाइफल मिसाइदिनुपर्छ, स्वाद र सुगन्ध दोब्बर हुन्छ । मासु मात्र होइन, अरु झोलिलो खानेकुरामा जाइफल प्रयोग गर्न सकिन्छ । जाइफललाई आयुर्वेद तथा संस्कृतमा ‘जाति फल’ भनिन्छ ।...
डा. पुनेश्वर केशरी आयुर्वेदिक चिकित्सक
अनिच्छित गर्भ रोक्नका लागि महिलाले गर्भनिरोधक चक्की अर्थात् बर्थ कन्ट्रोल पिल्स सेवन गर्छन् । गर्भ निरोधक चक्कीमा महिलाको शरीरमा हुने इस्ट्रोजेन र प्रोजेस्टेरोन हुने गर्छ । यी हर्मोनहरूले महिलाको...
डा. सुनिता व्यञ्जनकार प्रसूति तथा स्त्रीरोग विशेषज्ञ
पायल्सको समस्या झेलिरहेका व्यक्ति खानपानबारे बढी नै सतर्क हुने गर्छन् । उनीहरु सोधिरहेका हुन्छन्, ‘मैले के खान हुँदैन, के खान हुन्छ ?’ उनीहरुको सूचीमा धेरैजसो नखाने खानेकुरा समेटिन्छ ।...
डा. सुवर्ण पौडेल क्षारसूत्र विज्ञ
नेपालमा पछिल्लो समय किशोरकिशोरी, युवायुवती तथा वयस्कहरूमा यौन संक्रमणमको समस्या बढ्न थालेको छ । त्यसमध्ये पनि मोलुस्कम कन्टाजियोसमको संक्रमण तीव्र रूपमा बढ्दै गएको देखिएको छ । मोलुस्कम कन्टाजियोसम एक...
डा. विकास पौडेल छाला, यौन तथा सौन्दर्य विशेषज्ञ
केही दिनअघि हैजाका एक बिरामीसँग कुराकानी गर्दै थिएँ । आफूले सधैं प्रयोग गर्दै आइरहेको जारको पानी ढुवानी गर्ने व्यक्ति केही दिनका लागि आफ्नो गाउँ जाँदा फरक जारको पानी प्रयोग...
डा. शेरबहादुर पुन सरुवारोग विशेषज्ञ
नेपालमा विशिष्ट प्रकारका जडीबुटीहरु पाइन्छ । यस्ता जडीबुटीहरूको सन्तुलित र नियमित सेवन गर्नाले शरीरमा भएको अतिरिक्त बोसो र अन्य विषाक्त पदार्थ बाहिर निस्किएर शरीर स्वस्थ रहन्छ । आफूले सहन...
बालबालिकाको शारीरिक र मानसिक विकासका लागि पर्याप्त निद्रा अति आवश्यक हुन्छ । तर अहिलेका बालबालिका रातमा अबेरसम्म मोबाइल, ल्यापटपमा अभ्यस्त छन् । एक त आमाबाबु आफैं ढिला सुत्छन् ।...
धेरै सोचेर र आफ्नै कमजोरीका कारण डिप्रेसन हुन्छ भन्ने आम बुझाइ छ । आफ्नो कमजोरीका कारण डिप्रेसन हुने भएकाले यसलाई नियन्त्रण पनि आफैंले गर्नुपर्छ भनिन्छ । यसलाई रोगको रुपमा...
डा. रचना शर्मा बस्नेत मानसिक रोग विशेषज्ञ
काठमाडौं । नौं महिनाको लामो प्रतीक्षापछि सन्तान आमाको छातीमा टाँसिनुको अनुभव नयाँ आमाले शब्दमा व्यक्त गर्न सक्दिनन् । त्यससँगै नयाँ आमाको यात्रा सुरु हुन्छ । आमाको पहिलो जिम्मेवारी हुन्छ,...
काठमाडौं । काठमाडौंका ज्ञानबहादुर लामा आफ्नो बिरामी साथीलाई कुरुवा बस्न महाराजगञ्जस्थित त्रिवि शिक्षण (टिचिङ) अस्पताल अस्पताल पुगेका थिए । आफ्नो साथीको हेरचाह गरिरहेका ज्ञानबहादुरलाई एक्कासि नर्सले बोलाइन् र भनिन्-...
नाकबाट रगत बग्ने समस्या लिएर अस्पताल आउनेको संख्या बाह्रै महिना उत्तिकै रहन्छ । ६० प्रतिशत मानिसले आफ्नो जीवनकालमा नाकबाट रगत बग्ने समस्या भोगेका हुन्छन् । नाकबाट रगत बगेको केही...
डा. ओमप्रकाश यादव नाक, कान तथा घाँटीका सिनियर शल्यचिकित्सक
नेपाल चिकित्सक संघ चिकित्सक तथा स्वास्थ्यकर्मीसँग सम्बन्धित मात्र नभई नेपालको सबैभन्दा जेठो पेशागत संगठन हो । २००७ फागुन २० गते वीर अस्पतालमा कार्यरत डाक्टरहरुले वीर अस्पतालमा नै बैठक गरेर...
गर्भावस्थापछि स्तनमा विभिन्न खालका परिवर्तन आउँदा महिलाका लागि चिन्ताको विषय बन्न सक्छ । किनकि यस्ता परिवर्तनले स्तन झोलिने, आवश्यक भन्दा ठूलो भई शरीरको बनावट बिगार्ने चिन्ता हुनसक्छ । तर...
डा. माला श्रेष्ठ प्रसूति तथा स्त्रीरोग विशेषज्ञ
पछिल्लो समय मधुमेहको समस्याले धेरैलाई सताइरहेको छ । रगतमा चिनीको मात्रा आवश्यकता भन्दा बढी हुने अवस्थालाई मधुमेह रोग अर्थात् डायबिटिज भनिन्छ । यसलाई बोलीचालीको भाषामा चिनी रोग अर्थात् सुगर...
डा. विनय भट्टराई मधुमेह, हार्मोन तथा थाइराइड रोग विशेषज्ञ
हैजा भिब्रियो कोलेरा प्रजातिको जिवाणुबाट मानिसमा लाग्ने अति संक्रामक झाडापखाला रोग हो । हैजा दिसाको माध्यमबाट वातावरणमा फैलिन्छ र दूषित खाना वा पानीको माध्यमबाट अर्को व्यक्तिसम्म पुग्छ ।
गर्मी तथा वर्षाको मौसम सुरु भएसँगै सरुवा रोगको जोखिम बढ्छ । पानीजन्य संक्रमण, खानपान, हावा र कीटाणुका कारण सरुवा रोग लाग्छ । वर्षायाममा भेल मिसिएर खानेपानीका स्रोतहरु दूषित हुन...
डा. सागरकुमार राजभण्डारी फेमिली फिजिसियन
५४ वर्षीय एक जना पुरुषको आँखामुनि एक्कासि रातो घाउ देखापर्यो । उनले घाउ सामान्य सोचेर पहिला वास्ता गरेनन् । बिस्तारै उनको आँखाको वरपर भागमा दुख्ने, पोल्ने र चिलाउने थाल्यो...
डा. प्रज्ज्वल पुडासैनी छाला, यौन तथा कपाल प्रत्यारोपण विशेषज्ञ
आइरन हाम्रो शरीरलाई आवश्यक पोषक तत्त्व हो, जसले शरीरका विभिन्न भागमा अक्सिजन पुर्याउन र हेमोग्लोबिन (रातो रक्तकोषिकाहरुमा पाइने एक प्रकारको प्रोटिन) बनाउन मद्दत गर्छ । हेमोग्लोबिनले फोक्सोको माध्यमबाट शरीरका...
डा. अजयकुमार झा रगत तथा क्यान्सर रोग विशेषज्ञ
अपांगता भएका व्यक्तिको अधिकारसम्बन्धी ऐन, २०७४ का अनुसार ‘अपांगता भएका व्यक्ति’ भन्नाले शारीरिक, मानसिक, बौद्धिक वा इन्द्रियसम्बन्धी दीर्घकालीन अशक्तता, कार्यगत सीमितता (फङ्सनल इम्पेरिमेन्ट) वा विद्यमान अवरोधका कारण अन्य व्यक्तिसरह...
वर्षाले चर्को गर्मीमा राहत दिने भए पनि विभिन्न किसिमका पानीजन्य रोगको जोखिम पनि त्यत्तिकै बढाउँछ । किनकि पानीको थोपा वायुमण्डलमा परेसँगै ओसिलोपन बढ्नाले हानिकारक जीवाणुहरू सक्रिय हुन्छन् । जसको...
डा. सुनिता व्यञ्जनकार प्रसूति तथा स्त्रीरोग विशेषज्ञ
काठमाडौं । काभ्रेकी सावित्री बस्नेतलाई एक्कासि पेट दुख्ने समस्याले सताउन थाल्यो । ग्यास्ट्रिकको कारणले होला भनेर फार्मेसीमा गएर ग्यास्ट्रिकको औषधि ल्याएर खान थालिन् । एक हप्ता ग्यास्ट्रिकको औषधि खाँदा...
शरीरलाई स्वस्थ राख्न चाहिने विभिन्न तत्त्वमध्ये एक हो भिटामिन । शरीरलाई आवश्यक कार्बोहाइड्रेट, प्रोटिन, बोसो (चिल्लो पदार्थ), पानी र मिनरल (खनिज) तत्त्व जस्तै भिटामिन पनि एक हो । शरीरलाई...
आयुष अधिकारी पोषणविद्
कुनै समस्या आएर गर्भपतन गर्नु परेमा महिला शारीरिक तथा मानसिक पीडाबाट गुज्रिनुपर्छ । गर्भमा शिशुको विकास हुँदै जाँदा जति हेरचाह गरिन्छ, उत्तिकै हेरचाह गर्भपतन गराएकी महिलालाई पनि गर्नुपर्ने हुन्छ...
डा. सविता थापा प्रसूति तथा स्त्रीरोग विशेषज्ञ
वैवाहिक जीवनमा खुसी रहन यौन जीवनको पनि अहम् भूमिका हुन्छ । तर उमेर ढल्किंदै जाँदा शरीरमा आउने परिवर्तनले यौन जीवनलाई पनि प्रभावित पार्न सक्छ । जसको असर मानसिक र...
डा. ऋत पौडेल मनोचिकित्सक तथा यौनविद्
हड्डी कमजोर हुने समस्याले धेरैलाई सताइरहेको हुन्छ । साधारण चोटपटकका कारण पनि हड्डी भाँचिन सक्छ । यसरी हड्डी कमजोर र पातलो हुने रोग ओस्टियोपोरोसिस हो । यस अवस्थामा, हड्डीको...
डा. सरोजकुमार सुवाल हाडजोर्नी तथा नसारोग विशेषज्ञ
‘फूर्तिलो व्यक्ति एक्कासि बेहोस भई अस्पताल पनि लैजान नपाई मृत्यु भयो’, ‘बाटोमा हिंड्दा हिंड्दै ढलेर मृत्यु भयो’ वा ‘सुतिरहेको अवस्थामा मृत्यु भयो ।’ यस्ता धेरै घटना सुन्नमा आइरहन्छन् ।...
डा. रन्जितकुमार शर्मा सिनियर कन्सलटेन्ट कार्डियोलोजिस्ट
काठमाडौं । कपनकी ऋषिका हुमागाईं खाना खानै मान्दिनन् । खान खुवाउने बेला अभिभावक उनको पछि पछि कुद्नुपर्छ । मोबाइल तथा टिभी नहेरी त झन् खाना खाँदै खान्नन् । ऋषिकाको...
शान्त रहने व्यक्ति अचानक सानो कुरामा रिसाउने, दिक्क हुने, झर्किने र अँध्यारो मुख लगाउने हुँदै गएमा जो कोही पनि छक्क पर्न सक्छ । यदि सो व्यक्ति लामो समयसम्म मधुमेहको...
डा. विनय भट्टराई मधुमेह, हार्मोन तथा थाइराइड रोग विशेषज्ञ
प्रायजसो बुढ्यौली उमेरमा हड्डीको घनत्व कम हुँदै जान्छ । जसकारण हाडजोर्नी कमजोर हुँदै गई ढाड तथा कम्मर दुख्ने सम्भावना हुन्छ । तर आजभोलि उमेर नपुग्दै कम्मर दुख्ने समस्या लिएर...
अकु. सुदर्शन बस्नेत अकुपञ्चरिस्ट
काठमाडौं । काठमाडौंको टुकुचा–बागमती संगम नजिकबाट संकलन गरिएको ढलको नमुना परीक्षण गर्दा स्वरूप परिवर्तित भएको पोलियो भाइरस भेटिएको थियो । पोलियो जीवाणु भेटिएपछि काठमाडौं, ललितपुर र भक्तपुरमा पोलियो विरुद्धको...
शरीरको कुनै भागमा छाम्दा मासुको डल्ला वा गिर्खा जस्तो देखियो भने गाउँघरतिर धनको पोकोको संज्ञा दिइन्छ । कतिपयले यस्ता गिर्खालाई बोसोको डल्ला वा व्यायामले बढेको मांसपेशी भनी वास्ता नगरेको...
डा. अरुण शाही क्यान्सररोग विशेषज्ञ
रगतमा हुने एसिडमध्ये युरिक एसिड पनि एक हो । यो शरीरमा थोरै मात्रामा हुन्छ र पानीमा घुलनशील हुन्छ । यसलाई मिर्गौलाले पिसाबबाट बाहिर निष्कासन गर्छ । तर जब शरीरमा...
डा. प्रयुश शर्मा बाथरोग विशेषज्ञ
९ साउन, काठमाडौं । बुधबार दिँउसो १ बजे । महाराजगञ्जस्थित त्रिवि शिक्षण अस्पतालको फोरिन्सक विभाग । अन्य दिनमा चिकित्सा शिक्षामा अध्ययनरत विद्यार्थी ओहोर–दोहोर गरिरहेका हुन्थे । बुधबार यहाँको वातावरण...
मिर्गौलाको काम रगतलाई शुद्ध गर्ने, काम नलाग्ने पदार्थ छानेर पिसाब मार्फत बाहिर निकाल्नु हो । मिर्गौला शरीरको मेरुदण्ड नजिक दुई भाग ओगटेर बसेको हुन्छ, जुन मूत्रथैली नजिकको भाग हो...
डा. सुमित आचार्य मिर्गौलारोग विशेषज्ञ
अल्ट्रासाउन्ड भन्नासाथ महिलाले गर्भावस्थामा धेरै गराएको सुन्नुभएकै होला । कति महिलाले गर्भवती भएको बेलामा आफैंले पनि अल्ट्रासाउन्ड गराउनुभएको होला । धेरैलाई अल्ट्रासाउन्ड गर्भावस्थामा गर्भमा रहेको बच्चाको विकासबारे जानकार रहन...
डा. मनिष थापा इन्टरभेन्सनल रेडियोलोजिस्ट
घोडताप्रे बहुउपयोगी वनस्पति हो । यो ‘क्लोनल प्लान्ट’ वर्गको एक सामान्य वनस्पति हो । यसको वैज्ञानिक नाम सिन्टेला एसियाटिका हो । बारी, बगैंचामा भेटिने यो वनस्पति प्राचीनकालदेखि नै औषधिका...
गाउँ–गाउँमा भएका क्षयरोगीको पहिचान गर्ने एक्टिभ मोडल कार्यान्वयन हुन नसक्दा नेपालमा क्षयरोगको अवस्था भयावह बन्दै गएको यस क्षेत्रका विज्ञहरू बताउँछन् ।
धेरैजसोले कार्बोहाइड्रेटलाई तौल बढाउने कारण मान्छन् । त्यही कारण उनीहरु आफ्नो छाकबाट कार्बोहाइड्रेटयुक्त खानेकुरा कटौती गर्छन् । के वास्तवमा यो सही हो त ? कतिले भनिरहेका हुन्छन् ‘कार्बोहाइड्रेटयुक्त खानेकुरा...
अनुश्री आचार्य पोषणविद्
तन र मनलाई नियन्त्रण गर्ने केन्द्र हो मस्तिष्क । शरीरको कार्य सञ्चालन र भावनामा मस्तिष्क अर्थात् दिमागको भूमिका हुन्छ । हामी के सोच्छौं, के महसुस गछौं, दैनिक घटिरहेको समयलाई...
धेरैजसो दम्पती निःसन्तानपनको समस्याबाट गुज्रिरहेका छन् । वर्षौंसम्म प्रयास गर्दा पनि सफल नभएका दम्पतीमा निःसन्तानपन एक रहस्य बनेर बसेको हुनसक्छ । किनकि यो समस्यामा खुलेर छलफल नै हुँदैन ।...
डा. उपमा बस्नेत प्रसूति तथा स्त्रीरोग विशेषज्ञ
अत्यास लाग्नु भनेको आत्तिनु तथा हतार गर्नु हो । मान्छेअनुसार किन आत्तिएको हो भन्ने कुरा फरक पर्छ । कतिपय मान्छेको हतार गर्ने बानी नै हुन्छ । कसैलाई सानैदेखि हरेक...
डा. आशिष ढकाल मानसिक रोग विशेषज्ञ
‘जंक फुड’ भन्ने कुरा सत्य नभए के बालबालिकालाई जन्मिने वित्तिकै बिस्कुट चटाउन मिल्छ ? आमाको दूध शिशुको लागि सर्वोत्तम भोजन हो भन्ने कुरा अब बेठिक भन्दिने ? असल र...
शरीर स्वस्थ रहन अन्य पोषक तत्व जस्तै भिटामिन बीको पनि महत्वपूर्ण भूमिका हुन्छ । भिटामिन बीले शरीरको कोषले गर्ने काममा मद्दत गर्छ । यसकै मद्दतले खानेकुरा शक्तिमा परिवर्तन हुन्छ...
डा. अनाम प्याकुरेल जनरल प्राक्टिसनर
विभिन्न भाइरस र जीवाणुहरू सक्रिय हुने मौसम भएकाले गर्मी तथा वर्षायाम अनेकौं सरुवा रोगको संक्रमण हुने समय पनि हो । गर्मी मौसममा लाग्ने सरुवा रोगहरुमध्ये टाइफाइड पनि एक हो...
डा. जेनिश न्यौपाने मेडिकल अफिसर
वैदेशिक रोजगारीमा जानेको संख्या लगातार बढिरहेको छ । यसले देशको जनशक्ति पलायन हुने मात्र होइन, निःसन्तानपनको समस्या पनि बढाएको छ । सुन्दा अचम्म लाग्ला तर यो आजको वास्तविकता हो...
डा. लता श्रेष्ठ प्रसूति तथा नि:सन्तानपन रोग विशेषज्ञ
तनावले तन र मनलाई पिरोल्ने गर्छ । सबैको उही सुझाव हुन्छ- ‘तनावबाट मुक्त रहनुपर्छ ।’ तर के मान्छे वास्तवमै तनावरहित रहन सक्छ ? एक अमेरिकी वैज्ञानिकका अनुसार मस्तिष्कमा दबाइने...
कृत्रिम गर्भनालले समयपूर्व जन्मिएका शिशुहरुको ज्यान बचाउन सक्ने केही विज्ञले दाबी गरिरहेका छन् । उनीहरुका अनुसार कृत्रिम गर्भनाल प्रयोग गर्ने हो भने समयपूर्व जन्मिएको शिशुमा हुने जटिलता कम गरी...
महिलामा हुने क्यान्सरमध्ये मुख्य हो स्तन क्यान्सर । सामान्यतया स्तन क्यान्सर महिलामा हुन्छ, तर यसको मतलब यो होइन कि पुरुषमा स्तन क्यान्सर हुन सक्दैन । महिलामा जस्तै पुरुषमा पनि...
गर्भपतन कुनै पनि दम्पतीका लागि पीडादायी अनुभव हो । विशेषगरी महिलाका लागि यो शारीरिक र भावनात्मक रूपमा पीडादायी हुन्छ । गर्भपातपछि फेरि गर्भवती हुनु चिन्ताको विषय हुनसक्छ, किनकि एकपटक...
बजारमा डाइपर आउन थालेदेखि आमाबुवालाई सजिलो भएको छ । बच्चालाई डाइपर लगाइदिएपछि दिसा–पिसाब गराउने झन्झटबाट मुक्ति पाइन्छ । बच्चालाई डाइपर लगाएर सुताउन र बाहिर लैजान सहज भएको छ । त्यसैले...
डा. बाबुराम पाण्डे बालरोग विशेषज्ञ
नेपालको हिमाली भेगमा ज्यानको बाजी लगाएर यार्सागुम्बा टिप्न जानेको लर्को लागेको त हामीले सुनेकै, देखेकै छौं । यार्सागुम्बा नेपालबाट लाखौंको भाउमा विदेशी मुलुकमा बिक्री गरिन्छ । यसबाट बुझ्न सकिन्छ,...
डा. अमृत भण्डारी आयुर्वेदिक चिकित्सक
उमेर बढ्दै जाँदा छालासँगै कपालमा पनि बुढ्यौलीका लक्षणहरू देखिन थाल्छन् । उमेर बढ्दै जाँदा कपाल सेतो हुन थाल्छ, जसको संख्या बिस्तारै बढ्दै जान्छ । कपाल सेतो फुल्न थाल्यो, अब...
डा. विकास पौडेल छाला, यौन तथा सौन्दर्य विशेषज्ञ
अहिले ‘जंक फुड’, ‘पत्रु खाना’ जस्ता शब्द निकै प्रचलनमा छन् । विशेषगरी आफूलाई पोषणविद् भन्ने र खाद्य पदार्थको सम्बन्धमा धेरथोर सतही ज्ञान भएका व्यक्तिहरुले यो शब्द निकै प्रयोग गर्ने...
प्रतीक जोशी खाद्य अनुसन्धान अधिकृत
भनिन्छ, राम्रो स्वास्थ्यका लागि खाना र व्यायाम जत्तिकै आराम पनि आवश्यक हुन्छ । मान्छे अधिकांश समय क्रियाशील हुन्छ, कडा मेहनत गरिरहेको हुन्छ । यसरी क्रियाशील हुँदा प्रतिमिनेट हजारौंको संख्यामा...
विश्वव्यापी रूपमा क्यान्सरको जोखिम बढ्दै गएको छ । क्यान्सरका कारण वर्षेनी लाखौं मानिसको मृत्यु हुने गरेको छ । पुरुषमा प्रोस्टेट, फोक्सोको क्यान्सर र महिलामा स्तन र पाठेघरको क्यान्सर सबैभन्दा...
काठमाडौं । भान्छामा खाना पकाउन कुन इन्धन प्रयोग हुन्छ ? सहरमा बस्ने अधिकांशको जवाफ हुन्छ- ग्याँस । केहीले बिजुली पनि भन्लान् । किनकि इन्डक्सन र इन्फ्रारेड चुलो प्रयोग गर्नेहरु...
काठमाडौं । हड्डी भाँचिनुलाई चिकित्सकीय भाषामा ‘बोन फ्याक्चर’ भनिन्छ । यसको अर्थ हड्डीमा कुनै किसिमको चिरा पर्नु वा बनावट परिवर्तन हुनु हो । कुनै कारणले हड्डीमा धेरै दबाब परेमा...
डा. विनोद बिजुक्छे अर्थोपेडिक तथा स्पाइन सर्जन
ध्वनि प्रदूषण यस्तो समस्या हो जसले स्वास्थ्यमा विस्तारै हानि पुर्याउँछ । ध्वनि प्रदूषणका कारण हरेक वर्ष हजारौं मानिसले श्रवण क्षमता गुमाउने गरेका छन् । कानले आवाजको निश्चित तीव्रता मात्र...
हरेक दिन पेटमा एसिड उत्पादन हुन्छ, जसले खाना पचाउन मद्दत गर्छ । पाचनका लागि पेटबाट अनिवार्य यो एसिड निस्किनुपर्छ । तर कहिलेकाहीं कुनै कारणवश एसिड आवश्यकभन्दा बढी निस्कन्छ ।...
प्रा. डा. सुनिल शर्मा ढकाल पेट तथा कलेजो रोग विशेषज्ञ
उच्च रक्तचाप हुनुका पछाडि विभिन्न कारण हुन्छन् । जस्तो कि, वंशाणुगत, मिर्गौला र मुटुको समस्या, तनाव आदि । त्यससँगै यसमा मुख्य जिम्मेवार खानपानलाई पनि मानिन्छ । उच्च रक्तचाप नियन्त्रणका...
अनुश्री आचार्य पोषणविद्
हाम्रो शरीरमा कुनै घाउ वा कुनै कारणवश हड्डी भाँचियो भने हेरेर समस्याको अनुमान गर्न सक्छौं । किनकि यी कुरा हाम्रो आँखाको अगाडि हुन्छ । तर जब हाम्रो शरीरभित्र कुनै...
डा. शर्मा पौडेल एसोसिएट प्रोफेसर तथा रेडियोलोजिस्ट
मौरी जस्तो देखिने रातो-कालो रंगको नाइरोबी फ्लाई नेपालमा फेरि सक्रिय देखिएको छ । सन् २०२२ को यही समयमा (मनसुन) नाइरोबी फ्लाई नेपालको विभिन्न ठाउँमा देखिएको थियो । नाइरोबी फ्लाईले...
डा. शेरबहादुर पुन सरुवारोग विशेषज्ञ
साउन लागेसँगै व्रत बस्नेहरु बढ्छन् । धार्मिक परम्पराअनुसार पनि प्रत्येक सोमबार व्रत बस्ने महिलाहरु धेरै देखिन्छन् । यस्तो व्रत केही घण्टादेखि पूरा दिन वा कहिलेकाहीं त दुई-तीन दिन नै...
प्रा. डा. सुमनराज ताम्राकार प्रसूति तथा स्त्रीरोग विशेषज्ञ
मुटुको रक्त प्रवाहित गर्ने धमनीहरूमा रोकावट आउँदा त्यहाँ रक्त सञ्चार अवरुद्ध हुन्छ । जसकारण मांसपेशीहरू मर्न थाल्छन् र मुटुको क्रिया प्रभावित हुन्छ । यसैलाई हार्ट अट्याक अर्थात् हृदयघात भनिन्छ...
डा. अभिषेक ठाकुर मुटुरोग विशेषज्ञ
काठमाडौं । रुपन्देहीका ३८ वर्षीय मनबहादुर थापा मगर साताको तीन दिन डायलाइसिस गराउन वनस्थली मिर्गौला उपचार केन्द्र पुग्छन् । विगत ११ वर्षदेखि दुवै मिर्गौला फेल भएका उनी प्रत्यारोपणको पर्खाइमा...
अस्पतालमा भर्ना भएका प्राय: बिरामीलाई सलाइन पानी दिइरहेको देखिन्छ । यो किन अनिवार्य जस्तै बिरामीलाई दिइरहेको हुन्छ ? भन्ने जिज्ञासा धेरैको मनम उब्जिन सक्छ । सलाइन पानी भनेको बिरामीलाई...
काठमाडौं । शरीरलाई स्वस्थ र तन्दुरुस्त राख्न स्वस्थकर खानपान, व्यवस्थित जीवनशैली र व्यायामको जरुरी हुन्छ । यसमा अर्को छुटाउनै नहुने कुरा हो निद्रा । एक वयस्क व्यक्तिलाई दैनिक सातदेखि...
हामीले खाएको खानालाई ऊर्जामा बदल्ने, नयाँ कोषिकाहरु निर्माण गर्ने र पुरानोलाई सुरक्षित बनाइराख्ने रसायनिक प्रक्रियालाई मेटाबोलिजम भनिन्छ । के खान्छौं ? कुन औषधि लिन्छौं ? धुम्रपान होस् वा व्यायाम ।...
डा. विधाननिधि पौडेल पेट तथा कलेजोरोग विशेषज्ञ
घरमा साना बालबालिका भएका आमाबुबा बच्चाको स्वास्थ्यको विषयमा निकै सचेत हुन्छन् । अझ पहिलो सन्तानको पालोमा त अभिभावकलाई बच्चालाई कसरी हेरचाह गर्ने भन्ने कुरा खासै थाहा हुँदैन । त्यसैले...
डा. जगतजीवन घिमिरे बाल श्वासप्रश्वास तथा सघनरोग विशेषज्ञ
मानिसको शरीरमा रहेका विकार पदार्थ र बढी भएको पानीको मात्रालाई छानेर पिसाबको माध्यमबाट शरीर बाहिर पठाउने अंग हो मिर्गौला । मिर्गौलामा कुनै रोग देखिएमा, संक्रमण भएमा, ठूलो पत्थरी भएमा,...
डा. रविनबहादुर बस्नेत प्रमुख कन्सल्टेन्ट युरोसर्जन
स्वस्थ जीवन अपनाउन सबैभन्दा पहिला शरीरमा विषाक्त पदार्थको सेवनमा नियन्त्रण गर्न सक्नुपर्छ । हामीले खाने कतिपय कुरा शरीरका लागि विषाक्त हुनसक्छ । जसमध्ये चुरोट, सुर्तीजन्य पदार्थ र मदिरा प्रमुख...
डा. अमित गौली कन्सल्टेन्ट फिजिसियन, इन्टरनल मेडिसिन
वर्षायाम सुरु भएसँगै झाडापखालाबाट बिरामी हुनेहरूको संख्या बढ्छ । दिनमा तीन वा सोभन्दा बढी पानी जस्तो पातलो दिसा भएमा झाडापखाला भनिन्छ । साथै पेट दुख्ने, ज्वरो आउने, भोक नलाग्ने...
डा. शेरबहादुर पुन सरुवारोग विशेषज्ञ
मनसुनको समयमा बच्चादेखि वृद्धसम्मलाई सामान्य अवस्थामा भन्दा बढी रोगले सताउन सक्छ । वर्षायाममा लाग्ने एक रोग हो, युरिनरी ट्याक्ट इन्फेक्सन (यूटीआई) । यो मिर्गौला, मूत्राशय, मूत्रमार्ग जस्ता अंगमा धेरै...
अण्डा उच्च प्रोटिन र पोषक तत्व भरपुर पाइने खानेकुरा हो । जिम वा शारीरिक व्यायाम गर्नेहरुका ला त अण्डा अपरिहार्य डाइट हो । तर गर्मीयाममा धेरै अण्डा खानु स्वास्थ्यका...
मीठो चियाको चुस्कीसँगै दिनको सुरुवात गर्ने नेपाल, भारत लगायत दक्षिण एसियाली मुलुकको आम चलन नै हो । यी मुलुकमा चिया पिउने चलन अत्यधिक छ । चिया बनाउने पनि भूगोल र...
बारम्बार वा एक्कासि छाती दुख्नु सामान्यदेखि गम्भीर स्वास्थ्य समस्याको कारणले हुनसक्छ । त्यसैले छातीमा कुनै प्रकृतिको दुखाइ छ भने बेवास्ता गरेर बस्नुहुँदैन । कतिपयले छातीको दुखाइ हुने बित्तिकै मुटुरोग...
डा. रन्जितकुमार शर्मा सिनियर कन्सलटेन्ट कार्डियोलोजिस्ट
धेरैजसो महिलाले स्तनपान गराउनुअघि र पछि बच्चाको सरसफाइमा ध्यान दिंदै उसको मुख सफा गरिदिन्छन् । तर उनीहरुमा आफ्नो स्तन पनि बच्चालाई दूध खुवाउनुअघि र पछि सफा गर्नुपर्छ भन्नेमा भने...
काठमाडौं । काठमाडौंको चाबहिल बस्ने २७ वर्षीया सीता पौडेल (नाम परिवर्तन) लाई महिनावारीमा अत्यधिक पीडा हुन्थ्यो । उनले शरीर दुब्लो र पोषणको कमीका कारण कमजोरीले दुखेको होला भनेर सहेर...
के तपाईं दिनभरि मोबाइलमा कहिले ह्वाट्सएप, कहिले फेसबुक र कहिले इन्स्टाग्राम स्क्रोल गर्दै बिताउनुहुन्छ ? कुनै एउटा कुरामा ध्यान केन्द्रित गर्न सक्दिनँ के भएको होला भनेर सोच्दै हुनुहुन्छ ?...
हड्डीभित्र हुने बोनम्यारोमा रातो रक्तकोष (आरबीसी), सेतो रक्तकोष (डब्लुबीसी) र प्लेटलेट्स बन्ने गर्छ । रातो रक्तकोषले हेमोग्लोबिन र श्वासप्रश्वासमा मद्दत गर्छ भने सेतो रक्तकोष अर्थात् डब्लुबीसीले रोग प्रतिरोधात्मक क्षमतामा...
डा. अजयकुमार झा रगत तथा क्यान्सर रोग विशेषज्ञ
काठमाडौं । ललितपुरको भैंसेपाटी निवासी शारदा खड्का (नाम परिवर्तन)को गाला एक्कासि सामान्य भन्दा रातो हुन थाल्यो । उनीहरुले त्यसलाई खासै वास्ता गरेनन् । त्यसको केही महिनापछि एक दिन समय...
आत्म हेरचाह सानो शब्द जस्तो लाग्न सक्छ, तर यसले व्यक्तिको जीवनमा ठूलो महत्त्व राख्छ । आत्म हेरचाह (सेल्फ केयर) मानसिक, शारीरिक र भावनात्मक तीन प्रकारका स्वास्थ्यका लागि आवश्यक हुन्छ...
‘हेर्दा फूर्तिलो, शरीरमा कुनै रोग लागेको समेत सुन्नु परेको थिएन, तर फलानोको राति अचानक मृत्यु भयो ।’ यस्ता खबर बेलाबखतमा सुन्ने र देख्ने गरिन्छ । जसको उदाहरणका रुपमा चर्चित...
डा. सतिश यादव इन्टरल मेडिसिन तथा क्लिनिकल रिसर्चर
काठमाडौं । विश्व स्वास्थ्य संगठन (डब्लुएचओ) का अनुसार विश्वभर १० करोडभन्दा बढी महिलाले गर्भ निरोधक चक्की प्रयोग गर्छन् । सन् १९६० को दशकमा गर्भनिरोधक चक्की प्रयोगमा आएको थियो ।...
अक्सर बच्चा दाँतको समस्याबाट ग्रसित हुन्छन् । दाँत कीराले खाने, सड्ने, थोते हुने र बाङ्गोटिङ्गो हुने लगायतका समस्या बच्चामा देखिन्छ । त्यसमा पनि धेरैजसो बालबच्चाको दाँत कीराले खाएको देखिन्छ...
डा. वरुणकुमार साह बाल दन्तरोग विशेषज्ञ
घटना १ : २०७५ मंसिर १४ गते वीरगञ्जमा दुई वर्षीय बालकको घाँटीमा सिक्का (पैसा) अड्किएर मृत्यु भयो । बच्चाले खेलाउँदै गरेको एक रुपैयाँको सिक्का (पैसा) अचानक निल्दा अड्किएको थियो...
मनसुन सक्रिय भएसँगै काठमाडौं लगायत नेपालका विभिन्न ठाउँमा बाढीपहिरो जाने क्रम ह्वात्तै बढेको छ । तर यस्तो जोखिमको चेतावनी जल तथा मौसम विज्ञान विभागले दिंदै आइरहेको पनि थियो ।...
डा. शेरबहादुर पुन सरुवारोग विशेषज्ञ
काठमाडौं । कपाल झर्न थाल्यो वा पातलिंदै गयो भने जो कोहीलाई चिन्ता हुन्छ । किनकि यसले सुन्दरता र अनुहारको स्वरुप नै बिगार्छ । कपाल झर्ने कारण एउटा मात्र हुँदैन...
काठमाडौं । प्रेम, त्यो उत्साहपूर्ण अनुभूति हो जसले हिजोभन्दा आजको दिन प्रिय बनाउन सक्छ । प्रेमिल भावमा डुबेपछि सोच्ने तरिका, अनुभव गर्ने तरिका, आफूलाई मनपर्ने, मन नपर्ने र आफ्नो...
वार्षिक रूपमा विश्व महिला समुदायमा हुने कुल मृत्यु संख्याको करिब ३५ प्रतिशत मृत्यु मुटुरोगबाट हुन्छ, जुन सबै प्रकारका क्यान्सरबाट हुने महिलाको मृत्युभन्दा बढी देखिन्छ । महिलामा हुने मुटुरोगको अध्ययन,...
डा. रन्जित बराल वरिष्ठ मुटुरोग विशेषज्ञ तथा उड्डयन चिकित्सा परामर्शदाता एवं जनरल फिजिसियन
गर्भावस्थामा स्वस्थ र पोसिलो खानेकुरा जति जरुरी छ, आराम पनि उति नै आवश्यक हुन्छ । गर्भको शिशुको स्वास्थ्यका लागि गर्भवती महिलालाई पर्याप्त निद्रा चाहिन्छ । तर गर्भावस्थामा लामो समय...
कुनै पनि दुखाइ तीन महिना भन्दा लामो समय रहन्छ भने त्यसलाई दीर्घकालीन दुखाइ भनिन्छ । लामो समयसम्म टाउकोको दुखाइ, घुँडाको दुखाइ, क्यान्सर भएपछि शरीरमा हुने दुखाइ दीर्घकालीन हुन्छ ।...
नेपालमा क्यान्सर, हृदयरोग, मधुमेह, मिर्गौलासम्बन्धी रोगजस्ता दीर्घकालीन रोग बढ्दै गएको छ । स्वास्थ्य सेवाको खर्च पनि आकाशिंदै गएको छ । यस्तो अवस्थामा कतिपय बिरामीले उपचार गर्न घरबारै बेच्नुपर्ने वा...
डा. शारदा काफ्ले त्रिपाठी
झट्ट टाढाबाट हेर्दा कपाल राम्रो छ । तर नजिकबाट हेर्दा सेताम्मै चाया देखिन्छ । चायाले टाउको पनि अत्याधिक चिलाउने समस्याले पनि सताउँछ । यिनै समस्याले गर्दा अरूको छेउमा पर्न...
प्रा. डा. सविना भट्टराई छाला तथा कस्मेटिक सर्जन
श्रीमान्, छोराछोरी र परिवारका सदस्यहरूको हेरचाह गर्दागर्दै महिलाले आफ्नै स्वास्थ्यलाई भने बेवास्ता गरिरहेका हुन्छन् । तर परिवार स्वस्थ राख्न आफू पनि स्वस्थ हुनु जरुरी हुन्छ । पुरुषको तुलनामा महिलालाई...
मनसुनसँगै डेंगुको प्रकोप बढ्दो छ । सरकारी तथ्यांकलाई आधार मान्ने हो भने हाल नेपालको ७० भन्दा बढी जिल्लामा डेंगु देखा परिसकेको छ । हुन त पछिल्लो समय डेंगु नेपालमा...
डा. शेरबहादुर पुन सरुवारोग विशेषज्ञ
छालाको समस्याको कुरा गर्नासाथ यसमा सौन्दर्य जोडिएर आइहाल्छ । छालामा आउने विभिन्न रोग र समस्याले सौन्दर्यमा प्रत्यक्ष प्रभाव पारिरहेको हुन्छ । यस्तैमा एक हो दुभी । यो छालामा आउने...
डा. विकास पौडेल छाला, यौन तथा सौन्दर्य विशेषज्ञ
‘डा. साप, के उनको उपचार सम्भव छ ?’ सुनसरी चतराकी विमला काश्यपले मलाई सोधिन् । उनले फेसबुक म्यासेन्जरमा एक यस्तो भिडियो पठाएकी थिइन्, जो गर्भावस्थाको ठूलो जोखिममा छिन् ।...
डा. बालकृष्ण साह प्रसूति तथा स्त्रीरोग विशेषज्ञ
नेपाली समाजमा थुकलाई नराम्रो विम्बको रुपमा प्रस्तुत गरेको पाइन्छ । कसैले कुनै काम गर्न सकेन वा असफल भयो भने ‘यति पनि गर्न सकेन थुक्क’ भनेर थुक्ने प्रवृत्ति छ ।...
डा. सुवास घिमिरे ओरल म्याक्जिलोफेसियल सर्जन
तपाईं अरुले के सोच्ला भनेर डराउनुहुन्छ ? कुनै समारोह, भीड, जमघटमा सामेल हुँदा आफूलाई लिएर बढी सोच्नुहुन्छ ? मनमा भय उत्पन्न हुने डरले नयाँ मान्छेसँग भेट्न सक्नुहुन्न ? यदि...
डा. सुरेश अधिकारी कन्सल्टेन्ट साइक्यार्टिस्ट
क्याल्सियम शरीरको लागि अति आवश्यक तत्त्व हो । यसले हड्डी र दाँतलाई मजबुत बनाउन मद्दत गर्छ । शरीरमा पाइनेमध्ये अधिकांश क्याल्सियम हड्डीमा पाइन्छ । क्याल्सियमकै कारण मुटु, मांसपेशी, रगत...
आयुष अधिकारी पोषणविद्
‘कर्कलो कोक्याउँछ’ भनेको धेरै सुनिन्छ । कोक्याउने भएकाले यसलाई खान निकै सावधानी अपनाउनुपर्ने हुन्छ । कर्कलोको तरकारी भन्नेबित्तिकै कोक्याउने त होला भन्ने धेरैको सोचाइ हुन्छ । तर कर्कलो गुणाकारी...
लीलबहादुर नेपाली पोषणविद्
क्यान्सर लाग्नासाथ जीवन सकियो, यो निको नहुने रोग हो, यसले मृत्युको मुखमा धकेल्छ भन्ने आम बुझाइ छ । जसकारण क्यान्सर भएपछि बिरामी हतोत्साहित हुन्छन्, डराउँछन् । क्यान्सरको निदान र...
डा. अरुण शाही क्यान्सररोग विशेषज्ञ
स्वास्थ्य उपचार गर्दा कुनै रोग पत्ता लगाउने एक विधि हो एक्स-रे । तर एक्स-रे गर्ने क्रममा विभिन्न कुरालाई ख्याल राख्नुपर्छ । गर्भअवस्थामा त सकेसम्म एक्स-रे नगर्नु नै राम्रो हुन्छ...
डा. कीर्तिपाल सुवेदी प्रसूति तथा स्त्रीरोग विशेषज्ञ
तपाईं मुटु स्वास्थ्यबारे कति जानकार हुनहुन्छ ? अहिले सुनेको भरमा मुटु स्वास्थ्यबारे ज्ञान दिने र लिने धेरै भेटिन्छन् । जस्तै, मुटुरोग उमेर ढल्किएको मानिसलाई मात्र लाग्छ । बुढेसकाल नलागेसम्म...
डा. माधव विष्ट मुटुरोग विशेषज्ञ
स्वस्थ रहन राम्रो र पर्याप्त निद्रा अति आवश्यक हुन्छ । राम्रो र गहिरो निद्राले शारीरिक र मानसिक स्वास्थ्यमा धेरै सकारात्मक प्रभाव पार्छ । पर्याप्त निद्रा नपुग्दा स्वास्थ्यमा विभिन्न समस्या...
विशेषगरी गर्मीको समयमा काखी गन्हाउने समस्याले धेरैलाई सताउछ । यसका कारण विभिन्न हुनसक्छन् । धेरै पसिना आउनु, लसुन, अदुवा, प्याज तथा मसालेदार खानेकुरा धेरै खाँदा पसिना गन्हाउँछ । पसिना...
डा. रुपक विक घिमिरे छाला तथा यौनरोग विशेषज्ञ
खानाको स्वाद र बास्ना बढाउन तेजपात अर्थात् तेजपत्ताको प्रयोग गर्ने चलन पुरानै हो । सामान्यतया चिया वा तरकारीमा स्वादको लागि मसलाको रुपमा उपयोग गरिने तेजपात स्वास्थ्यको दृष्टिले पनि निकै...
डा. पुनेश्वर केशरी आयुर्वेदिक चिकित्सक
एस्पिरिन यस्तो औषधि हो, जसले एउटा मात्र होइन धेरै स्वास्थ्य समस्या कम गर्न मद्दत गर्छ । जुन सामान्य शरीर दुखाइ, टाउको दुखाइ, कुनै अंगमा चोटपटक लागेर सुन्निएको अवस्था र...
डा. सतिश यादव इन्टरल मेडिसिन तथा क्लिनिकल रिसर्चर
स्नायुविज्ञ डा. हिमो बोर्हिनले मानिसको मृत्यु हुँदा मस्तिष्कमा के हुन्छ भन्ने कुरा लगभग थाहा पत्ता लगाइन् । हिमोले भनिन्, ‘हामीले मुसामा प्रयोग गरिरहेका थियौं, शल्यक्रियापछि उनीहरूको दिमागबाट केही निस्किएको...
अहिले अत्याधिक गर्मीको समय छ । शरीर र अनुहार पसिनाले असिनपसिन छ । यस्तोमा दिमागले चिसो पेय खोज्छ । चिसो पेयमा धेरैको रोजाइमा लस्सी र जुस पर्छ । आजभोलि...
योनीस्राव महिला प्रजनन् प्रणालीको स्वस्थ संकेत हो । सामान्य योनीस्रावमा पानीयुक्त पदार्थ वा तरल पदार्थ, मृत कोषिका र ब्याक्टेरियाको मिश्रण हुन्छ । यसले शरीर र प्रजनन् अंगहरुलाई प्रजननका लागि...
हाम्रो शरीरको दुई तिहाइ तौल पानीले भरिएको हुन्छ । पानीले नै शरीरमा पोषक तत्त्व र फ्याँक्नुपर्ने वस्तु एक ठाउँबाट अर्को ठाउँमा ओसारपोसार गर्छ । शरीरको तापक्रम स्थिर राख्छ ।...
डा. अमित गौली कन्सल्टेन्ट फिजिसियन, इन्टरनल मेडिसिन
शरीरलाई स्वस्थ राख्न सातदेखि आठ घण्टा सुत्नुपर्छ । यति समय रातमा गहिरोसँग निदाउँदा शरीरलाई आराम पुग्छ । तर पर्याप्त सुतेर पनि दिनभर निद्रा लागिरह्यो भने हाइपरसोम्निया भएको हुनसक्छ ।...
प्रा. डा. राजीव झा स्नायु, नसा तथा मेरुदण्डरोग विशेषज्ञ
दम्पतीले सन्तानको योजना बनाएर कुनै गर्भनिरोधक साधन प्रयोग नगरी नियमित यौन सम्पर्क गरेका छन् । तर एक वर्षसम्म यो क्रम जारी रहँदा पनि गर्भ रहेन भने त्यस्तो स्थितिलाई निःसन्तानपन...
डा. दीप्ति दास प्रसूति तथा स्त्रीरोग एवं प्रजनन् विशेषज्ञ
विश्व स्वास्थ्य सङ्गठन (डब्लुएचओ)को तथ्याङ्क अनुसार विश्वभर करिब १३ प्रतिशत महिला सुत्केरी भएको एक वर्षभित्रै ‘पोस्पार्टम साइक्याट्रिस्ट डिसअर्डर’ देखिन्छ । यो ‘डिसअर्डर’ हुने दर विकसित मुलुकमा उच्च छ ।...
डा. उपमा बस्नेत प्रसूति तथा स्त्रीरोग विशेषज्ञ
कुनै पनि काम छिटो सक्नु वा समयमै गर्नु राम्रो बानी हो । तर विना कारण सधैं काम छिटो सक्न हतार गर्ने र आत्तिने स्वभाव छ भने त्यो समस्या बन्न...
तपाईं कस्तो सिरानीको प्रयोग हुन्छ ? कोहीलाई सिरानी अग्लो मनपर्छ, कोहीलाई होचो, अनि अति पातलो, कसैलाई भने अत्याधिक मोटो । कोहीको त सिरानी विनै सुत्ने बानी हुन्छ । धेरैलाई...
अकु. सुदर्शन बस्नेत अकुपञ्चरिस्ट
काठमाडौं । पछिल्लो समय अर्गानिक खानेकुराप्रति मानिसहरूको मोह बढेको छ । अर्गानिक खानेकुराको माग र लोकप्रियता बढेसँगै अर्गानिक खाद्य स्टोर, अर्गानिक तरकारी तथा फलफूल पसल व्यापक रुपमा खुलेका छन्...
भरपेट खाना खाएको केही समयमै कतिपय व्यक्तिलाई भोक लाग्छ । फलस्वरुप छिनछिनमा भोक लाग्दा धेरै खाना खाइन्छ । जसले मोटोपनलगायत अन्य थुप्रै स्वास्थ्य समस्या निम्त्याउन सक्छ । यसरी खानेकुराको...
काठमाडौं । हरेक नेपाली भान्साघरमा प्राय: नछुट्ने परिकार हो दाल । हामीमध्ये अधिकांशलाई दाल विनाको खाना अपूरो लाग्छ । दाल स्वादिलो परिकार हो, यसमा लगाइएको तड्काले स्वादलाई अलग उचाइमा...
पेट वा पाचन प्रणालीसम्बन्धी समस्या धेरै भोग्ने समस्या हो । खानपान नमिलेर वा अन्य कारणले पेटमा समस्या निम्तिन सक्छ । जब पाचनतन्त्र खराब हुन्छ, समग्र शरीरमै त्यसको असर पर्छ...
महिनावारीको मासिक चक्रको क्रममा पेट दुख्नु, कमजोर महसुस हुनु र मुड स्विङ हुनु सामान्य समस्या हुन् । तर केही समस्या यस्ता हुनसक्छन्, जसका लक्षण देखिनुको सट्टा महसुस गर्न सकिन्छ...
काठमाडौं । उमेर बढ्दै जाँदा मांसपेशी कमजोर हुने, हड्डी कमजोर हुने जस्ता धेरै शारीरिक समस्या उत्पन्न हुन थाल्छन् । उमेर बढ्दै जाँदा पाचन प्रक्रिया सुस्त हुन्छ । कतिपयलाई खानेकुराको...
सामान्यतया औंलामा नाप्ने पल्स अक्सिमिटरले नाप्दा सामान्य मान्छेको शरीरमा अक्सिजनको लेबल ९५ प्रतिशतभन्दा बढी हुनुपर्छ । फोक्सोसम्बन्धी समस्या वा अन्य दीर्घकालीन रोग भएको मानिसमा अक्सिजन स्याच्युरेसन ८८ प्रतिशत भन्दा...
डा. दीपेश शाक्य वरिष्ठ नसारोग विशेषज्ञ
काठमाडौं । चिनी धेरै खाएर क्यान्सर हुन्छ भन्ने खबर अहिले सामाजिक सञ्जालमा सुनिंदै आएको छ । विज्ञहरुले त खानामा जतिसक्दो चिनी नमिसाउन समेत सुझाव दिन्छन् । के वास्तवमै चिनीले...
आफ्नो बच्चाले जतिसक्दो चाँडो बोलेको सुन्न नचाहने अभिभावक को होला र ? तर आफ्नो बच्चालाई छिटो बोल्न सिकाउने चाहनामा अभिभावकले केही गल्ती गर्ने गर्छन् । यसले गर्दा बच्चाको बोली...
वर्षकै सबैभन्दा लामो दिन अर्थात् २१ जुन योगका लागि एक विशेष महत्वको दिन रहिआएको छ । विगतमा जस्तै यस वर्ष पनि ‘महिला सशक्तीकरणका लागि योग’ भन्ने मूल भावका साथ...
डा. नरनाथ पाण्डे जनस्वास्थ्यविद्
शाकाहारीको प्रिय परिकार हो पनीर । अन्यलाई मासु प्रिय भएजस्तै हो शाकाहारीका लागि पनीर । चाडपर्वमा शाकाहारी भान्सामा यो नछुट्ने खानेकुरा हो । पनीर खाँदा स्वादिष्ट हुने मात्र नभई...
डा. उमा कोइराला पोषणविद
काठमाडौं । हरेकको घर, भान्सामा साङ्ला भेटिन्छ । खासगरी गर्मीयाममा साङ्लाले बढी दु:ख दिन्छ । मौसमी तापमान बढेसँगै घर–भान्सामा साङ्ला सलबलाउन थाल्छ । यसले जथाभावी फोहोर बनाउने मात्र हैन,...
विश्व स्वास्थ्य संगठनका अनुसार औद्योगिक मुलुकहरुकका ७० देखि ९५ प्रतिशतसम्म बालबालिकाको दाँतमा कीरा लाग्ने गरेको छ । बच्चाको दाँत एकदमै संवेदनशील हुन्छ । यसको सही तरिकाले हेरचाह गर्न सकिएन...
डा. मेघा प्रधान बाल दन्त चिकित्सक
दाम्पत्य जीवनमा यौनले महत्वपूर्ण भूमिका खेल्छ । स्वस्थ यौन जीवनले दम्पतीबीचको सम्बन्धलाई अझ गहिरो बनाउँछ । तर यौन जीवन राम्रो नहुँदा वैवाहिक जीवनमा दूरी बढ्न सक्छ । यौन जीवन...
डा. ऋत पौडेल मनोचिकित्सक तथा यौनविद्
हृदयघात अर्थात् हर्ट अट्याक एक गम्भीर स्वास्थ्य समस्या हो । रक्तनली अर्थात् धमनीमा अचानक अवरोध वा रक्तसञ्चारमा कमी हुने अवस्थालाई हृदयघात भनिन्छ । यसबाट वयस्क महिला र पुरुष मात्र...
प्रा. डा. राजेन्द्र कोजु मुटुरोग विशेषज्ञ
जन्डिस भनेको रोग हो भन्ने मान्छेलाई लाग्छ । तर जन्डिस रोग नभएर रोगको लक्षण हो । जसरी विभिन्न रोगको लक्षणको रुपमा ज्वरो आउन सक्छ, त्यसरी नै जन्डिस पनि कलेजो...
डा. अवशेष भण्डारी जनरल फिजिसियन, पेट तथा कलेजोरोग विशेषज्ञ
कोरोना महामारी नियन्त्रणपछि जापानमा एकअर्कामा घुलमिलको क्रम पुरानै लयमा फर्किएसँगै जापानीहरु अहिले एक दुर्लभ रोगसँग लडिरहेका छन् । त्यहाँ अहिले यस्तो ब्याक्टेरियाको प्रकोप बढिरहेको छ, जसले मानिसको शरीरको तन्तुमा...
‘एउटै शरीरमा अनेक आत्माको बास हुन्छ’ भन्नेबारे अधिकांशले कुनै न कुनै बेला सुनेको हुनुपर्छ । कतिपय ठाँउमा त भूतप्रेत वा दैवी शक्ति शरीरमा बास गरेको अन्धविश्वासमा निवारणका लागि तन्त्रमन्त्र...
अटिजमलाई मेडिकल भाषामा अटिजम स्पेक्ट्रम डिसअर्डर भनिन्छ । यो एक विकाससम्बन्धी विकार हो । जसकारण प्रभावित व्यक्तिलाई बोल्न, पढ्न, लेख्न र सामाजिक बनाउन कठिनाइ हुन्छ । अटिजम यस्तो अवस्था...
